Review Nêu ý nghĩa nghệ thuật các từ chuốt hái trong đoạn thơ Chi tiết

Kinh Nghiệm về Nêu ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ những từ chuốt hái trong đoạn thơ Chi Tiết

Update: 2022-04-18 11:53:14,You Cần biết về Nêu ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ những từ chuốt hái trong đoạn thơ. Bạn trọn vẹn có thể lại Comments ở cuối bài để Ad được tương hỗ.

CHUYÊN ĐỀ TỐ HỮU VÀ BÀI THƠ “VIỆT BẮC”

PHẦN 1: CỦNG CỐ KIẾN THỨC LÝ THUYẾT

A. TÁC GIA TỐ HỮU

Vài nét về tiểu sử:

– Tố Hữu ( 1920- 2002) tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành – Quê quán: xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. – Thời thơ ấu: Tố Hữu sinh ra trong một mái ấm gia đình Nho học ở Huế – mảnh đất nền thơ mộng, trữ tình còn lưu giữ nhiều nét văn hoá dân gian. – Thời thanh niên: Tố Hữu sớm giác ngộ cách mạng và hăng say hoạt động giải trí và sinh hoạt, kiên cường đấu tranh trong những nhà tù thực dân – Thời kỳ sau CM tháng Tám: Tố Hữu đảm nhiệm những cương vị trọng yếu trên mặt trận văn hoá văn nghệ, trong cỗ máy lãnh đạo của Đảng và nhà nước.

Những yếu tố tác động đến con phố thơ của Tố Hữu:

– Quê hương: sinh ra và lớn lên ở xứ Huế, một vùng đất nổi tiếng đẹp, thơ mộng, trầm mặc với sông Hương, núi Ngự, đền đài lăng tẩm cổ kính,… và giàu truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống, văn học gồm có cả văn hóa truyền thống cung đình và văn hóa truyền thống dân gian mà nổi tiếng nhất là những điệu ca, điệu hò như nam ai nam bình. mái nhì, mái đẩy… – Gia đình: Ông thân sinh ra nhà thơ là một nhà nho không đỗ đạt nhưng rất thích thơ phú và ham sưu tầm văn học dân gian. Mẹ nhà thơ cũng là người biết và thuộc nhiều ca dao, tục ngữ. Từ nhỏ Tố Hữu đã sống trong toàn thế giới dân gian cùng cha mẹ. Phong cách nghệ và giọng điệu thơ sau này chịu tác động của thơ ca dân gian xứ Huế. – Bản thân Tố Hữu: là người sớm giác ngộ lí tưởng cách mạng, tham gia cách mạng từ thời gian năm 18 tuổi, bị tóm gọn và bị tù đày từ thời gian năm 1939- 1942, tiếp sau đó vượt ngục trốn thoát và tiếp tục hoạt động giải trí và sinh hoạt cho tới Cách mạng tháng Tám, làm quản trị ủy ban khởi nghĩa ở Huế. Sau cách mạng ông giữ nhiều trọng trách ở nhiều cương vị rất khác nhau, nhưng vẫn tiếp tục làm thơ.

Tóm tắt những đoạn đường thơ Tố Hữu

Chặng đường thơ của Tố Hữu cũng là những đoạn đường của cách mạng Việt Nam. Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình chính trị. Tố Hữu có 7 tập thơ tại đây:

– Tập thơ Từ ấy ( 1937 -1946 ) là tập thơ đầu tay sáng tác từ thời gian năm 1937 đến 1946. Đây là tiếng reo vui của một thanh niên giác ngộ lí tưởng, quyết quyết tử phấn đấu cho lí tưởng cách mạng. Tâm hồn ấy đã vượt qua máu lửa, xiềng xích để đi đến ngày giải phóng cùng với giang sơn.

– Tập thơ Việt Bắc ( 1946 – 1954 ) được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, triệu tập thể hiện hình ảnh nhân dân, bộ đội, và địa thế căn cứ kháng chiến Việt Bắc. Tố Hữu ca tụng những con người thường thì, người phụ nữ, anh vệ quốc đã làm những việc phi thường bảo vệ Tổ quốc.

– Tập thơ Gió lộng ( 1955 – 1961) viết khi miền Bắc được giải phóng, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đây là thời kỳ tràn trề sức sống và nụ cười: tập làm chủ, tập làm người xây dựng, dámvươn mình quản trị và vận hành cả vạn vật thiên nhiên. Đồng thời nhân dân toàn nước tiếp tục đấu tranh thống nhất giang sơn. Tập thơ phơi phới tinh thần lãng mạn cách mạng.

– Tập thơ Ra trận ( 1962 – 1971 ) Máu và hoa ( 1972 – 1977 ) Tố Hữu sáng tác trong thời kỳ toàn nước kháng chiến chống Mỹ. Hai tập thơ ca tụng chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ca tụng thắng lợi của nhân dân ta, mặc kệ những quyết tử tổn thất mà cuộc chiến tranh gây ra.

– Tập thơ Một tiếng đờn ( 1992 ) và Tập thơ Ta với ta ( 1999 ) viết khi giang sơn xộc vào thời kỳ thay đổi, nhà thơ thể hiện những suy ngẫm, chiêm nghiệm về môi trường sống đời thường, về lẽ đời. Giọng thơ thấm đượm chất suy tư.

=> Những tập thơ của Tố Hữu thường gắn chặt theo sát những mốc quan trọng của cách mạng Việt Nam.

III. Đặc điểm phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ thơ Tố Hữu?

– Về nội dung, thơ Tố Hữu là thơ trữ tình-chính trị. (thơ phục vụ sự nghiệp cách mạng, trách nhiệm chính trị của giang sơn. Chính trị là nguồn cảm hứng, cảm xúc chân thực sâu lắng trong thơ ông).

Thơ Tố Hữu luôn gắn sát và tìm tới với những biểu lộ của chủ nghĩa anh hùng nên mang đậm màu sử thi và dạt dào cảm hứng lãng mạn. ( thơ ông hướng tới tương lai với niềm tin vô bờ, đời sống cũ sẽ tan đi, tin vào tương lai cách mạng, tin con người sống thật tốt đẹp, Người yêu người sống để yêu nhau. )

Thơ Tố Hữu có chất giọng tâm tình, ngọt ngào, truyền cảm và đầy sức mê hoặc. ( thể hiện qua cách hô gọi, sự xót xa thương cảm, trìu mến say mê, qua thể thơ lục bát đi vào tâm hồn dân tộc bản địa…).

– Về nghệ thuật và thẩm mỹ, thơ Tố Hữu mang đậm tính dân tộc bản địa:

Hiện thực cách mạng được nhà thơ nhìn và phản ánh theo truyền thống cuội nguồn đạo lí và tình cảm của cha ông. Tố Hữu sử dụng thuần thục thể thơ dân tộc bản địa như lục bát, tuy nhiên thất lục bát, thơ bảy chữ nên dễ đi vào lòng người. Các giải pháp tu từ ẩn dụ, so sánh, sử dụng vật liệu ca dao, tục ngữ, thành ngữ…hình thành tính dân tộc bản địa đậm nét trong thơ ông. Tố Hữu phát huy cao độ tính nhạc trong ngôn từ tiếng việt. Nhạc điệu du dương, lời thơ tâm tình, ngọt ngào, nên thơ Tố Hữu dễ ngâm,, dễ hát này cũng là nét truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa.

BÀI THƠ VIỆT BẮC

Hoàn cảnh sáng tác bài thơ “Việt Bắc”?

– Việt Bắc là quê nhà cách mạng, là địa thế căn cứ địa vững chãi của cuộc kháng chiến, nơi đã che chở đùm bọc cho Đảng, Chính Phủ, bộ đội trong suốt trong năm kháng chiến chống Pháp gian truân. – Sau thắng lợi Điện Biên Phủ, tháng 7 năm 1954, Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương được kí kết, hòa bình trở lại, miền Bắc việt nam được giải phóng. – Tháng 10 năm 1954, những cơ quan Trung ương của Đảng và nhà nước rời chiến khu Việt Bắc về thủ đô Tp Hà Nội Thủ Đô.

– Một trang sử mới của giang sơn và một quá trình mới của cách mạng được mở ra. Nhân sự kiện trọng đại này, Tố Hữu viết bài thơ Việt Bắc.

