Mục lục bài viết
Cập Nhật: 2022-03-19 01:51:09,You Cần kiến thức và kỹ năng về Cuộc khởi nghĩa nào tại đây đã ghi lại nhân dân ta bước tiên phong giành quyền tự chủ. Quý khách trọn vẹn có thể lại Thảo luận ở phía dưới để Mình được tương hỗ.
Loạt bài
Lịch sử Việt Nam
Thời tiền sử
Hồng Bàng
An Dương Vương
Bắc thuộc lần I (207 TCN – 40)
Nhà Triệu (207 – 111 TCN)
Hai Bà Trưng (40 – 43)
Bắc thuộc lần II (43 – 541)
Khởi nghĩa Bà Triệu
Nhà Tiền Lý và Triệu Việt Vương (541 – 602)
Bắc thuộc lần III (602 – 905)
Mai Hắc Đế
Phùng Hưng
Tự chủ (905 – 938)
Họ Khúc
Dương Đình Nghệ
Kiều Công Tiễn
Nhà Ngô (938 – 967)
Loạn 12 sứ quân
Nhà Đinh (968 – 980)
Nhà Tiền Lê (980 – 1009)
Nhà Lý (1009 – 1225)
Nhà Trần (1225 – 1400)
Nhà Hồ (1400 – 1407)
Bắc thuộc lần IV (1407 – 1427)
Nhà Hậu Trần
Khởi nghĩa Lam Sơn
Nhà Hậu Lê
Nhà Lê sơ (1428 – 1527)
Lê
trung
hưng
(1533 – 1789)
Nhà Mạc (1527 – 1592)
Trịnh–Nguyễn
phân tranh
Nhà Tây Sơn (1778 – 1802)
Nhà Nguyễn (1802 – 1945)
Pháp thuộc (1887 – 1945)
Đế quốc Việt Nam (1945)
Chiến tranh Đông Dương (1945 – 1975)
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
Quốc gia Việt Nam
Việt Nam Cộng hòa
Cộng hòa Miền Nam Việt Nam
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (từ 1976)
Xem thêm
Bắc thuộc chỉ thời kỳ Việt Nam bị đặt dưới quyền cai trị của những triều đình Trung Quốc, nghĩa là thuộc địa của Trung Quốc.
Thông thường, những sách sử tân tiến Việt Nam hay dùng từ Bắc thuộc để chỉ quá trình hơn một nghìn năm từ khi Hán Vũ Đế thôn tính nước Nam Việt của nhà Triệu (111 TCN) cho tới khi Khúc Thừa Dụ giành lại quyền tự chủ từ tay nhà Đường (905); nghĩa là gộp ba lần Bắc thuộc.
Theo tác giả Trần Trọng Dương, có ba giả thuyết về thời gian kết thúc thời kỳ Bắc thuộc: 905, 931, 938.
Trong thời hạn này Việt Nam bị đặt dưới quyền cai trị của những triều đình của phương Bắc như:
Chỉ có vài thời hạn độc lập ngắn ngủi như thời kỳ Hai Bà Trưng (40-43), thời kỳ nhà Tiền Lý với nước Vạn Xuân (541-602).
Một số tài liệu khác phân thành ba thời kì. Cách chia này gộp hai thời kỳ đầu (với gián đoạn là khởi nghĩa Hai Bà Trưng) thành thời kì Bắc thuộc lần thứ nhất. Bài này sử dụng cách chia thành bốn thời kì.
Trong suốt những thời kỳ Bắc thuộc, những triều đại Trung Quốc không ngừng nghỉ tiến hành đồng hóa người Việt nhằm mục tiêu biến Việt Nam thành một quận huyện của Trung Quốc. Dưới thời kỳ này người Việt phải đóng sưu thuế cho triều đình phía bắc. Ngoài số thuế của nhà nước, một số trong những quan cai trị địa phương vì ở xa nên cũng bòn vét thêm của dân.
Cũng có một số trong những quan cai trị nghiêm minh, đúng đắn, nhưng số này thấp hơn. Nền văn minh Trung Quốc cũng gia nhập vào Việt Nam thời kỳ này. Sĩ Nhiếp, thái thú nhà Hán (187-226) được những nhà nho thời phong kiến xem là có công truyền bá chữ nho và đạo Khổng vào Việt Nam một cách có khối mạng lưới hệ thống, sẽ là người mở đầu nền nho học của giới quan lại phong kiến ở Việt Nam. Nhiều người Trung Quốc đã di cư đến Việt Nam, họ ở lại, từ từ kết hôn với những người Việt và hòa nhập vào xã hội Việt Nam, và con cháu trở thành người Việt Nam.
