Mục lục bài viết
Cập Nhật: 2021-12-23 04:20:08,Quý quý khách Cần biết về Hát chầu văn hầu đồng là gì. Bạn trọn vẹn có thể lại Comments ở phía dưới để Tác giả đc tương hỗ.
01/07/2021 09:00 424
Nội dung nội dung bài viết
Hầu đồng hay còn gọi là hầu bóng hoặc lên đồng. Đây là một nghi lễ, một hiện tượng kỳ lạ tâm linh còn chứa được nhiều điều bí hiểm cho nên vì thế nhiều người coi đấy là trò mê tín dị đoan và nhố nhăng. Tuy nhiên, đó chỉ là cảm hứng của những người dân chưa tìm hiểu gì về hầu đồng. Trong nội dung bài viết này, chúng tôi sẽ tương hỗ cho bạn đọc làm rõ về nghi thức hầu đồng và nghệ thuật và thẩm mỹ hát chầu văn mang đậm truyền thống văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa Việt.
Tóm lược đại ý quan trọng trong bài
Hầu đồng là một nghi lễ không thể thiếu trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần,Về thực ra, lên đồng là nghi thức tiếp xúc với thần linh trải qua những ông đồng, bà đồng. Người ta tin rằng những vị thần linh trọn vẹn có thể nhập thể linh hồn vào thân xác những ông đồng, bà đồng trong trạng thái tâm linh thăng hoa, ngây ngất nhằm mục tiêu phán truyền, diệt trừ tà ma, chữa bệnh, ban phúc, ban lộc cho những con nhang, đệ tử.
Hầu đồng là một nét tươi tắn trong văn hóa truyền thống Việt
Khi thần linh nhập vào thì lúc đó những ông đồng, bà đồng không hề là mình nữa mà là hiện thân của vị thần nhập vào họ. Để phục vụ cho nghi lễ quan trọng này người ta đã sáng tạo ra một hình thức lễ nhạc gọi là Hát văn (hát chầu văn) để phục vụ cho quy trình nhập đồng hiển thánh.
Người đứng giá hầu đồng gọi chung là Thanh Đồng, Thanh Đồng là đàn ông thì được gọi là cậu, phụ nữ được gọi là Cô hoặc Bà Đồng.
Đa số những người dân hầu đồng là vì tình hình bản thân thúc ép, do di truyền gia tộc hay bản tính có căn đồng. Người nào có căn mà chưa ra trình Thánh thì thường bị bệnh tật, ốm đau, mà đấy là thứ bệnh âm, chữa chạy bằng thuốc thang không khỏi, khi làm ăn thường thất bát, thua thiệt. Dân gian gọi hiện tượng kỳ lạ này là cơ đày, tức người hiện giờ đang bị Thánh đày ải. Ra đồng rồi thì thường sức khoẻ hồi sinh, làm ăn được hanh hao thông.
Một khi đã biết thành Thánh bắt lính, tức ra trình đồng rồi thì thường niên, tuỳ theo lịch tiết, nhất là vào dịp tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ, những Bà đồng, Ông đồng thường phải tổ chức triển khai làm lễ Lên đồng. Trong nghi lễ như vậy, theo ý niệm dân gian, những vị Thánh từ những miền rất khác nhau của vũ trụ bay về nhập hồn vào thân xác những Bà, Ông đồng.
Một buổi hầu đồng
Ðiện thờ
Điện thờ chính thờ khối mạng lưới hệ thống Mẫu Tứ Phủ, Mẫu Thượng Thiên (Trời) ở giữa, Mẫu Ðịa (Ðất) ở bên phải, Mẫu Thoải (Nước) ở bên trái, Mẫu Thượng Ngàn (Núi, Rừng).
Chọn ngày lành
Người hầu đồng trước tiên phải chọn ngày lành tháng tốt để sẵn sàng hầu với thủ nhang nhà đền, phủ hay điện.
Dàn nhạc hầu bóng (hầu đồng)
gồm có một đàn nguyệt, 1 đàn nhị, 1 sáo, 1 trống lớn, 1 trống nhỏ, 1 cảnh đôi, 1 phách. Tùy từng địa phương, tùy tình hình hành lễ mà người ta trọn vẹn có thể thêm bớt nhạc cụ này hoặc nhạc cụ khác, nhưng người ta không thể bớt đi đàn nguyệt, trống nhỏ, cảnh đôi vì đấy là những nhạc cụ nòng cốt, nhạc cụ tính cách của dàn nhạc hầu bóng.