– Bài thơ được trích trong tập Việt Bắc (1947 – 1954)

Cấu tứ, kết cấu của bài thơ “Việt Bắc”

– “Việt Bắc” trước hết là một bài thơ trữ tình chính trị. Nó được viết ra vào tháng 10 năm 1954, khi những cơ quan TW Đảng và nhà nước rời chiến khu Việt Bắc về Tp Hà Nội Thủ Đô. Nó ôn lại 15 năm ở chiến khu Việt bắc và sẵn sàng tư tưởng, tình cảm cho cán bộ và nhân dân xộc vào quá trình cách mạng mới. Như mọi bài thơ trữ tình chính trị thâm thúy xưa nay, bài thơ không riêng gì có có chính trị, cùng với nội dung yêu nước, tự hào dân tộc bản địa, bài thơ còn chan chứa tình người. Tố Hữu đã tạo ra một cuộc chia tay tưởng tượng giữa người cán bộ kháng chiến về xuôi và đồng bào Việt Bắc sau 15 năm gắn bó sâu nặng, chia ngọt sẻ bùi. Như vậy sự kiện chính trị tác động tới vận mệnh dân tộc bản địa đã được tái hiện dưới hình thức đối đáp của ca dao trữ tình. Nhà thơ đã riêng tư hóa những yếu tố chung khiến sắc tố chính trị mờ đi nhường chỗ cho cảm xúc con người. Đó là nét nổi trội, cũng là sức mê hoặc riêng của thơ Tố Hữu.

– Bài thơ có kết cấu đối đáp của ca dao giao duyên giữa mình với ta, người đi với kẻ ở. Chính kết cấu mang đậm phong vị ca dao này đã đem lại cho bài thơ sự linh hoạt uyển chuyển mà nếu không tồn tại nó số lượng hơn 90 câu thơ lục bát khó tránh khỏi sự đơn điệu, nhàm chán. Nhưng nếu ca dao chỉ có đối đáp giữa mình – ta, người đi – kẻ ở thì “Việt Bắc” không riêng gì có đối đáp mà còn tồn tại sự hô ứng, đồng vọng. Hai đại từ xưng hô của ca dao giao duyên mình – ta cũng không ấn định mà luân phiên quy đổi lẫn nhau: có những lúc mình là người cán bộ kháng chiến về xuôi, ta là người dân Việt Bắc; có những lúc có những lúc ta là người cán bộ kháng chiến về xuôi, mình là người dân Việt Bắc; có những lúc mình và ta hòa chung làm một.

– Kết cấu đối đáp chỉ là hình thức bên phía ngoài, thực ra mình và ta, người đi và kẻ ở chỉ là yếu tố phân thân, hóa thân của cái tôi trữ tình làm cho tình cảm được thể hiện khá đầy đủ trong sự hô ứng, đồng vọng, vang ngân.

Nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ chính của bài thơ (đoạn trích)

* Lời Việt Bắc:

Mở đầu là một vướng mắc ngọt ngào bâng khuâng:

Mình về phần mình …nhìn sông nhớ nguồn

Tố Hữu đã khơi rất sâu vào nguồn mạch đạo lý ân nghĩa thủy chung của dân tộc bản địa để thể hiện tình cảm cách mạng. M­ười lăm năm ấy là trở về với cội nguồn trong năm tiền khởi nghĩa sâu nặng biết bao ân tình. 4 câu thơ điệp lại 4 chữ mình, 4 chữ nhớ, 1 chữ ta hòa quyện 1 vướng mắc về thời hạn (10 năm…) một vướng mắc về không khí (nhìn cây…). Khổ thơ ngắn nhưng đã dồn góp lại cả thuở nào cách mạng. Tấm lòng ng­ười ở đã tỏ lộ giãi bày trong không khí, theo thời hạn:

Tiếng ai tha thiết …nói gì ngày hôm nay…

Quyến luyến không nỡ rời, xúc động nghẹn ngào nói tránh việc lời, tình cảm cồn cào bồn chồn ấy làm thay đổi cả nhịp thơ. Tiết tấu 2/2 của nhịp lục bát bỗng xao động trong nhịp 3/3/2 diễn tả thật đắt tấm lòng ng­ười đi với ngư­ời ở lại. Dấu chấm lửng như­ khoảng chừng trống khó lấp đầy, sự im re hàm chứa bao xao xuyến không lời.

Mình đi có nhớ những ngày

….. Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa.

Có vướng mắc rõ ràng: nhớ Tân Trào, Hồng Thái, trám bùi, măng mai; có vướng mắc trừu t­ượng: chiến khu, mối thù, lòng son…;phép tiểu đối 4/4 (hắt hiu lau xám > < đậm đà lòng son). Tất cả, đã hỗ trợ Tố Hữu diễn tả thật đắt nỗi xao xuyến nhớ th­ương của ngư­ời ở với ng­ười đi. Đặc biệt câu thơ lục bát cuối khổ:

Mình đi mình có nhớ mình

Tân Trào Hồng Thái, mái đình, cây đa

Ba chữ mình trong câu thơ 6 chữ giống hệt tâm sự ngư­ời đi, ngư­ời ở đã tạo ra sự hô ứng đồng vọng giữa ng­ười hỏi, ngư­ời đáp, hòa thành bản hợp ca ngân vang những hòa âm tâm hồn. 12 câu cấu trúc thành 6 vướng mắc, mỗi câu thơ đều khắc khoải tâm tình da diết, khắc khảm vào lòng ng­ười đi những kỉ niệm từ thời gian ngày đầu cách mạng. Mái đình Hồng Thái, Cây đa Tân Trào đ­ược chuyển vế thành Tân Trào, Hồng Thái mái đình, cây đa mang lại cho ta một liên t­ưởng: Việt Bắc đã thật sự trở thành quê hư­ơng thứ hai của ngư­ời cán bộ miền xuôi. Bởi hình ảnh mái đình, cây đa ở đâu và lúc nào thì cũng khơi gợi trong tâm hồn ng­ười Việt hình ảnh quê h­ương.

*Lời người cán bộ cách mạng

Ta với mình, mình với ta

… Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu

Cách nói mình –ta của ca dao dân ca, điệp từ mình cùng với giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ so sánh nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu xác lập lòng thủy chung son sắt với cách mạng, với quê nhà kháng chiến của người cán bộ vê xuôi.

Nhớ gì như nhớ tình nhân

… Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy

Hình ảnh so sánh như nhớ tình nhân thể hiện sự gắn bó tha thiết trong tình cảm. Hình ảnh quyến rũ đầy thi vị:bản khói cùng sương, nhà bếp lửa, trăng lên đầu núi… gợi nhớ những nét mang đậm hồn người.

Ta đi ta nhớ những ngày

…Chày đêm nện cối túc tắc suối xa

Hình ảnh đắng cay ngọt bùi, thương nhau chia củ sắn lùi, bát cơm xẻ nửa chăn sui đắp cùng là hình ảnh đậm đà giai cấp. (Người Việt Bắc trong nỗi nhớ người về thật đáng yêu và dễ thương, đáng quý, nặng tình nặng nghĩa, biết chia sẽ ngọt bùi.

* Bức tranh tứ bình:

Ta về phần mình có nhớ ta

…. Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung

Đoạn này đ­ược xem là rực rỡ nhất Việt Bắc. 10 câu lục bát thu gọn cả sắc màu 4 mùa, cả âm thanh môi trường sống đời thường, cả vạn vật thiên nhiên con ngư­ời Việt Bắc.

Ta về phần mình có nhớ ta

Ta về ta nhớ những hoa cùng ng­ười

Tố Hữu lựa chọn thật đắt hình ảnh đối xứng: hoa – người. Hoa là vẻ đẹp tinh tuý nhất của vạn vật thiên nhiên, kết tinh từ h­ương đất sắc trời, t­ương xứng với con ng­ười là hoa của đất. Bởi vậy đoạn thơ đư­ợc cấu trúc: câu lục nói tới việc vạn vật thiên nhiên, câu bát nói tới con ngư­ời. Nói đến hoa hiển hiện hình ng­ười, nói tới việc ngư­ời lại lấp lóa bóng hoa. Vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên và con người hòa quyện với nhau tỏa sáng bức tranh thơ. Bốn cặp lục bát tạo thành bộ tứ bình rực rỡ. Tr­ước hết đó là nỗi nhớ ngày đông Việt Bắc – cái ngày đông thuở gặp gỡ ban sơ, đến ngày hôm nay vẫn sáng bừng trong kí ức.

