Mục lục bài viết
Cập Nhật: 2021-12-03 10:50:07,Bạn Cần kiến thức và kỹ năng về Cách nối dây diều bị đứt. Bạn trọn vẹn có thể lại phản hồi ở phía dưới để Admin đc lý giải rõ ràng hơn.
Đọc bài Lưu
Từ xa xưa, hội làng Sáo Đền sẽ là một hội lớn của trấn Sơn Nam Hạ, tổ chức triển khai trong quần thể Đốc Hỗ Điện.Tục chơi diều sáo được thực hành thực tế trong liên hoan Sáo Đền từ thời gian ngày 22-28 tháng Ba Âm lịch, chính hội là ngày 24-26. Lễ hội có những nghi thức như tắm tượng, rước kiệu ngài Đô đài lực sĩ Đại tướng quân Nguyễn Tất Ứng từ đền Đồng Quàn, xã Minh Quang, huyện Vũ Thư về cáo yết Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao, giỗ Thánh Mẫu, thi diều và những trò diễn: chọi gà, cờ tướng, kéo co, bắt vịt, đi cầu ngô, đập niêu đất, tổ tôm…
Lễ trình diều tại hội SáoĐền.Ảnh tư liệu
Văn bia lưu giữ tại Sáo Đền ghi như sau: Tục chơi diều sáo gắn với truyền thuyết bà Ngọc Dao đưa Lê Tư Thành về quê lánh nạn. Để giải sầu, bà thường cho con thi diều với trẻ con trong làng. Một truyền thuyết khác lại nhận định rằng tục thả diều nhằm mục tiêu tưởng niệm Quốc công Đinh Lễ, người đã hướng dẫn binh lính làm và thả diều vừa để động viên quân sĩ, vừa là ám hiệu chỉ huy quân. Vì thế, khi ông được cấp đất thế nghiệp ở An Lão, con cháu họ Đinh tổ chức triển khai thi thả diều để tưởng niệm công lao của ông, từ từ trở thành một tục lệ trong liên hoan Sáo Đền. Dù là truyền thuyết nào đúng thì đều phải có chung một nội dung là tưởng niệm công lao của tổ họ Đinh làng An Lão và Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao.
Theo cổ lệ, để sở hữu được cánh diều tham gia trong liên hoan người dân Song An đã phải sẵn sàng rất công phu từ trước đó cả năm. Về cơ bản diều sáo gồm 2 phần đó là diều (vật mang chở) và sáo (vật tạo âm thanh).
Khung diều được làm bằng tre, vì thế để sở hữu được một chiếc diều đạt chuẩn thì việc chọn tre rất được định hình và nhận định trọng. Tre được chọn phải là cây tre đực già mọc ở giữa bụi, thân thẳng, dóng dài, dày, không tồn tại vết xước (dân gian còn gọi là tre mép voi), loại tre có tuổi 5 đến 10 năm. Tre được hạ từ thời gian tháng 5 đến tháng 10 Âm lịch, tốt nhất là tháng 9, 10, chẻ dọc thành những tay tre, độ dày mỏng dính tùy thuộc vào kích thước diều. Tre được xử lý chống mối mọt, chống ẩm, tạo độ dẻo bằng phương pháp cho tay tre vào nồi nước vôi hoặc nước muối luộc kỹ hoặc nhúng vào lò vôi nào đang tôi. Sau đó, phơi tre trong bóng râm cho thật khô, treo lên gác nhà bếp từ 2 đến 9 tháng tùy vào kích thước của tay tre để chống mối mọt. Khi đã đã có được những tay tre đạt chuẩn, tùy vào kích thước từng con diều mà người thợ làm diều tạo thành những chiếc khung to nhỏ rất khác nhau, khi vót phải thuôn đều như đuôi chuột, gò khung phải cân rồi uốn đều như cánh cung. Giữ khung diều là một sống diều bằng tre cứng to bản, nhô dài ra hai bên khung. Để sống diều gắn chặt vào khung, không trở thành xê dịch khi