Nhân sự cho một buổi hầu đồng
Ngoài Ông đồng hay Bà đồng thường có thêm hai hoặc bốn phụ đồng (được gọi là nhị trụ hoặc tứ trụ hầu dâng) đi theo để sẵn sàng trang phục, lễ lạt
Trang phục hầu đồng
Có bao nhiêu giá đồng thì tương ứng với ngần ấy bộ trang phục và trang sức đẹp đi kèm theo. Dân gian truyền lại sở hữu 36 giá đồng tương ứng với 36 vị Thánh và điều này tức là sẽ đã có được 36 bộ trang phục dành riêng cho những giá đồng. Vì vậy người hầu đồng sẽ phải sẵn sàng khá đầy đủ trang phục tùy từng định hầu mấy giá. Thường thì mong ước những trang phục tại đây:
Khăn đỏ phủ diện
Ít nhất là 5 chiếc áo dài mầu sắc rất khác nhau và một quần dài trắng.
Khăn tấu hương và một ít loại khăn khác.
Thắt đai sống lưng mầu.
Thẻ ngà, kiềng bạc, vòng, hoa tai, chuỗi hạt, xuyến, quạt và son phấn.
Tuy nhiên cũng luôn có thể có trường hợp, người hầu đồng chỉ việc một vuông vải đỏ.
Màu sắc của trang phục phải phù thích phù hợp với sắc tố của từng phủ:
Miền trời, tượng trưng bằng red color (Thiên phủ)
Miền đất là màu vàng (Địa phủ)
Miền sông biển là white color (Thoải phủ)
Miền rừng núi là màu xanh (Nhạc phủ).
Lễ vật hầu đồng
Lễ vật trong mỗi vấn hầu trước kia thường đơn thuần và giản dị. Vật phẩm cơ bản gồm xôi, thịt, hoa quả, trầu, cau, rượu, thuốc, vàng mã, Ngày nay, lễ vật ngày càng phong phú, gồm cả những sản phẩm sản phẩm & hàng hóa công nghiệp., thực phẩm đương thời, đắt tiền, dùng trong cả lễ mặn và lễ chay.
Lễ vật hầu đồng
Lễ vật trình đồng phải khác với lễ vật hầu bản mệnh hay tiệc khao, được trình diễn trên một kỷ tháp hình chữ nhật kê ở chính giữa và gồm những thứ tại đây:
Chén đũa bạc, đĩa và cốc pha lê. Chính giữa là một chiếc gương trên phủ một chiếc khăn thêu. Hai bên bục và trước kỷ (bày bốn mâm lễ Tứ Phủ mỗi mâm có chín quả trứng, một chiếc lược, một chiếc quạt, một đôi guốc, chín vuông vải màu phủ lên trên. Màu phải là màu chính của Tứ Phủ (xanh, đỏ, trắng và vàng). Bên cạnh mâm lễ có một chiếc chung nhỏ, một chiếc thau nhỏ. Cứ mỗi lễ phải thay một hình nhân (nộm) và bốn lốt. Bên cạnh mâm lễ Tứ phủ là mâm lễ sơn trang, mà bất kể thứ lễ gì rồi cũng phải chia ra làm 13 phần. Một phần lớn bày ở giữa còn 12 phần nhỏ bày xung quanh. Ngay cạnh đó là một mâm hài sơn trang (hoặc giống) màu. Mũi hài có thêu hình chim phượng. Một trăm vàng thoi (giấy vàng xếp thành thoi).
Lễ vật hầu đồng ở Tây Thiên
Lễ mặn sơn trang gồm: có ốc, tôm, cá khô, cua (13 hoặc 15 con), mực, nếp cẩm, dừa tươi
Lễ sơn trang về đồ chay thường có: 1 mâm hoa quả gồm khế chua sung chát gừng cay, chanh ớt, dứaở dưới bệ. Thường thì tán lộc sơn trang ở giá chầu bé hoặc cô nàng hoặc bất kì giá chầu hoặc cô miền thượng.
Trước bàn thờ cúng bầy đủ những loại mã và một chiếc thuyền rồng hình cánh phượng có 12 hình nhân chèo thuyền, một đôi ngựa và một đôi voi có đủ yên cương và hàm thiếc. Những vật dụng mã người ta sẽ hóa (đốt) sau khoản thời hạn lễ xong.
Ngày nay lễ vật có thay đổi đôi chút tùy nơi, tuy nhiên vẫn phải giữ cơ bản tối thiểu tùy đồng xu tiền dâng cúng.
Trình tự một buổi hầu đồng
Bắt đầu buổi hầu đồng người ta đặt những lễ vật lên hương án. Người hầu đồng để những dụng cụ lên chiếu đồng, bước lên chiếu đồng, lấy hoa xoa lên mặt, quần áo rồi vẩy xung quanh để tẩy uế. Cung văn lên dây đàn, dạo nhạc, hát văn công đồng.