Rừng xanh hoa chuối đỏ t­ươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lư­ng

Câu thơ truyền thẳng đến ngư­ời đọc cảm nhận về một màu xanh lặng lẽ, trầm tĩnh của rừng già. Cái màu xanh ngằn ngặt đầy sức sống ngay giữa ngày đông tháng giá. Cái màu xanh chứa chất bao sức mạnh bí hiểm “Nơi thiêng liêng rừng núi hóa anh hùng”. Màu xanh núi rừng Việt Bắc:

Rừng giăng thành lũy thép dày

Rừng che bộ đội rừng vây quân thù

Trên cái nền xanh ấy nở bừng bông hoa chuối đỏ tơi, thắp sáng cả cánh rừng đại ngàn làm ấm cả không khí, ấm cả lòng ngư­ời. Hai chữ “đỏ tư­ơi” không riêng gì có là từ ngữ chỉ sắc màu, mà tiềm ẩn cả một sự bừng thức, một mày mò ngỡ ngàng, một rung động rất thi nhân. Có thể thấy cái red color trong câu thơ Tố Hữu như­ điểm sáng quy tụ sức mạnh tiềm tàng chốn rừng xanh đại ngàn, lấp lóa một niềm tin rất thật, rất đẹp. Trên cái phông nền hùng vĩ và thơ mộng ấy, hình ảnh con ngư­ời xuất hiện thật vững trãi, tự tin. Đó là vẻ đẹp của con người làm chủ núi rừng, đứng trên đỉnh trời cùng tỏa sáng với vạn vật thiên nhiên, “Đèo cao nắng ánh dao gài thắt l­ưng”. Cùng với việc chuyển mùa (ngày đông sang ngày xuân) là yếu tố chuyển màu trong bức tranh thơ: Màu xanh trầm tĩnh của rừng già chuyển sang white color tinh khôi của hoa mơ khi ngày xuân đến. Cả không khí sáng bừng lên sắc trắng của rừng mơ lúc sang xuân. Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Trắng cả không khí “trắng rừng”, trắng cả thời hạn “ngày xuân”. Hình ảnh này khá quen thuộc trong thơ Tố Hữu, hình ảnh rừng mơ sắc trắng cũng đi vào tr­ờng ca Theo chân Bác gợi tả ngày xuân rất đặc tr­ưng của Việt Bắc:

Ôi sáng xuân nay xuân 41

Trắng rừng biên giới nở hoa mơ

Cái sắc trắng tinh khôi bừng nở mỗi độ xuân về làm ngơ ngẩn ng­ười ở, thẫn thờ kẻ đi. Người đi không thể không nhớ sắc trắng hoa mơ nơi xuân rừng Việt Bắc, và lại càng không thể không nhớ đến con ng­ười Việt Bắc, cần mẫn uyển chuyển trong vũ điệu uyển chuyển của việc làm lao động thầm lặng mà cần mẫn tài hoa:

Nhớ ng­ười đan nón chuốt từng sợi giang

Hai chữ “chuốt từng” gợi lên dáng vóc thận trọng tài hoa, d­ường như­ bao yêu thư­ơng đợi chờ mong ngóng đã gửi vào từng sợi nhớ, sợi thư­ơng kết nên vành nón. Cảnh thì mơ mộng, tình thì đ­ợm nồng. Hai câu thơ lư­u giữ lại cả khí xuân, sắc xuân, tình xuân vậy. Tài tình như­ thế thật hiếm thấy. Bức tranh thơ thứ 3 chuyển qua rừng phách – một loại cây rất thư­ờng gặp ở Việt Bắc hơn bất kể nơi đâu. Chọn phách cho cảnh hè là yếu tố lựa chọn rực rỡ, bởi trong rừng phách nghe tiếng ve ran, ngắm sắc phấn vàng Một trong những hàng cây cao vút, ta như­ cảm thấy sự hiện hữu rõ rệt của ngày hè. Thơ viết ngày hè hay xưa nay hiếm, nên ta càng thêm quí câu thơ của Tố Hữu:

Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình

Ở đây có sự quy đổi cảm hứng rất thú vị: Tiếng ve kêu – ấn t­ượng của thính giác đã đem lại ấn t­ượng thị giác thật mạnh. Sự chuyển mùa được biểu lộ qua sự chuyển màu trên thảo mộc cỏ cây: Những ngày cuối xuân, cả rừng phách còn là một màu xanh, những nụ hoa còn náu kín trong kẽ lá, khi tiếng ve thứ nhất của ngày hè cất lên, những nụ hoa nhất tề hàng loạt trổ bông, hàng loạt tung phấn, cả rừng phách lai láng sắc vàng. Chữ đổ đ­ược dùng thật đúng chuẩn, tinh xảo. Nó vừa gợi sự biến chuyển mau lẹ của sắc màu, vừa diễn tả tài tình từng đợt mư­a hoa rừng phách khi có ngọn gió thoảng qua, vừa thể hiện đúng chuẩn khoảng chừng khắc hè sang. Tác giả sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ âm thanh để gọi dậy sắc tố, dùng không khí để miêu tả thời hạn. Bởi vậy cảnh thực mà vô cùng huyền ảo.

Trên nền cảnh ấy, hình ảnh cô em gái hiện lên xiết bao thơ mộng, lãng mạn: “Cô em gái hái măng một mình” nghe ngọt ngào thân thư­ơng trìu mến. Nhớ về em, là nhớ cả một không khí đầy h­ương sắc. Ng­ười em gái trong việc làm lao động hằng ngày giản dị: hái măng. Vẻ đẹp lãng mạn thơ mộng ấy còn đư­ợc tô đậm ở hai chữ “một mình” nghe cứ xao xuyến lạ, như thể hiện thầm kín niềm mến th­ương của tác giả. Nhớ về em, nhớ về một mùa hoa… Khép lại bộ tứ bình là cảnh ngày thu. Đây là cảnh đêm thật phù thích phù hợp với khúc hát giao duyên trong thời gian chia tay giã bạn. Hình ảnh ánh trăng dọi qua kẽ lá dệt lên mặt đất một thảm hoa trăng lung linh huyền ảo. Dư­ới ánh trăng thu, tiếng hát ân tình càng làm cho cảnh thêm ấm cúng tình ng­ười. Đại từ phiếm chỉ “ai” đã gộp chung ngư­ời hát đối đáp với mình làm một, tạo một hòa âm tâm hồn đầy bâng khuâng l­u luyến giữa kẻ ở, ng­ời đi, giữa con ngư­ời và vạn vật thiên nhiên. Mỗi câu lục bát làm thành một bức tranh trong bộ tứ bình. Mỗi bức tranh có vẻ như đẹp riêng hòa kết bên nhau tạo vẻ đẹp chung. Đó là yếu tố hòa giải và hợp lý giữa âm thanh, sắc tố… Tiếng ve của ngày hè, tiếng hát của đêm thu, màu xanh của rừng già, sắc đỏ của hoa chuối, trắng tinh khôi của rừng mơ, vàng ửng của hoa phách… Trên cái nền vạn vật thiên nhiên ấy, hình ảnh con ngư­ời hiện lên thật bình dị, thơ mộng trong việc làm lao động hằng ngày.

* Việt Bắc ra trận:

Đoạn thơ tái hiện lại nỗi nhớ trong ký ức tác giả về cảnh tượng hào hùng, sôi động, đầy khí thế của cuộc kháng chiến toàn dân ở chiến khu Việt Bắc:

“Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như thể đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Anh sao đầu súng bạn cùng mũ nan”.

Cảnh tượng hào hùng của cuộc kháng chiến ấy được nhà thơ Tố Hữu đặc tả sinh động qua hình ảnh những con phố Việt Bắc trong những đêm kháng chiến “rầm rập như thể đất rung”, “Quân đi điệp điệp trùng trùng”. Nổi bật hơn hết là sức mạnh và niềm sáng sủa của những lực lượng kháng chiến:

“Dân công đỏ đuốc từng đoàn

Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.

Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.”

Nhà thơ nhớ về những nụ cười thắng lợi trên khắp mọi miền của giang sơn:

“Tin vui thắng lợi trăm miền

Hoà Bình,Tây Bắc, Điện Biên vui về

Vui từ Đồng Tháp, An Khê

Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.”

Đoạn thơ mở ra một không khí to lớn của thắng lợi -“trăm miền” từ Hoà Bình, Tây Bắc, Điện Biên cho tới Đồng Tháp, An Khê rồi lại trở lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng. PHẦN 2: MỘT SỐ ĐỀ BÀI VẬN DỤNG A. ĐỀ BÀI ĐỌC HIỂU

Đề 1: Đọc đoạn thơ và vấn đáp những vướng mắc.