buộc dây, người thợ dùng dao tiện một vòng tròn ở hai đầu tạo thành một rãnh nhỏ. Khung diều sau khoản thời hạn được đẽo gọt cẩn thậnđược buộc chứng minh và khẳng định vàdùng những sợi dây nhỏ đan lướihình mắt cáohay bàn cờ để gò dáng cân đối đồng thời tăng thêm độ chịu gió và là giá đỡ cho phất (dán) giấy sau này. Với những chiếc diều có kích thước nhỏ chỉ việc một người đan lưới, tuy nhiên với những chiếc diều có kích thước lớn từ 3m trở lên thì nên tối thiểu hai người thao tác uyển chuyển với nhau. Xong quy trình đan lưới, người thợ làm diều sẽ tiến hành phất giấy diều. Giấy diều rất mất thời hạn rồi được làm từ giấy dó, được phất bằng quả cậy hoặc quả hồng xiêm non, giã nhuyễn, hòa với nước theo một tỷ trọng nhất định dùng làm chất kết dính dán giấy vào khung diều. Việc dán giấy diều không làm một lần mà nghệ nhân sẽ chia diều thành nhiều đoạn bằng nhau khởi đầu từ sống diều, mỗi đoạn cách nhau khoảng chừng một gang tay, dán từ sống diều dán ra hai bên, dán hết đoạn này sẽ dán đến đoạn tiếp theo. Giấy được dán kín tạo thành áo diều. Vì thế dân gian còn gọi dán giấy diều là vá diều. Áo diều dán phải đảm bảo không thật căng cũng không thật chùng sẽ tác động tới việc buông diều sau này. Một chiếc diều sẽ là hoàn hảo nhất phải có một màu áo mang tính chất chất đặc trưng. Xưa kia, người ta sẽ dùng quả cậy hoặc quả hồng xiêm xanh, giã dập lấy nhựa làm sơn, quét lên lớp áo diều ba lượt rồi phơi trong bóng râm (như dán quạt giấy). Tác dụng của lớp sơn này là bảo vệ áo diều, nếu có bay lên rất cao gặp ẩm hay mưa hoặc rơi xuống ao hồ sẽ không còn trở thành ướt, không trở thành gián nhấm. Mặt khác, khi lớp sơn này khô sẽ làm lớp áo diều căng lên như mặt trống, chuyển hóa thành màu nâu cánh dán, vừa thích mắt vừa tượng trưng cho ý niệm âm khí và dương khí của dân gian. Công đoạn ở đầu cuối trong quy trình làm diều là làm dây buông diều. Xưa kia, dây được làm từ cật tre của cây tre non vẫn còn đấy ngọn măng, rồi vót nhỏ, đem xử lý như cách xử lý với tay diều. Để nối lạt thành dây diều thì dùng sợi mây để nín những mối nối lại. Dây diều được cuộn lại bằng một ống tre chắc, mập.
Diều truyền thống cuội nguồn ở Song An rất phong phú chủng loại, tuy nhiên đa phần triệu tập ở ba loại: diều cánh roi (dáng thon mình hẹp, đều hai bên như một chiếc thuyền, khi bay lên rất cao sẽ cong như hình trăng non), diều bần (dáng mập mình rộng, như hình củ ấu), diều cánh cốc (hay diều cánh tiên, hình dạng cầu kỳ). Điểm khác lạ giữa diều Song An với diều những nơi khác không riêng gì có về hình dáng diều mà cả về kích thước của con diều. Từ xa xưa diều ở Song An đã nổi tiếng về độ to, độ dài. Chiếc nhỏ nhất cũng phải 2,5m trở lên, chiếc to phải từ 10 – 12m. Sở dĩ diều phải to như vậy thì mới có thể cõng được bộ sáo mà nó mang trên mình. Chính tiếng sáo trong hội Sáo Đền đã tạo ra một sắc thái văn hóa truyền thống đặc trưng của trấn Sơn Nam Hạ xưa và một ngày dài nay.