Dấu mốc xác lập thời Bắc thuộc thứ nhất chưa thống nhất giữa những sử gia, do ý niệm rất khác nhau về nước Nam Việt và nhà Triệu.
Triệu Đà sau khoản thời hạn diệt Âu Lạc chia thành 2 quận Giao Chỉ và Cửu Chân.
Năm 111 TCN, nhà Hán diệt nhà Triệu, chiếm hữu được Nam Việt và chia thành 6 quận là Nam Hải, Thương Ngô, Uất Lâm, Hợp Phố, Giao Chỉ, Cửu Chân, đồng thời lập thêm 3 quận mới là Chu Nhai, Đạm Nhĩ, Nhật Nam. Riêng so với quận Nhật Nam, khi Lộ Bác Đức vượt mặt nhà Triệu-Nam Việt, lãnh thổ Nam Việt chưa gồm có quận Nhật Nam (từ Quảng Bình tới Bình Định). Quận Nhật Nam chỉ hình thành sau khoản thời hạn những quan cai trị bộ Giao Chỉ người Hán tiến xuống thu phục những bộ tộc phía Nam dãy Hoành Sơn
Năm 39, thái thú quận Giao Chỉ là Tô Định tàn ác, giết chồng của Trưng Trắc là Thi Sách. Nợ nước thù nhà, Hai Bà Trưng dấy binh khởi nghĩa và đã giành được 65 thành ở Lĩnh Nam. Hai Bà lên ngôi vua, kết thúc thời kỳ Bắc thuộc lần thứ nhất.
Năm 43, nhà Hán sai Phục ba tướng quân Mã Viện đem quân sang tái chiếm và đàn áp, Hai Bà Trưng chống không nổi phải rút về giữ Cấm Khê rồi tự vẫn ở sông Hát. Dân địa phương lập đền thờ ở Hát Giang.
Sự cai trị của Đông Hán tại bộ Giao Chỉ tương đối ổn định đến thời gian cuối thế kỷ 2. Nhà Hán suy yếu, năm 192 dân huyện Tượng Lâm thuộc quận Nhật Nam ở phía nam theo Khu Liên nổi dậy ly khai, lập ra nước Chăm Pa (Lâm Ấp).
Trong lúc nhà Hán suy yếu, thái thú quận Giao Chỉ là Sĩ Nhiếp dùng người nhà trấn trị những quận, trở thành người cai trị tại đây, dù tiếp sau đó trên danh nghĩa, họ Sĩ vẫn đồng ý những thứ sử do nhà Hán rồi Đông Ngô cử sang. Một dấu mốc quan trọng thời kỳ này là việc bộ Giao Chỉ được đổi gọi là Giao Châu, trở thành 1 châu ngang hàng như những châu khác của Trung Quốc theo đề xuất kiến nghị của Sĩ Nhiếp và thứ sử Trương Tân.
Năm 226, Sĩ Nhiếp qua đời, nhà Đông Ngô lấn chiếm Giao Châu và chính thức cai trị. Trong cuộc chiến tranh Tam Quốc, những nước thay nhau giành quyền quản trị và vận hành Giao Châu. Năm 263, Lã Hưng giết quan cai trị Đông Ngô, theo về Tào Ngụy. Tại trung nguyên năm 265 nhà Tấn diệt Ngụy, Giao Châu lại thuộc Tấn. Năm 271 Đông Ngô chiếm lại Giao Châu. Năm 280 Tấn diệt Ngô, Giao Châu trở lại thuộc Tấn.
Sau thời Tam Quốc, Giao Châu không tồn tại dịch chuyển về độc lập quản trị và vận hành cho tới khi chấm hết thời Bắc thuộc thứ hai.
Một số cuộc nổi dậy của người Việt thời kỳ này đều bị thất bại. Cuộc khởi nghĩa lớn số một năm 248, ở quận Cửu Chân của bạn hữu Triệu Quốc Đạt và Triệu Thị Trinh, sau bị Lục Dận là thứ sử Giao Châu đàn áp phải chịu thất bại. Một số cuộc nổi dậy khác của những thủ lĩnh người Việt như Lương Thạc, Lý Trường Nhân duy trì được quyền quản trị và vận hành của người Việt trong vài năm.