“…Ta đi ta nhớ những ngày

Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi…

Thương nhau, chia củ sắn lùi

Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.

Nhớ người mẹ nắng nóng sống lưng

Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô.

Nhớ sao lớp học i tờ

Đồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan

Nhớ sao ngày tháng cơ quan

Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo.

Nhớ sao tiếng mỏ rừng chiều

Chày đêm nện cối túc tắc suối xa…”.

Đoạn thơ trên thể hiện tâm tư nguyện vọng tình cảm gì của tác giả? Nêu ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ những từ “chia ” “sẻ ” “cùng ” trong đoạn thơ? Hình ảnh bà mẹ Việt Bắc hiện ra ra làm thế nào? Phép điệp cấu trúc “ Nhớ sao ” đạt kết quả cao nghệ thuật và thẩm mỹ ra làm thế nào?

Đáp án

Đoạn thơ trong đề bài thuộc phần lời thơ của người cán bộ cách mạng về xuôi vấn đáp người Việt Bắc. Toàn bộ đoạn thơ thể hiện tình cảm thương nhớ của người cán bộ cách mạng so với cảnh vật, con người, kỷ niệm ở Việt Bắc trong trong năm kháng chiến vừa qua. 2. “Chia”, “sẻ”, “cùng”: những động từ thể hiện tình cảm đồng cam cộng khổ của Việt Bắc và cách mạng. 3.Hình ảnh “người mẹ nắng nóng sống lưng / địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô”. Đó là người lao động nghèo khổ, neo đơn nhưng dạt dào ân tình với cách mạng, không ngại vất vả, cực khổ lao động góp thêm phần tạo ra lương thực cho cách mạng nuôi quân. + Nắng cháy sống lưng: gợi thời tiết khắc nghiệt, thông qua đó nói lên sự vất vả, lam lũ của người mẹ + Địu con lên rẫy: lời thơ giản dị, cũng là hình ảnh hiện thực của người mẹ dân tộc bản địa. + Từ đó tình cảm sắc son cao đẹp của người dân tộc bản địa so với cách mạng càng hiện lên rõ ràng. 4.Phép điệp:Nhớ sao..có tác dụng thể hiện nỗi nhớ da diết, nhớ sâu đậm và chân thành. Nỗi nhớ như trải dài vô tận cùng thời hạn năm tháng

Đề 2:

Đọc đoạn thơ và vấn đáp những vướng mắc.

“- Mình về phần mình có nhớ ta

Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.

Mình về phần mình có nhớ không

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?

– Tiếng ai tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước tiến

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay…”

Đoạn thơ trên thể hiện tâm trạng gì của tớ và ta? Mười lăm năm ấy là khoảng chừng thời hạn nào? Tại sao gợi nhớ Mười lăm năm ấy?,

Nêu ý nghĩa tu từ của những từ láy trong đoạn thơ?

Hình ảnh áo chàm sử dụng giải pháp tu từ gì? Nêu hiệu suất cao nghệ thuật và thẩm mỹ của giải pháp đó?

Cách ngắt nhịp của câu thơ Cầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay có gì lạ lẫm? Nêu hiệu suất cao nghệ thuật và thẩm mỹ của cách ngắt nhịp đó

Đáp án: 1.Đoạn thơ mở đầu của bài thơ thể hiện những rung động trong trái tim của người đi và người ở trong giờ phút phân ly.4 câu thơđầu là lời ướm hỏi chân thành của Việt Bắc với cán bộ kháng chiến trong mức thời gian ngắn ban sơ của cuộc chia tay. 4 câu sau là yếu tố thể hiện tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến, bịn rịn của người đi với những người ở lại. + Con số mười lăm năm vừa mang nghĩa thực, vừa mang nghĩa hư ảo: đó là mười lăm năm cách mạng. mười lăm năm chiến khu Việt Bắc nhưng đồng thời cũng là mười lăm năm gắn bó thuỷ chung giữa cán bộ kháng chiến với nhân dân Việt Bắc 2. Những từ láy “ thiết tha, tha thiết, bâng khuâng, bồn chồn” diễn tả đúng chuẩn con sóng lòng đang dấy lên trong tâm hồn nhà thơ lúc phân ly. 3Hình ảnh hoán dụ “Aó chàm” ( chỉ người Việt Bắc) đã thể hiện tình cảm gắn bó của nhà thơ với những người dân dân Việt Bắc giản dị, nghèo khó mà sâu đậm ân tình. 4.Cách ngắt nhịp 3/3; 3/3/2 diễn tả mộc cách thân tình cái ngập ngừng, bịn rịn trong tâm trạng, trong cử chỉ của người đi kẻ ở.Kỷ vật trao rồi mà mà lòng vẫn quyến luyến không thể rời xa.

Đề3:Đọc đoạn thơ và vấn đáp những vướng mắc.

“Những đường Việt Bắc của ta, Đêm đêm rầm rập như thể đất rung. Quân đi điệp điệp trùng trùng, Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan. Dân công đỏ đuốc từng đoàn, Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay. Nghìn đêm thăm thẳm sương dày, Đèn pha bật sáng như ngày mai lên. Tin vui thắng lợi trăm miền, Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về. Vui từ Đồng Tháp, An Khê, Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng”. (Việt Bắc, SGK Ngữ văn 12, tập 1) 1- Cảm xúc bao trùm của đoạn thơ? 2.Câu thơ “Bước chân nát đá muôn tan lửa bay” sử dụng giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ gì? Tác dụng của giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ đó? 3.Tác giả sử dụng giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ gì trong bốn câu cuối của đoạn thơ? Tác dụng:

“Tin vui thắng lợi trăm miền,

Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về.

Vui từ Đồng Tháp, An Khê,

Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng” 4. Hãy viết một đoạn văn(khoảng chừng 5-7 dòng)bày tỏ cảm nhận về một Việt Bắc đánh giặc anh hùng trong đoạn thơ.

Đáp án

1.Đoạn thơ dựng lại không khí hào hùng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân và quân ta. Câu thơ sử dụng giải pháp cường điệu/cường điệu (nói quá thậm xưng, ngoa dụ,phóng đại) Bước chân nát đá Tác dụng: Nhấn mạnh sức mạnh không gì trọn vẹn có thể sánh nổi của đoàn quân trên đường ra trận.

3.Biện pháp nghệ thuật và thẩm mỹ liệt kê Hòa Bình, Tây Bắc, Điện, Đồng Tháp, An Khê Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.

Điệp từ vui được nhắc lại bốn lần

Tác dụng: Nhấn mạnh vào nụ cười thắng lợi của quân và dân ta trên khắp mọi miền từ miền xuôi đến miền ngược.

MỘT SỐ ĐỀ NGHỊ LUẬN VĂN HỌC

Dạng đề phân tích

Đề 1: Cảm nhận về đoạn thơ sau trong bài “Việt Bắc” của Tố Hữu:

“Mình về phần mình có nhớ ta

Mưa nguồn suối lũ những mây cùng mù

Mình về, có nhớ chiến khu

Miếng cơm chấm muối mối thù nặng vai?

Mình về, rừng núi nhớ ai

Trám bùi để rụng, măng mai để già.

Mình đi, có nhớ những nhà

Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son

Mình về, còn nhơ núi non

Nhớ khi kháng Nhật, thở còn Việt Minh

Mình đi, mình có nhơ mình

Tân Trào Hồng Thái, mái đình cây đa?”

Gợi ý vấn đáp:

* Mở bài: – Giới thiệu tác giả Tố Hữu, tình hình sáng tác của bài thơ “Việt Bắc” và nội dung chính của đoạn thơ. – Trích đoạn thơ * Thân bài: – Tám câu thơ đầu tái hiện khung cảnh của cuộc chia tay đầy lưu luyến giữa người đi, kẻ ở:

“Mình về phần mình có nhớ ta

… Cầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay”

Bài thơ mở đầu bằng bằng một vướng mắc ngọt ngào: Mình về phần mình có nhớ ta… Mới đọc câu lục bát này ta ngỡ như nghe một câu ca dao tình yêu nhưng đọc tiếp hai câu sau thì rất khác ca dao tình yêu nữa vì nó gợi đến tình cảm cội nguồn: Mình về phần mình có nhớ không… nhớ nguồn”

Sợ láy đi láy lại Mình về phần mình có nhớ ta và Mính về phần mình có nhớ không vang lên như một niềm day dứt khôn nguôi của người ở lại. Hai vướng mắc này được nêu ra rất khéo: một vướng mắc về thời hạn, một vướng mắc về không khí gió trọn một vùng chiến khu cách mạng.