Cùng với việc tăng trưởng của khoa học kỹ thuật, kỹ thuật làm diều cũng luôn có thể có những sự thay đổi đáng kể. Trước đây nguyên vật tư làm khung diều chỉ là tre thì nay nhiều loại vật tư mới như sợi thủy tinh, fiber hay graphite carbonđã đượcđưa vào đểgiúp khung diều mạnh mẽ và tự tin và nhẹ nhàng hơn. Nếu trước đó diều có bộ khung hình cố định và thắt chặt, không thể dịch chuyển ra đi thì ngày này người chơi đã sáng tạo những bộ khung diều trọn vẹn có thể tháo, gấp gọn lại nhưng vẫn đảm bảo hình dạng truyền thống cuội nguồn và độ bền chắc như ý. Áo diều nay trọn vẹn có thể làm bằng giấy vỏ hộp, vải, màng nilon, vải dù, vải polyester, vải rip-stop và phất bằng hồ, keo dán hoặc khâu cố định và thắt chặt lên khung. Để diều dễ bay ổn định và trọn vẹn có thể mang những bộ sáo lớn người chơi đã tiếp tục tăng cấp cải tiến thêm vào bộ phận đuôi. Có nơi chỉ gồm hai cánh tròn nhỏ cân đối hai bên xương sống diều (còn gọi là dái diều), có nơi thêm phần nối giữa đuôi và cánh diều bằng thân diều (có nơi gọi là bẹn diều).
Chế tác sáo diều yên cầu người thợ phải có kỹ thuật điêu luyện, trình độ thẩm âm tốt, đặc biệt quan trọng phải thật thận trọng và tỉ mỉ từ ngay khâu chọn nguyên vật tư đến từng quy trình chế tác. Thân sáo hay ống sáo được làm từ ống tre, nứa hoặc trúc của cây tre cái, ống rỗng, thời hạn hạ cây tre cũng tương tự tre làm diều. Nếu như ý tìm kiếm được đoạn ống tre mà kiến làm tổ trong ống (trong ruột ống có độ sần sùi cao) thì sáo sẽ trưởng thành, không trở thành vỡ cũng như sẽ dễ lấy tiếng sáo hơn so với những loại khác. Khi đã hạ tre xuống, cắt ống sáo theo những kích thước rất khác nhau, phơi trong bóng râm cho khô, treo lên trên gác nhà bếp từ 2 đến 9 tháng tùy vào kích thước sáo. Khi đã có ống sáo, người nghệ nhân dùng dao tiện một đoạn ở giữa thân sáo, sau này sẽ chích 1 đoạn ở đó làm chân cắm sáo vào diều. Sau đó chẻ bớt lớp vỏ cật bên phía ngoài đến đoạn tiện ở giữa thân sáo thì tạm ngưng, độ dày, mỏng dính tùy thuộc vào kích thước sáo cần làm, vót thật nhẵn mặt phẳng, dùng sơn ta quét lên thân sáo nhiều lớp, vừa có tác dụng làm kín thân sáo, vừa giúp sáo không trở thành thấm nước, mối mọt, lại sở hữu sắc tố thích mắt. Dùng giấy ráp doa ống cho nhẵn bên trong và đều hai bên ống sáo. Chính giữa khoét một lỗ vuông trải qua thân ống tre, phía trong haibên lỗ lấy hai đầu ống gắn hai miệng (còn gọi là bửng) sáo. Sau quy trình tạo thân sáo là đến quy trình tạo tấm chắn phong. Một chiếc sáo phải có hai tấm chắn phong hình tròn trụ, bằng tre hay gỗ nhẹ, mỏng dính, bít lại bằngkeo được chêm vừa khít vào giữa lòng ống sáo, chia thân sáo thành hai phần cứng. Thân sáo có hai đầu rỗng để gắn miệng sáo bằng mít vườn, gỗ sến hay sừng trâu. Tiện, gọt cho tròn, làm thành hình mai rùa, kích thước của miệng sáo lúc nào thì cũng to nhiều hơn ống sáo từ là một trong những – 1,5cm. Miệng sáo phải chích nghiêng, vát, tùy vào kích thước của sáo mà đục miệng sáo cho hợp lý để huýt gió, kết thích phù hợp với ống sáo tạo thành tiếng kêu. Cái khócủa người làm sáo là làm thế nào chỉnh cho haibênmiệng cân đối và phát ra cùng một thanh âm, đồng thời, những sáo trên một dàn phải ăn tiếng với nhau tạo ra một hợp âm mong ước, độ rung tốt gọi là sáo ngân. Âm thanh của một bộ sáo thường được những nghệ nhân xác lập gắn với những âm thanh quen thuộc thường ngày như: tiếng chuông (chùa, nhà thời thánh), tiếng cồng, tiếng chiêng, tiếng ốc (tù và) Gần đây, cũng luôn có thể có người chỉnh âm sáo theo nhạc lý như: Hợp âm đô trưởng; hợp âm pha Sáo đơn ở xã Song An thường dùng 4 loại phát ra những âm thanh như: Sáo tiếng chiêng, Sáo tiếng ốc, Sáo tiếng chuông, Sáo tiếng còi.