Thời Bắc thuộc lần thứ hai chấm hết năm 541 khi Lý Bí khởi binh chống nhà Lương và chính thức xây dựng nhà Tiền Lý cùng nước Vạn Xuân năm 544.
Năm 602, nhà Tùy cho quân sang xâm lược nước Vạn Xuân, Lý Phật Tử chưa đánh đã hàng, bị tóm gọn về phương bắc rồi chết ở đó.
Năm 605, nhà Tùy đổi Giao châu thành quận Giao Chỉ và Phủ Đô hộ Giao Chỉ để cai trị Việt Nam.
Nhà Đường thay nhà Tùy bãi bỏ những quận do nhà Tùy lập ra, Phục hồi lại quyết sách những châu nhỏ thời Nam Bắc triều. Năm 622, nhà Đường lập Giao châu đô hộ phủ. Năm 679, nhà Đường đổi quận Giao Chỉ trở lại thành châu Giao, đưa ra Phủ Đô hộ Giao Châu.
Sau đó, nhà Đường đổi Phủ Đô hộ Giao Châu thành Phủ Đô hộ An Nam. Tên gọi An Nam trong lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam khởi đầu từ thời gian này. Chức quan đứng đầu Phủ Đô hộ An Nam lúc đầu gọi là kinh lược sứ, sau đổi thành Tiết độ sứ. Nhà Đường lại chia Giao Châu làm 12 châu: Giao, Lục, Phúc Lộc, Phong, Thang, Trường, Chi, Vũ Nga, Vũ An, Ái, Hoan, Diễn.
Sau nhiều lần trấn áp và điều chỉnh, năm 866, nhà Đường đổi Phủ Đô hộ An Nam thành Tĩnh Hải quân. Tên gọi này duy trì qua thời Tự chủ của Việt Nam.
Do quyết sách bóc lột nặng nề của nhà Đường, người Việt nhiều lần nổi dậy chống nhà Đường. Tiêu biểu nhất là những cuộc nổi dậy của Lý Tự Tiên và Ðinh Kiến (687), Mai Thúc Loan (722), Phùng Hưng (776-791) và Dương Thanh (819-820), tuy nhiên đều thất bại.
Đầu thế kỷ 10, nhà Đường suy yếu nghiêm trọng vì nạn phiên trấn cát cứ (kéo dãn từ sau loạn An Sử thời gian giữa thế kỷ 8) và quyền thần. Nhân lúc Tiết độ sứ Độc Cô Tổn bị điều đi chưa tồn tại người thay năm 905, hào trưởng người Việt là Khúc Thừa Dụ đã vào làm chủ thủ phủ Đại La và xác lập quyền tự chủ cho những người dân Việt.
Năm 907, Khúc Thừa Dụ mất, con là Khúc Hạo lên thay tiếp tục thực hiệnTiết độ sứ. Năm 917, Khúc Hạo mất, con là Khúc Thừa Mỹ lên thay.
Năm 923/930, vua Nam Hán sai Lý Khắc Chính đem quân sang đánh, bắt được Khúc Thừa Mỹ đem về nước, Lý Khắc Chính ở lại giữ Giao Châu.
Năm 931, Dương Đình Nghệ là tướng cũ của Khúc Hạo đem quân đánh phủ thành Đại La, lại đánh tan quân Nam Hán do Trần Bảo dẫn sang cứu viện, giết Trần Bảo và tự xưng là Tiết độ sứ.
Năm 937, bộ tướng của Dương Đình Nghệ là Kiều Công Tiễn giết ông để chiếm ngôi.
Tranh giả đồng tái hiện trận Bạch Đằng 938
Năm 938, bộ tướng khác, đồng thời là con rể Dương Đình Nghệ là Ngô Quyền đem quân giết Kiều Công Tiễn, rồi đánh tan đạo quân xâm lược Nam Hán do Lưu Hoằng Tháo đứng vị trí số 1 trên sông Bạch Đằng sang tiếp ứng cho Công Tiễn, lập ra nhà Ngô. Từ đó khởi đầu thời kỳ độc lập ổn định của Việt Nam.