Tiếp đó là tiếng lòng của người ra đi. Người ra đi đã nghe vướng mắc, lòng đầy bâng khuâng, bồn chồn. Những chữ dùng ở đây đã gợi lên rất là đúng chuẩn tâm trạng lúc chia tay: bâng khuâng, bồn chồn, cầm tay. Hình ảnh đồng bào Việt Bắc được tái hiện qua một hình ảnh ẩn dụ mang sắc thái hoán dụ: Áo chàm. Ta không thấy người mà chỉ thấy sắc áo mộc mạc giản dị hiện ra trong thời khắc chia tay. Tố Hữu đã qua sắc áo mà nói được vẻ đẹp của con người Việt Bắc: mộc mạc mà thủy chung son sắc. Tình cảm lưu luyến của người ra đi như dồn tụ trong cử chỉ cầm tay. Đó là cử chỉ quen thuộc trong đời sống đã được những nhà thơ dùng như một hình tượng của tình người. Trong thơ Chính Hữu đó là cử chỉ đẻ sưởi ấm lẫn nhau Một trong những người dân đồng đội; trong thơ Phạm Tiến Duật nó thể hiện tình cảm ấm cúng của những người dân lính lái xe Trường Sơn… Còn trong bài thơ này, cử chỉ ấy tiềm ẩn toàn bộ những lưu luyến nhớ thương của những con người đã gắn bó với nhau trong suốt 15 năm của chiến khu kháng chiến.

Câu thơ lục bát đang trôi đi trong nhịp chẵn êm đềm, tha thiết đến đây đột ngột chuyển sang nhịp lẻ 3/3/2: Cầm tay nhau/biết nói gì/ngày hôm nay. Chút ngập ngừng trong nhịp điệu thơ diễn tả thật tài tình cái ngập ngừng lưu luyến trong tình cảm của người đi – kẻ ở. Nó tạo ra nốt lặng cho chuỗi vướng mắc tiếp theo được vang lên dồn dập hơn:

Mình đi có nhớ những ngày

… Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.

Mười hai dòng lục bát tạo thành 6 vướng mắc như khơi sâu vào kỉ niệm. Mỗi vướng mắc đều gợi lại một chiếc gì rất tiêu biểu vượt trội của Việt Bắc: mưa nguồn, suối lũ, mây mù, lau xám (vạn vật thiên nhiên); miếng cơm chấm muối, mối thù, mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào (kháng chiến). Cái tạo thành chất thơ trong đoạn đó là nhạc điệu ngân nga, trầm bổng, réo rắt thấm sâu vào tâm tư nguyện vọng. Cấu trúc thơ thích hợp, điệp từ mình đi, mình về ở những câu 6 tạo ra điệp khúc ngân nga êm ái trong tâm người đọc. Yếu tố đối được phát huy cao độ. Nếu chỉ riêng miếng cơm chấm muối, trám bùi để rụng hay hắt hiu lau xám thì chưa gây được nhiều cảm xúc, nhưng đặt trong vế câu đối thì lại trở thành uyển chuyển, nổi trội và rất đẹp. Những vế câu đối như vậy này mang lại cho bài thơ, đoạn thơ vẻ đẹp chau chuốt cổ xưa chứ không mộc mạc như lục bát ca dao.

Một trong những rực rỡ nghệ thuật và thẩm mỹ của đoạn thơ là nghệ thuật và thẩm mỹ sáng tạo từ ngữ. Hai đại từ xưng hô mình, ta vốn được sử dụng trong ca dao trữ tình để thể hiện tình cảm gắn bó vợ chồng hoặc đôi lứa yêu nhau. Trong bài thơ này, Tố Hữu sử dụng cặp đại từ xưng hô mình, ta để thể hiện tình cảm cách mạng giữa cán bộ kháng chiến và đồng bào Việt Bắc, xóa đi khoảng chừng cách giữa cách mạng với nhân dân, làm cho quan hệ vốn mang sắc tố chính trị trở nên thân thiện. Riêng câu thơ Mình đi mình có nhớ mình chữ mình chấp chới giữa hai ngôi. Nó khiến câu thơ trở thành lời tự vấn lương tâm của người đi: mình đi khỏi Việt Bắc là rời xa sự gian truân, trọn vẹn có thể mình quên ta, trọn vẹn có thể mình phụ ta nhưng lẽ nào mình quên đi quá khứ của chính mình? Câu hỏi làm cho không riêng gì có người đi mà mỗi toàn bộ chúng ta không khỏi giật mình.

Câu thơ cuối có sự sáng tạo trong phối hợp từ ngữ. Đáng lẽ câu thơ trôi theo chiều thuận: Mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào nhưng tác giả đã tách ra và ghép lại thành: Tân trào Hồng Thái, mái đình cây đa. Bởi hình ảnh mái đình cây đa trong tâm trí người Việt lúc nào thì cũng gợi tình cảm quê nhà. Đối với những người ra đi, Việt Bắc không riêng gì có là cái nôi của cách mạng ghi dấu những kỉ niệm không thể nào quên mà đang trở thành quê nhà gắn bó máu thịt tự thủa nào.

* Kết bài: – Bằng rõ ràng, hình ảnh chân thực giàu sức gợi, bằng phương pháp vận dụng thành công xuất sắc những yếu tố của ca dao, dân ca kết thích phù hợp với những sáng tạo từ ngữ, Tố Hữu đã viết nên một đoạn thơ rực rỡ bao quát gần như thể trọn vẹn những nội dung cơ bản của “Việt Bắc”. – Đoạn thơ cũng là lời tự nhắc lòng mình của nhà thơ và những người dân kháng chiến; không lúc nào quên Việt Bắc, quên nhân dân. Bởi quên Việt Bắc là quên đi chính mình.

Đề 2: Cảm nhận của anh chị về hình tượng vạn vật thiên nhiên và con người Việt Bắc trong đoạn thơ sau:

Ta về, mình có nhớ ta

Ta về, ta nhớ những hoa cùng người.

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt sống lưng. Ngày xuân mơ nở trắng rừng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang Ve kêu rừng phách đổ vàng Nhớ cô em gái hái măng một mình Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.

Gợi ý vấn đáp:

I/Mở bài

– Việt Bắc là một trong những bài thơ hay nhất của Tố Hữu. Lời thơ như khúc hát ân tình tha thiết về Việt Bắc, quê nhà đất của cách mạng Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp – Ở đó, cạnh bên cách những bức tranh hùng tráng, đậm màu sử thi về môi trường sống đời thường đời thường thân thiện, thân thiết được bảo phủ bởi vạn vật thiên nhiên vô cùng tươi đẹp. (Trích đoạn thơ)

II/Thân bài

* Nhận xét chung: Đây là bức tranh được dệt bằng ngôn từ nghệ thuật và thẩm mỹ toàn bích, có sự hoà quyện giữa cảnh và người, giữa đời sống thực với tấm lòng của nhà thơ cách mạng. Mười câu thơ trên nằm trong trường đoạn gồm 62 câu thơ diễn tả tâm tình của người cán bộ sắp sửa rời Việt Bắc, nơi tôi đã 15 năm gắn bó với bao tình cảm máu thịt.

1/Hai câu đầu:

Đoạn thơ mở đầu bằng một vướng mắc:

Ta về, mình có nhớ ta

Nhưng thực ra, hỏi chỉ để mà hỏi, hỏi để tạo thêm cái cớ để giải bày nỗi lòng của tớ:

Ta về, ta nhớ những hoa cùng người.

Điệp từ, những thanh bằng (6/8), nhịp điệu êm ái như một lời ru, một câu hát –>diễn tả tâm trạng tha thiết của nhân vật trữ tình. –> lời ngợi ca về vạn vật thiên nhiên và con người Việt Bắc. Trong ngôn từ Việt, hoa còn tồn tại ý nghĩa biểu trưng về vạn vật thiên nhiên, về những gì tươi đẹp. Đặt hoa cạnh bên người là yếu tố tôn vinh về vạn vật thiên nhiên và con người Việt Bắc. Hoa và người hoà quyện, gắn bó với nhau. Nói tới vạn vật thiên nhiên không thể nói tới việc con người và ngược lại, những con người ấy đã ở trong một vạn vật thiên nhiên đẹp, thân thiện.