Người chơi diều sáo ở Song An dùng cả sáo đơn và sáo dàn; nhưng đa phần là dùng sáo dàn vì sáo dàn có âm thanh phong phú chủng loại, phong phú hơn. Về sáo dàn, đa phần là sáo gồm 2, 3, 5 ống sáo với tên thường gọi chung là cồng 2, cồng 3, cồng 5. Hiện nay người trẻ tuổi còn tăng trưởng thêm bộ 7, bộ 9, bộ 12 sáo. Chế tác sáo diều không tồn tại sự thay đổi đáng kể nào Tính từ lúc lúc nó Ra đời.
Tục thi diều sáo chỉ có vào trong thời gian ngày đại lễ (ngày 25 tháng Ba Âm lịch), gắn sát với những nghi lễ rất linh và có nhiều thể lệ khắt khe cùng với nội dung phong phú như: Thi diều to, sáo đẹp, thi sáo hay và độc lạ và rất khác nhau nhất là thi thả diều sáo qua câu liêm. Chiều ngày 25 là ngày đông vui, rực rỡ nhất của hội Sáo Đền. Trong buổi chiều này còn có những nghi lễ rất linh gắn sát với tục thi thả diều sáo qua câu liêm gồm có: Lễ trình diều, lễ cầu phong, lễ rước Thánh mẫu ngao du sơn thủy và thi thả diều qua câu liêm.
Lễ trình diều: Vào lúc 13 giờ, đoàn rước kiệu, chủ diều tham gia thi diều vượt câu liêm cùng toàn thể nhân dân tề tựu tại sân đền để tiến hành lễ trình diều. Các diều tham dự cuộc thi đã được đánh số, phải là diều truyền thống cuội nguồn (thường là diều cố định và thắt chặt khung, được làm bằng tre, phất giấy dó hoặc những vật tư khác, là diều thuyền, diều bần hay diều cánh tiên, không tồn tại đuôi, có đuôi thì phải bỏ đuôi), xếp thành những hàng ngay ngắn trước cửa Mẫu. Các chủ diều trong trang phục chỉnh tề cũng xếp hàng ngay ngắn cạnh bên. Vị Thủ nhang sẽ đọc số thứ tự của con diều và tên của chủ diều trước cửa Thánh mẫu, với việc tận mắt tận mắt chứng kiến của phần đông nhân dân tham gia liên hoan. Ngoài ý nghĩa là trình diện diều của những chủ diều với Thánh mẫu, còn ngầm thể hiện sự kính trọng của những chủ diều với Thánh mẫu đồng thời cầu mong bản thân cùng với mái ấm gia đình được Thánh mẫu che chở và diều của tớ vượt qua được cuộc thi.
Sau lễ trình diều là lễ cầu phong, cầu cho gió lên để cuộc thi thả diều ngày hôm nay trình làng suôn sẻ. Nghi lễ cầu phong này gắn sát với nghi lễ cầu mùa của dân cư nông nghiệp xưa. Thủ nhang thỉnh Thánh mẫu xin âm khí và dương khí bằng hai đồng xu để xin sự đồng ý cho tổ chức triển khai thi sáo diều. Xin được âm khí và dương khí, vị Thủ nhang sẽ đánh ba hội trống dài để báo hiệu với đất trời, cỏ cây hoa lá, vạn vật rằng lòng thành của dân chúng đã được chứng giám, gió sẽ nổi lên. Như có một sự rất linh nào đó trong lễ cầu phong này bởi khi hồi trống dứt cũng là lúc gió Tây Nam cấp 3 – 4 nổi lên trong sự mong ngóng, hân hoan của toàn thể nhân dân tham gia liên hoan.