Sau thời nhà Ngô đến thời nhà Đinh, Việt Nam chính thức có quốc hiệu sau ngàn năm Bắc thuộc là Đại Cồ Việt. Sang thời Lý, quốc hiệu được đổi là Đại Việt. Trong hơn 400 năm qua những triều đại Tiền Lê, Lý và Trần, Đại Việt đều đánh thắng những cuộc xâm lăng của những triều đại Trung Quốc.
Năm 1400, Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần. Năm 1406, nhà Minh đem quân sang, lấy nguyên do là để Phục hồi nhà Trần, nhưng thực ra đã sáp nhập Việt Nam thành quận huyện của Trung Quốc và cử quan lại người Hán sang cai trị.
Năm 1407, Giản Định vương, con thứ của vua Trần Nghệ Tông xưng làm Giản Định Đế (1407-1409) để nối nghiệp nhà Trần (thành nhà Hậu Trần) và khởi đầu một cuộc khởi nghĩa chống quân Minh, đến năm 1413 thì trọn vẹn thất bại.
Năm 1418, Lê Lợi khởi nghĩa tại Lam Sơn, Thanh Hóa.
Năm 1427, cuộc khởi nghĩa thành công xuất sắc, kết thúc thời kỳ Bắc thuộc lần thứ tư, và mở đầu một triều đại mới của Việt Nam: nhà Hậu Lê. Theo truyền thuyết, Lê Lợi thắng do nhờ có kiếm thần của Long Quân.
So với quá trình một nghìn năm Bắc thuộc, thời kỳ Bắc thuộc này tuy không dài bằng, nhưng quyết sách đồng hóa và bóc lột được tiến hành mạnh mẽ và tự tin hơn. Nhà Minh bắt người Việt phải theo phong cách người Trung Quốc, từ cách ăn mặc, học tập, đến việc cúng tế. Các tài sản quý như người tài, sách vở, báu vật đều bị đem về Trung Quốc. Trong số đó có những cuốn sách văn học, lịch sử dân tộc bản địa, binh pháp,… có mức giá trị và được truyền lại từ nhiều đời, hầu hết đang trở thành thất truyền ở Đại Việt Tính từ lúc đó. Khoảng 7600 thương gia và nghệ nhân Đại Việt (trong số đó có nghệ nhân sản xuất súng Hồ Nguyên Trừng, nghệ nhân kiến trúc Nguyễn An) đã biết thành bắt đưa sang Nam Kinh, thủ đô Trung Quốc thời bấy giờ. Ngoài ra, nhà Minh còn vận dụng khối mạng lưới hệ thống sưu cao thuế nặng (gồm có cả thuế muối) cùng với việc tăng cường khai thác những sản vật quý phục vụ việc cống nộp.
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện đi lại truyền tải về Bắc thuộc.Tiền nhiệm:
An Dương Vương / Nhà Triệu
Thời kỳ lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam
207/179/111 TCN-39
Kế nhiệm:
Trưng Nữ Vương
Tiền nhiệm:
Trưng Nữ Vương
Thời kỳ lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam
43-541
Kế nhiệm:
Nhà Tiền Lý
Tiền nhiệm:
Nhà Tiền Lý
Thời kỳ lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam
602-905
Kế nhiệm:
Họ Khúc
Tiền nhiệm:
Nhà Hậu Trần
Thời kỳ lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam
1407-1427
Kế nhiệm:
Nhà Hậu Lê
Reply
2
0
Chia sẻ
– Một số Keywords tìm kiếm nhiều : ” đoạn Clip hướng dẫn Cuộc khởi nghĩa nào tại đây đã ghi lại nhân dân ta bước tiên phong giành quyền tự chủ tiên tiến và phát triển nhất , Share Link Tải Cuộc khởi nghĩa nào tại đây đã ghi lại nhân dân ta bước tiên phong giành quyền tự chủ “.
Bạn trọn vẹn có thể để lại phản hồi nếu gặp yếu tố chưa hiểu nghen.
#Cuộc #khởi #nghĩa #nào #dưới #đây #đã #đánh #dấu #nhân #dân #bước #đầu #giành #quyền #tự #chủ Cuộc khởi nghĩa nào tại đây đã ghi lại nhân dân ta bước tiên phong giành quyền tự chủ