2/ Tám câu thơ sau:

– Nhận xét: Bốn câu thơ lục bát còn sót lại là một bức tranh liên hoàn về con người và vạn vật thiên nhiên Việt Bắc. Nhiều người gọi đấy là bộ tứ bình (xuân, hạ, thu, đông). Nhà thơ thừa kế nghệ thuật và thẩm mỹ hội hoạ truyền thống của dân tộc bản địa trong lúc miêu tả vạn vật thiên nhiên. Mỗi một câu thơ khắc hoạ một bức tranh rõ ràng nhưng cũng trọn vẹn có thể ghép lại thành một bộ liên hoàn: – Bức tranh thứ nhất:

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt sống lưng

Câu thơ mở ra một không khí to lớn. Trên cái nền xanh bạt ngàn của rừng, nổi trội lên hình ảnh những bông hoa chuối đỏ tươi. Nghệ thuật điểm xuyết trong thơ cổ ( Cỏ non xanh rợn chân trời – cành lê trắng điểm một vài bông hoa; Nguyễn Du ) tỏ ra rất hữu hiệu.

– Bức tranh thứ hai:

Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang

Bức tranh thơ thứ hai mở đầu có sự xác lập về thời hạn (Ngày xuân). Nhưng tự thân thời hạn ấy đã và đang mở ra không khí:

Ngày xuân mở nở trắng rừng

–> tạo ra một không khí vừa to lớn, vừa có sự rộn ràng, náo nức của vạn vật thiên nhiên. Nếu ở bức tranh thơ thứ nhất, nghệ thuật và thẩm mỹ miêu tả của tác giả ở điểm xuyết, tìm hình ảnh gợi, sắc màu sáng (hoa đỏ, nắng ánh) để diễn tả sự hoạt động giải trí và sinh hoạt của cảnh vật thì ở đây, nhà thơ lại hướng cái nhìn vào sự bao quát điệp trùng để tìm cái rạo rực (tiềm ẩn) của vạn vật thiên nhiên.

*Hình ảnh con người: Người đan nón chuốt từng sợi giang.

–> Đó là hình ảnh đặc trưng của sinh hoạt đời thường giản dị ở Việt Bắc. Với nhiều người, nó trọn vẹn có thể nhỏ nhặt, không đáng nhớ. Với một nhà thơ ân tình như Tố Hữu, nó lại là hình ảnh khắc ghi trong tâm khảm. – Bức tranh thứ ba:

Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình.

+Âm thanh ( ve kêu ) rộn ràng +Thời gian (ngày hè). + Màu sắc: (vàng) sắc tố đặc trưng của rừng Việt Bắc. –> hoa và người Việt Bắc trong thơ Tố Hữu hoà quỵên, cùng tôn vinh lẫn nhau. Trong hoài niệm này, tác giả dùng bút lực của tớ để ca tụng, tôn vinh sự hài hoà đó. Và chính vì sự hài hoà này đã tạo ra chất thơ. – Bức tranh thứ tư

Rừng thu trăng rọi hoà bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung

Câu thơ có kiểu mở đầu bằng sự xác lập cả không khí lẫn thời hạn (rừng thu). Đến đây, ta để ý những kiểu xác lập ở những câu thơ trên:

Rừng xanh, mơ nở trắng rừng, rừng phách đổ vàng => không khí

Ngày xuân, rừng thu, Hoa chuối đỏ (ngày đông) ve (ngày hè)=> thời hạn

Ve kêu => âm thanh

Rừng thu Việt Bắc trong thơ Tố Hữu mênh mông nhưng không lạnh lẽo. “Trăng rọi hoà bình” vừa mang ý nghĩa ánh trăng của đời sống ân tình ấy, lại vừa mang ý nghĩa môi trường sống đời thường có sự soi rọi ấm cúng của niềm tin, tự do. Và, trong môi trường sống đời thường ấm cúng ấy, có biết bao nhiêu nghĩa tình sâu nặng.

– Thơ Tố Hữu là khúc hát của tự do, của ân tình cách mạng. Bản thân đời sống ân tình ấy, so với nhà thơ, luôn là bài ca tiếng hát ân tình thuỷ chung sâu nặng. Vì thế, nhà thơ không riêng gì có cảm, nghĩ về đời sống mà cất tiếng ca tụng. – Đánh giá: Bộ tứ bình bằng thơ về cảnh và người Việt Bắc được dệt dưới ánh sáng của hoài niệm da diết. Thông thường, nguời ta chỉ nhớ những gì mang ấn tượng nhất của quá khứ và thời hạn càng lùi xa thì ấn tượng ấy càng trở nên tươi đẹp, huyền ảo hơn. Hàng loạt điệp từ nhớ ( 5 từ ) trong một khổ thơ như thể yếu tố nối dài của lòng hoài niệm không dứt.

III/ Kết bài

– Việt Bắc là bài thơ hay của Tố Hữu. Ở đó, nhà thơ thể hiện sự tài hoa của tớ trên nhiều phương diện của nghệ thuật và thẩm mỹ sáng tạo thi ca. Sự tài hoa ấy được dẫn dắt của một điệu tâm hồn đầy tình nghĩa của nhà thơ. – Đoạn thơ trên là một trong những đoạn thơ hay nhất của bài thơ Việt Bắc bởi kết tinh một nghệ thuật và thẩm mỹ thơ ca vừa giàu tính dân tộc bản địa, vừa mang tính chất chất tân tiến trong một điệu tâm hồn say đắm.

Đề 3. Cảm nhận đoạn thơ sau trong bài thơ Việt Bắc:

“Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như thể đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cùng muc nan.

Dân công đỏ đuốc từng đoàn

Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.

Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.

Tin vui chiến thắngtrăm miền

Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về

Vui từ Đồng Tháp, An Khê

Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng”

Gợi ý vấn đáp

Mở bài:

– Việt Bắc là một bài thơ hay của Tố Hữu và là thành tựu xuất sắc của nền thơ ca Việt Nam thời kháng chiến chống Pháp quá trình 1946 – 1954. – Bài thơ tựa như một “bản tổng kết” về cuộc kháng chiến chống Pháp, nên trong bài, ta phát hiện những đoạn thơ miêu tả cực kỳ sống động về những quá trình rất khác nhau của cuộc kháng mặt trận kì. – Đoạn thơ này tác giả triệu tập tái hiện lại không khí hào hùng của cuộc khởi nghĩa khi quân đội ta đã vững mạnh đang dốc sức vào chiến dịch Điện Biên Phủ và đạt được nhiều thắng lợi trên những mặt trận, tiến đến thắng lợi trọn vẹn.

Thân bài:

Tám câu thơ đầu:

– Nếu như ở những đoạn thơ trước mang nặng nỗi niềm về một Việt Bắc với cảnh và người giàu ân tình, ân nghĩa, thuỷ chung son sắt; một Việt Bắc nghèo mà chân tình, rộng mở… thì ở đoạn này, nhà thơ dẫn người đọc vào khung cảnh Việt Bắc chiến đấu và thắng lợi với không khí núi rừng to lớn, với những hoạt động giải trí và sinh hoạt tấp nập, những hình ảnh hào hùng, những âm thanh sôi sục, dồn dập, náo nức. Cách mạng và kháng chiến đã xua tan vẻ âm u, hiu hắt của núi rừng; đồng thời khơi dậy sức sống mạnh mẽ và tự tin của vạn vật thiên nhiên, con người Việt Bắc cùng sức mạnh vô địch của khối đoàn kết toàn dân kháng chiến. – Nhà thơ vẽ lại sống động hình ảnh những đêm Việt Bắc chuyển quân trong mùa chiến dịch:

Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như thể đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan

Dân công đỏ đuốc từng đoàn

Bứơc chân nát đá muôn tàn lửa bay

Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

Đèn pha bật sáng như ngày mai lên

+ Chỉ vài nét phát hoạ khung cảnh hùng tráng của cuộc kháng chiến ở Việt Bắc, Tố Hữu đã cho những người dân đọc cảm nhận được khí thế hào hùng, mạnh mẽ và tự tin của khối đoàn kết toàn dân toàn vẹn, sự hoà quyện gắn bó giữa vạn vật thiên nhiên với con người – toàn bộ tạo thành hình ảnh giang sơn đứng lên chiến đấu vì độc lập, tự do, vì niềm hạnh phúc, tương lai của dân tộc bản địa.

+ Đêm đêm, những bước tiến hành quân “rầm rập”, làm rung chuyển cả đất trời, bước tiến của những người dân khổng lồ đội trời đạp đất, làm ra những kì tích anh hùng.