Ba động tác tiên khởi mà người hầu đồng phải làm là: Chấp tay chờ cho phụ đồng phủ khăn diên lên đầu trùm cả tay xong thì đưa tay lên trán rồi bước tiến trái lên một bước, chân phải chụm lên với chân trái, tái diễn thêm hai lần mới quỳ xuống. Người hầu đồng làm lễ vái dập người, hai tay chống xuống chiếu, mặt úp sát, vái ba lễ. Sau đó đứng lên đi dật lùi ba bước về vị trí cũ. Giá đệ nhất được khởi đầu.
Cũng như giá đầu, khi sang một giá khác, người hầu đồng sau khoản thời hạn thay đổi trang phục và lễ cụ sẽ bước lên chiếu đồng, cung văn sẵn sàng tấu nhạc. Người hầu đồng, chit xoa khăn vái, ngồi xếp bằng. Người phụ đồng kính cẩn đưa một chiếc khăn phủ diện mầu đỏ. Hầu đồng cầm khăn, vái mấy vái rồi phủ lên đầu, hai tay cầm hai mép khăn phủ ở đầu gối. Một lúc sau đầu hầu đồng lắc lư, hòn đảo hòn đảo rồi bất thần hét lên một tiếng, chỉ ngón trỏ trái lên trời. Đó là tín hiệu giá quan lớn đệ nhất nhập đồng.
Trình tự của một giá đồng
1. Thay Lễ phục
Mỗi vị thánh đều phải có lễ phục riêng phù thích phù hợp với thương hiệu của vị đó và sắc tố cũng khác lạ tùy từng Phủ, từng gốc tích sắc tộc gốc, phẩm hàm cũng như văn hay võ.
2. Dâng hương hành lễ
Đây là một nghi thức không thể thiếu được cho bất kể giá nào. Hầu đồng tay trái cầm một bó nhang đã đốt sẵn, bọc trong một chiếc khăn có tẩm hương. Tay phải rút một nén nhang rồi huơ lên bó nhang trong tay làm động tác phù phép mà ngôn từ hầu đồng gọi là khai nông, để xua đuổi tà ma.
3. Lễ thánh giáng
Khi hầu đồng có thánh nhập vào thì buông những nén hương đang cầm theo tay chắp, nghiêng mình ra hiệu thánh thuộc hạng thứ bậc nào.
Có hai hình thức thánh giáng:
Giáng trùm khăn (hầu tráng mạn) với những giá Thánh Mẫu. Mẫu chỉ đến chứng giám rồi đi ngay.
Giáng mở khăn với những hàng quan trở xuống.
Khi thánh đã nhập, người hầu đồng không hề là người phàm nữa, xuất thần, tự thôi miên đã hỗ trợ cho họ nhảy múa một cách uyển chuyển, uyển chuyển mà thường thì họ không làm được. Đó đó là hứng khởi mang tính chất chất tâm linh tôn giáo (chỉ có ở một số trong những người dân)
4. Múa đồng
Múa đồng là một hình thức diễn xướng đã được cách điểm hóa, xác lập sự ứng nhập của thần linh. Bởi vậy động tác múa rất khác nhau tùy từng từng vị thánh. Nhưng chung chung thì thấy có tác động của chèo và vũ điệu dân gian.
Mỗi động tác múa trong những giá chầu phản ánh con người thật của vị thánh giáng đồng và thay đổi theo điểm lưu ý của giá. Giá quan thường múa cờ, múa kiếm, long đao, kích. Giá những chầu bà thì múa quạt, múa mồi, múa tay không. Giá ông hoàng thì có múa khăn tấu, múa tay không, múa cờ. Giá những cô múa quạt, múa hoa, chèo đò, múa thêu thùa, múa khăn lụa, múa đàn, múa tay không. Giá những cậu thường múa hèo, múa lânTrước khi sử dụng lễ cụ, người hầu đồng bắt chéo hai dụng cụ lên trước trán, tiếp sau đó cúi đầu làm lễ. Khi múa xong một giá, người hầu đồng lại bắt chéo hai lễ cụ trước trán để tạ lễ.
Múa hầu đồng
Nghi lễ Thánh giáng phải theo thứ tự từ cao đến thấp: Cao nhất là Thánh mẫu (Tứ vị Thánh mẫu), tiếp sau đó là hàng Quan (Ngũ vị quan lớn), Chầu (Tứ vị Chầu bà), Ông Hoàng (Ngũ vị ông Hoàng), Cô (thập nhị Vương cô), Cậu (thập vị Vương cậu), tổng số có đến 50-60 vị. Tuy nhiên, không phải toàn bộ những vị Thánh Tứ phủ đều nhập đồng, mà chỉ có một số trong những, nhiều nhất là 36 vị nên mới có 36 giá đồng. Bình thường chỉ xấp xỉ 20 vị Thánh nhập trong một nghi lễ hầu đồng.