Khi lễ cầu phong kết thúc, toàn thể nhân dân sẽ rước Thánh ngự giá cuộc thi thả diều qua câu liêm. Tất cả mọi người trong đoàn rước trang phục chỉnh tề, sắc tố theo quy định, ai vào việc nấy, chờ dứt ba hồi trống chiêng thì xộc vào rước theo thứ tự đội cờ, đội trống chiêng, đội bát bửu, bàn nhang, bàn ngũ quả, phường bát âm, đến kiệu của thần. Kiệu Mẫu do những cô thanh nữ trong làng khiêng, tiếp đến là kiệu của những tướng họ Đinh, kiệu của những công chúa, kiệu Thành hoàng, tiếp đến là những vị bô lão, những chủ diều đội diều, toàn thể nhân dân tham gia liên hoan. Đội múa sư tử với trống chiêng sôi động làm cho không khí liên hoan thêm náo nhiệt. Trong tiếng chiêng trống rộn ràng, cờ xí rợp trời, đám rước trải qua cổng chính, vòng bên trái rồi đi quanh hồ bẩy mẫu trước cửa đền. Đến bãi đất trống đã được sẵn sàng từ trước để thi thả diều, đoàn rước tạm ngưng, những kiệu xếp ngay ngắn chỉnh tề, vị Thủ nhang sẽ tiến hành thả diều để Thánh mẫu ngự lãm trước. Diều thả để Thánh mẫu ngự lãm đó là con diều truyền thống cuội nguồn, làm bằng giấy dó, phía trên gắn sáo, đã được trưng bày từ rất mất thời hạn trong cung cấm. Khi diều đã bay lên rất cao, vị Thủ nhang sẽ buộc chiếc diều ấy vào một trong những chiếc cọc đã được đóng sẵn ở cạnh hồ; kiệu được rước lại về đền.
Thi thả diều vượt qua câu liêm.Ảnh tư liệu
Khi đoàn rước kiệu Thánh về đến đền, những chủ diều sẽ xộc vào cuộc thi thả diều qua câu liêm. Quy chế thi diều vượt câu liêm được Ban tổ chức triển khai qui định rõ: Diều tham dự cuộc thi có kích thước từ 2,5m trở lên, không tồn tại đuôi, đeo sáo thích hợp; Dây thả diều phải là dây dù hoặc dây gai, độ dài không thật 50m; Diều và người tham gia thi diều phải có số tham dự cuộc thi của Ban Tổ chức.
Ở khoảng chừng đất nổi giữa hồ, người ta chôn phần cán của hai chiếc sào phía trên có buộc hai chiếc câu liêm (có hình dáng như chiếc liềm), được mài rất sắc, một chiếc cao 4,5m, một chiếc cao 5m, phần cán giữa 2 câu liêm cách nhau từ 0.3m – 0.5m, lưỡi quay vào nhau thì khoảng chừng cách giữa hai lưỡi câu liêm chỉ từ từ 0.2 0.3m. Theo tín hiệu lệnh, những diều sáo đã được Ban tổ chức triển khai đánh số thứ tự xộc vào cuộc thi. Lần lượt từng chiếc một thi, diều này thi xong mới đến diều khác. Một chiếc diều sáo tham dự cuộc thi có từ 2 người trở lên: Một người đâm diều (diều to trọn vẹn có thể từ 2 người trở lên để nâng diều) và người buông diều. Người đâm diều là người cầm diều, đỡ diều, đẩy diều lên khi có tín hiệu lệnh của người buông diều; người buông diều là người cầm dây và điều khiển và tinh chỉnh dây diều để diều trọn vẹn có thể bay lên. Người đâm diều sẽ đứng ở khoảng chừng đất giữa hồ, cách câu liêm 15m, người buông diều đứng trên bờ, cách câu liêm 35m. Dây diều được đặt vào giữa hai chiếc sào đã gắn câu liêm trước đó. Khi tiếng còi của trọng tài cất lên, người đâm diều và người buông diều phối hợp hợp tác ăn ý với nhau, đoán hướng gió, Lever gió, chọn thời gian căng dây cho thích hợp để lấy diều sáo vượt qua câu liêm bay lên trời. Các diều sáo nào được buông, dây diều vượt qua được hai lưỡi câu liêm, bay lên trời thì được công nhận thắng cuộc và được trao phần thưởng. Khi diều đã vượt qua câu liêm thì được buộc vào những chiếc cọc đã được đóng sẵn trước đó ở ngay cạnh hồ, cách khu vực thi 20m. Ở cuộc thi này buộc người tham dự cuộc thi phải nhanh nhẹn, có kinh nghiệm tay nghề và có sự phối hợp hợp tác ăn ý hòa giải và hợp lý giữa người buông diều và người đâm diều bởi chỉ trong tích tắc là dây diều sẽ phạm phải lưỡi câu liêm, bị cắt đứt dây và rơi xuống.