+ Tại sao phải là “đêm đêm” mới “rầm rập như thể đất rung”? Ban ngày dễ bị địch phát hiện nên màn đêm bát ngát trở thành người bạn sát cánh giúp ta chuyển quân ra mặt trận bảo vệ an toàn và uy tín. Ta thường phát hiện điều này trong thơ ca thời kháng chiến chống Pháp:

“Những đêm dài hành quân nung nấu”

(“Đất nước” – Nguyễn Đình Thi),

“Đêm đi sâu quá lòng sông Đuống

Bộ đội bên sông đã trở về”

(“Bên kia sông Đuống” – Hoàng Cầm) – Khí thế tưng bừng của quân ta được miêu tả rất là sinh động:

“Đêm đêm rầm rập như thể đất rung

Dân công đỏ đuốc từng đoàn

Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay”

+ Các từ láy có mức giá trị tượng thanh, tượng hình: “rầm rập”, “điệp điệp”, “trùng trùng”, giải pháp so sánh “như thể đất rung” diễn tả được không khí hồ hởi, sôi sục trong những ngày hành quân ra mặt trận làm nổi trội được sức manh cuộn như thác lũ của quân ta. Tưởng chừng như nơi đây đang trình làng một cơn địa chấn làm long trời lở đất báo hiệu những đòn sấm sét sắp giáng xuống đầu thù. + Ý thơ phô trương sức mạnh hùng hậu của quân đội ta:

“Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan”

Chỉ hai câu mà tạo ra bức phù điêu điệp trùng, hùng vĩ của Việt Bắc kháng chiến. Không khí kháng chiến, không khí lịch sử dân tộc bản địa được tái hiện qua sắc tố thần kì sử thi. Đoàn quân ra trận phần đông, người người lớp lớp, như sóng cuộn “điệp điệp trùng trùng”. Có “ánh sao đầu súng”, có “đỏ đuốc”, có “muôn tàn lửa bay”, có sức mạnh mẽ của bước tiến “nát đá”. + Tuy miêu tả cảnh đêm hôm nhưng bức tranh thơ lại giàu rõ ràng nói về ánh sáng: Màu đỏ của “đuốc”, của “muôn tàn lửa bay” gợi một cảnh tượng rực rỡ, hừng hực khí thế hào hùng trong những đêm tiến quân ra mặt trận Điện Biên Phủ.

+ Cách nói thậm xưng “bước tiến nát đá” diễn tả sức mạnh đạp bằng mọi gian khó của đoàn người ra hoả tuyến. Với bước tiến ấy, núi rừng như bừng tỉnh, sục sôi.

– Vẫn cảm hứng sử thi lãng mạn, hào hùng, ý thơ phóng xa vào viễn cảnh tương lai tươi sáng:

“Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

Đèn pha bật sáng như ngày mai lên”

+ Nhìn ánh đèn pha của đoàn xe cơ giới xuyên màn đêm của núi rừng Việt Bắc, tác giả so sánh như tương lai tươi sáng của giang sơn. Đó là tinh thần sáng sủa, phấn khởi, tin tưởng ngày thắng lợi đã gần kề. + Nhà thơ đã dùng thủ pháp trái chiều để diễn tả cảm hứng tự hào, sáng sủa đó. Dù ngày hôm nay và cả nghìn đêm đã qua, dân tộc bản địa phải chìm trong thăm thẳm của khói lửa đau thương; tăm tối mịt mù của cuộc chiến tranh, của đói nghèo thì nên tin rằng ngày mai, ngày mai toàn bộ chúng ta sẽ thắng lợi. Cuộc đời sẽ rộng mở, tươi sáng như ánh đèn pha đang chiếu vào bóng tối, sương mù, mở đường cho xe ta ra mặt trận. Chúng ta sẽ tiến hành độc lập, tự do, no ấm.

Bốn câu thơ cuối đoạn thơ, một lần nữa Tố Hữu lại gọi tên những địa điểm “thắng lợi trăm miền” trên giang sơn thân yêu..

“Tin vui thắng lợi trăm miền

Hoà Bình, Tây Bắc, Địên Biên vui về

Vui từ Đồng Tháp, An Khê

Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng”

– Đó là Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên. Là Đồng Tháp, An Khê. Là đèo De, núi Hồng. Mỗi địa điểm ghi lại một chiến công. -Điệp từ “vui” như tiếng reo mừng thắng trận cất lên trong tâm hàng triệu người từ Bắc chí Nam – Nói đến Việt Bắc là nói tới việc địa thế căn cứ địa hào hùng, mồ chôn giặc Pháp, nhà thơ không thể không nhắc tới những tên đất, tên làng, tên sông, tên núi của trăm miền hoà với những chiến công lừng lẫy. Tác giả đã dùng giải pháp liệt kê những địa điểm: “Hoà Bình, Tây Bắc, Địên Biên, Đồng Tháp, An Khê, Việt Bắc, đèo De, núi Hồng” gắn sát với những chiến dịch lớn, những chiến công lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu mà tên thường gọi của chúng gắn sát với niềm tự hào của toàn dân tộc bản địa.

III. Kết bài:

– Đoạn thơ làm sống lại không khí hào hùng của thuở nào lịch sử dân tộc bản địa không thể nào quên. – Viết về Việt Bắc chiến đấu và thắng lợi, Tố Hữu không viết riêng về một vùng đất mà trở thành hình tượng chung cho sức mạnh kháng chiến, cho linh hồn cách mạng, cho ý chí của toàn dân trong cuộc trường chinh vĩ đại. – Đoạn thơ giàu chất “sử ca” thể hiện rõ kĩ năng tạo nên một bức tranh hoành tráng về lịch sử dân tộc bản địa dân tộc bản địa, gợi niềm tự hào về truyền thống cuội nguồn yêu nước, anh hùng của dân tộc bản địa ta.

Dạng đề chứng tỏ về một ý kiến, nhận định

Đề 1: “Kế tục xuất sắc truyền thống cuội nguồn thơ ca dân tộc bản địa, nhất là thơ ca dân gian và thơ ca cổ xưa, thơ Tố Hữu đậm đà tính dân tộc bản địa cả trong nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ biểu lộ” (SGK Văn 12 trang 152). Qua việc cảm nhận đoạn mở đầu và phần 1 của bài thơ ViệtBắc làm sáng tỏ nhận xét trên.

Gợi ý vấn đáp

Mở bài:

“Trách nhiệm của nhà thơ là thể hiện rõ truyền thống của dân tộc bản địa mình trước toàn thế giới” (R.Tago). Kế tục xuất sắc truyền thống cuội nguồn thơ ca dân tộc bản địa, nhất là thơ ca dân gian và thơ cổ xưa, thơ Tố Hữu nói chung, bài thơ Việt Bắc nói riêng, đậm đà tính dân tộc bản địa trong cả nội dung và hình thức biểu lộ.

II. Thân bài:

1. Nêu tình hình sáng tác của tác phẩm:

Là nhà thơ trữ tình chính trị, nhà thơ của lí tưởng Cộng sản, hồn thơ Tố Hữu thường rất nhạy cảm trước những yếu tố thời sự của giang sơn, của dân tộc bản địa. Việt Bắc được Tố Hữu sáng tác vào tháng 10/1954, khi Trung ương Đảng, nhà nước, Bác Hồ rời chiến khu Việt Bắc, từ biệt nhân dân Việt Bắc sau gần 15 năm gắn bó, về Tp Hà Nội Thủ Đô tiếp tục lãnh đạo giang sơn. Bài thơ Ra đời nhân một sự kiện có ý nghĩa thời sự, chính trị, đã cho toàn bộ chúng ta biết với Tố Hữu, mọi sự kiện thời sự chính trị đều trọn vẹn có thể trở thành nguồn cảm hứng thực sự. Ý nghĩa thời sự của bài thơ trọn vẹn có thể sẽ qua mau nhưng tình cảm thủy chung với cách mạng, gắn bó với nhân dân và chiến khu Việt Bắc, tình cảm ân tình ân nghĩa với quá khứ thì sẽ còn mãi muôn đời.