5. Ban Lộc và nghe Văn chầu
Sau khi đã múa những thánh thường ngồi nghe cung văn hát, kể sự tích lai lịch vị thánh đang giáng. Với những giá ông Hoàng thì cung văn ngâm những bài thơ cổ. Thánh biểu lộ sự hài lòng bằng động tác về gối và thưởng tiền cho cung văn. Lúc này cũng là lúc, Thánh dùng những thứ người hầu đồng dâng như: rượu thuốc lá, trầu nước..v.v. Các thứ thánh dùng phải làm nghi thức khai cương (khai quang) cho thanh sạch. Lúc này những người dân ngồi dự chung quanh đến gần để cầu xin hoặc nghe thánh phán truyền. Và đó cũng là lúc thánh phát tài. Lộc thánh gồm nhiều thứ như: hoa quả, bánh trái, gương lược, tiền bạc, nén nhang cháy
6. Thánh thăng
Cuối cùng là tín hiệu thánh thăng. Người hầu đồng ngồi yên, hai tay bắt chéo trước trán quạt che lên đỉnh đầu, khẽ rung mình, lúc ấy hai người phụ hầu đồng cấp tốc phủ khăn diện lên đầu người hầu đồng, cung văn nổi nhạc và hát điệu thánh xa giá hồi cung kết thúc một giá đồng.
Gốc của đạo Mẫu và hầu đồng của người Việt là ở miền Bắc, sau này theo chân của người di dân vào miền Nam và lên Tây Nguyên. Hầu đồng ở Bắc Bộ mang tính chất chất tầm cỡ, uy nghi, khuôn phép. Hầu đồng ở Nam Bộ, nhất là Sài Gòn thì cởi mở, vui nhộn, dân dã hơn. Ở Huế, ngoài kiểu hầu đồng nghi lễ, còn tồn tại hầu đồng tập thể, gọi là Đồng vui, nhất là vào dịp tháng ba giỗ Thánh Mẫu Mẫu Thiên Ya Na, rước Mẫu trên sông Hương về Điện Hòn Chén.
Hầu đồng của người Việt tuy mang nhiều nét đặc trưng, nhưng xét về kiểu loại thì cũng không phải là độc nhất. Nếu không kể việc người Việt hiện tại mang nghi lễ hầu đồng ra khắp toàn thế giới: Mỹ, Pháp, Đức, Anh, Thái Lan, Australiathì hầu đồng cũng là một trong những dạng thức của tín ngưỡng Shaman, phổ cập khắp những dân tộc bản địa trên hành tinh, có từ thời kỳ xã hội bộ lạc. Nhưng nay, trong Đk xã hội đô thị hoá, tân tiến hoá thì lại sở hữu thời cơ bùng phát trở lại, coi đó như thể phương thức giải toả những dồn nén, bức xúc (stress) củacon người. Bởi suy cho cùng, hầu đồng đó là phương cách giúp những người dân có những lệch chuẩn về tâm sinh lý có thời cơ tái hoà nhập xã hội. Tất nhiên, cạnh bên những giá trị xã hội và văn hoá đó, hầu đồng cũng tích hợp vào nó những bụi bậm, mà cái đó phần lớn do người ta tận dụng nghi lễ này vì quyền lợi thành viên. Khi con người quá mong ước cầu xin lộc để thuận tiện cho mình thì lại càng dễ bị tận dụng, nhất là trong tín ngưỡng càng dễ bị lừa.
Chính vì thế cần làm rõ, hiểu đúng thực ra của yếu tố, tránh để mọi việc trở nên cực đoan. Hầu đồng là để yên căn, yên số, yên bản mệnh, xin sự an lành của chính mình chứ không phải là nơi xin lộc, lá.
Hiện nay ở một số trong những trường đã đưa hầu đồng trở thành một môn học trong tín ngưỡng dân gian. Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch đã công nhận hầu đồng là Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể vương quốc và đang cùng Ủy ban Nhân dân tỉnh Tỉnh Nam Định sẵn sàng hồ sơ để trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể quả đât. Chúng ta đang nỗ lực giữ gìn sự trong sáng của Đạo Mẫu và nghi lễ hầu đồng. Đạo Mẫu vẫn chưa chính thức minh bạch, có văn bản thể hiện giáo lý, kinh sách. Nên chăng đã đi đến lúc cần công nhận, tổ chức triển khai Đạo Mẫu, nghi lễ hầu đồng để xác lập và tăng trưởng một tín ngưỡng lành mạnh, một chỗ tựa tâm linh của người Việt.
Chia sẻ
Reply
7
0
Chia sẻ
– Một số Keywords tìm kiếm nhiều : ” đoạn Clip hướng dẫn Hát chầu văn hầu đồng là gì tiên tiến và phát triển nhất , Chia Sẻ Link Download Hát chầu văn hầu đồng là gì “.
You trọn vẹn có thể để lại Comment nếu gặp yếu tố chưa hiểu nhé.
#Hát #chầu #văn #hầu #đồng #là #gì