Tục chơi diều sáo ở Song An trải qua gần 600 năm, có mức giá trị lịch sử dân tộc bản địa thâm thúy chính vì nó tiềm ẩn những mẩu chuyện lịch sử dân tộc bản địa về thuở nào kỳ dựng nước và giữ nước của nhà hậu Lê ở trấn Sơn Nam Hạ nói chung và quy trình khởi dựng, tăng trưởng làng An Lão nói riêng. Tục chơi diều sáo đã thể hiện được tình yêu quê nhà, giang sơn, yêu môi trường sống đời thường của người dân nơi đây được gửi gắm qua cánh diều bay bổng và tiếng sáo vi vu. Đó là những phút thăng hoa của người dân lao động, là ý chí vượt lên mọi gian lao thử thách để mưu cầu niềm hạnh phúc. Đồng thời cũng là niềm tự tôn và khát khao một môi trường sống đời thường bình yên của con người. Thi đấu sáo diều, sâu xa là một nghi thức phổ cập của dân cư nông nghiệp Việt Nam nói riêng và của khu vực Khu vực Đông Nam Á nói chung. Diều sáo có sự tương quan đến tiết khí và mùa màng của nghề nông, là hình tượng của sự việc khô ráo mà dân cư nông nghiệp mong đợi trong suốt những ngày không khô ráo, mưa lũ. Diều lên rất cao, sáo kêu to, rõ tiếng báo hiệu thuở nào tiết tốt lành, mặt khác nó còn tồn tại tác dụng điều hòa âm khí và dương khí, nối quan hệ giữa trời với đất, giữa cao với thấp, giữa khô tạnh và không khô ráo. Tục chơi diều sáo còn góp thêm phần cố kết xã hội làng xã và xã hội những người dân chơi diều ở những địa phương khác. Thả diều là một thành phầm văn hóa truyền thống của xã hội có mức giá trị, tác động tích cực và thiết yếu đến đời sống tinh thần của người dân. Chơi diều sáo còn mang tính chất chất khoa học, giáo dục và vui chơi bởi diều sáo cũng như những trò chơi dân gian khác có nguồn gốc sâu xa từ thực tiễn lao động sản xuất, được ông cha ta đúc rút từ nhiều thế hệ: kỹ năng, kiến thức và kỹ năng trong làm diều; rèn luyện tính kiên trì, khôn khéo, nắm được những nguyên tắc vật lý như lực nâng, trạng thái cân đối, hiểu thêm về hình học, khí động học, kết cấu, vật tư; mang lại sự hưng phấn cho những người dân chơi.
Với giá trị tiêu biểu vượt trội, Tục chơi diều sáo trong liên hoan Sáo Đền được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa truyền thống phi vật thể vương quốc theo Quyết định số 4586/QĐ-BVHTTDL ngày 20/12/2019./.
Tổng số điểm của nội dung bài viết là: 0 trong 0 định hình và nhận định Click để định hình và nhận định nội dung bài viết
– Một số Keyword tìm kiếm nhiều : ” đoạn Clip hướng dẫn Cách nối dây diều bị đứt tiên tiến và phát triển nhất , Chia Sẻ Link Down Cách nối dây diều bị đứt “.
Quý quý khách trọn vẹn có thể để lại Comment nếu gặp yếu tố chưa hiểu nghen.
#Cách #nối #dây #diều #bị #đứt