2. Cảm nhận đoạn mở đầu và phần 1 của bài thơ Việt bắc, để làm sáng tỏ những biểu lộ của tính dân tộc bản địa trong nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ biểu lộ của bài thơ:

a. Tính dân tộc bản địa trong nội dung của bài thơ Việt Bắc:

– Về nội dung biểu lộ, tính dân tộc bản địa của tác phẩm văn học lúc nào thì cũng rất được thể hiện trước hết ở việc tác phẩm ấy đề cập tới và thể hiện rõ tính cách của dân tộc bản địa, điểm lưu ý linh hồn, cốt cách của dân tộc bản địa. Với bài thơ Việt Bắc, nhất là trong đoạn mở đầu và phần một, qua nhiều dòng thơ tinh xảo, hồn thơ Tố Hữu đã triệu tập thể hiện nhiều vẻ đẹp đặc trưng cho tâm hồn, cốt cách của dân tộc bản địa, của người Việt: + Tình cảm thiết tha gắn bó với cội nguồn, với quá khứ, không lúc nào quên thuở nào hạn nan: “Mình về phần mình có nhớ ta….nhìn sông nhớ nguồn”, “Mình đi mình có nhớ…mái đình cây đa”, “Ta với mình, mình với ta…Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu”, “Mười lăm năm ấy ai quên…hình thành Cộng hòa” +Tình cảm gắn bó, chia ngọt sẻ bùi, đồng cam cộng khổ: “Trám bùi để rụng…”, “Ta đi ta nhớ những ngày…chăn sui đắp cùng”. +Tinh thần sáng sủa cách mạng, nụ cười sống, yêu đời: “Gian nan đời vẫn…núi đèo”, “Nghìn đêm…như ngày mai lên”. +Tinh thần đoàn kết đồng lòng chung sức kháng chiến: “Nhớ khi giặc đến…cả chiến khu một lòng”. +Niềm tự hào dân tộc bản địa, niềm hãnh diện trước yếu tố trưởng thành mạnh mẽ và tự tin của Cách mạng: “Những đường Việt Bắc …mũ nan”, trước những thắng lợi vang dội lây lan từ miền này sang miền khác: “Tin vui thắng lợi…núi Hồng” +Hiện thân tiêu biểu vượt trội nhất, khá đầy đủ nhất cho tính cách Việt Nam, con người Việt Nam trong kháng chiến đó là hình ảnh Bác Hồ. Chính vì vậy hình ảnh Bác Hồ cũng như chiến khu Việt Bắc đang trở thành những chuẩn mực, những phẩm chất cao quý thiêng liêng nhất để con người ở mọi nơi khuynh hướng về noi theo: “Ở đâu u ám quân thù…nuôi chí bền”. – Trong nội dung biểu lộ ở đoạn đầu và phần 1 bài thơ Việt Bắc, tính dân tộc bản địa còn được thể hiện qua việc Tố Hữu đề cập tới những phương diện đặc trưng nhất trong đời sống của con người Việt Nam như đời sống sinh hoạt với “bát cơm sẻ nửa”, đời sống học tập với “lớp học i tờ”, đời sống công tác làm việc “ngày tháng cơ quan”, đời sống lao động “chày đêm nện cối túc tắc suối xa”… cũng như cái dáng tảo tần, lam lũ của một người mẹ miền núi “Địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô”. – Việt Bắc còn thể hiện thành công xuất sắc những bức tranh đặc trưng cho vạn vật thiên nhiên dân tộc bản địa: có khi là những hình ảnh vạn vật thiên nhiên thơ mộng “Trăng lên đầu núi nắng chiều sống lưng nương”, có khi là kỉ niệm về vạn vật thiên nhiên hoa với những người bên nhau qua bốn mùa độc lạ và rất khác nhau: “Rừng xanh hoa chuối…tiếng hát ân tình, thủy chung”. Nhưng đặc trưng nhất cho hình ảnh vạn vật thiên nhiên đất Việt vẫn là những địa điểm: “Nhớ từng rừng nứa bờ tre/ Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê… vơi đầy”. “Ta về ta nhớ Phủ Thông…Nhị Hà”. Mỗi một hình ảnh vạn vật thiên nhiên ở đây như đều mang linh hồn cốt cách vạn vật thiên nhiên đất Việt, đều gửi gắm một phần linh hồn của dân tộc bản địa và hỗ trợ cho bài thơ đậm đà tính dân tộc bản địa trong nội dung biểu lộ của tớ.

b. Tính dân tộc bản địa trong hình thức biểu lộ của bài thơ Việt Bắc:

– Việt Bắc đã thừa kế xuất sắc truyền thống cuội nguồn thơ ca dân tộc bản địa, nhất là thơ ca dân gian và thơ ca cổ xưa khi sử dụng đặc biệt quan trọng thuần thục thể thơ lục bát thuần túy dân tộc bản địa. Thể thơ này vốn có truyền thống cuội nguồn trong ca dao, dân ca của người Việt và được tăng trưởng tới đỉnh điểm nghệ thuật và thẩm mỹ trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Âm điệu của lời thơ lục bát vốn ngọt ngào tha thiết, thân thuộc thân thiện dễ thấm sâu vào tâm hồn người Việt; lại được Tố Hữu sử dụng nhiều phép tiểu đối, nhất là ở những dòng thơ 8 chữ như “ Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng”…, tạo ra một vẻ đẹp cân đối hài hoà, uyển chuyển uyển chuyển, vừa giản dị, mộc mạc mang âm điệu của dân ca, vừa có vẻ như đẹp cổ xưa bác học giống lời thơ của Nguyễn Du trong Truyện Kiều. – Việt Bắc cũng thừa kế và sử dụng thuần thục hình thức đối đáp dân gian, một hình thức rất phổ cập và đặc trưng cho đời sống văn hoá tinh thần của dân tộc bản địa Việt Nam. Hình thức đối đáp dân gian hỗ trợ cho mọi vướng mắc, mọi niềm do dự đều được giải đáp cặn kẽ, và tạo ra một cuộc chia lìa được nhìn từ cả hai phía, nỗi lòng của tất cả kẻ ở lẫn người đi đều sâu nặng thắm thiết như nhau. Cái hay của Việt Bắc đó là ở đoạn tình cảm đáp lại tình cảm, kỉ niệm đáp lại kỉ niệm. – Tố Hữu sử dụng phổ cập và thành công xuất sắc những lối so sánh, những phép chuyển nghĩa và cách diễn đạt trong thơ ca dân gian đã trở nên quen thuộc với tâm hồn người Việt như “Nhớ gì như nhớ tình nhân”, hay “Đêm đêm rầm rập như thể đất rung”. Nhìn chung sáng tạo hình ảnh ở bài thơ Việt Bắc thiên về giá trị biểu lộ tình cảm hơn là giá trị tạo hình, thiên về cổ xưa hơn là tân tiến thậm chí còn còn tồn tại nhiều hình ảnh ước lệ tượng trưng khá quen thuộc. – Lối xưng hô “mình – ta” vốn rất riêng tư và phổ cập trong ca dao dân ca đã được Tố Hữu tiếp thu, sử dụng một cách sáng tạo để chỉ kẻ ở, người đi trong một cuộc chia lìa tập thể, giúp tình cảm trong bài thơ có sự thống nhất hòa giải và hợp lý giữa cái riêng và cái chung, vừa lớn lao cao cả, vừa thâm thúy thấm thía. – Chiều sâu của tính dân tộc bản địa trong thơ Tố Hữu nói chung, bài thơ Việt Bắc nói riêng là ở nhạc điệu. Lời thơ Việt Bắc đặc biệt quan trọng phong phú về vần và những phối âm trầm bổng uyển chuyển nên dễ ngâm, dễ thuộc. Nhạc điệu trong bài thơ Việt Bắc còn được tạo ra qua hàng loạt những cấu trúc trùng điệp, những phép liệt kê liên tục, những điệp từ “nhớ”, những lời hỏi “có nhớ”, “còn nhớ”… Đặc biệt trong nhiều đoạn thơ của Việt Bắc có sự láy đi láy lại của cái điệp khúc “Mình đi” – “mình về” nhất là ở đầu những dòng thơ sáu chữ tạo thành phép láy đầu. Trong tiếng Việt những từ “đi”, “về” thường chỉ sự vận động trái hướng nhưng ở đây lại chỉ cùng một khuynh hướng về xuôi, tuy vẫn bảo lưu được ý nghĩa trái hướng ban sơ. Sự láy lại của những từ “đi”, “về” như vậy đã tạo ra cái nhịp hồi hoàn chao qua liệng lại của lời ru. Cả toàn thế giới Việt Bắc triền miên trong nhịp ru, một nhịp ru lây lan từ miền này sang miền khác, từ kỉ niệm này sang kỉ niệm khác ví như ôm ấp vỗ về niềm thương nhớ khôn nguôi của con người trong cuộc chia lìa.

III. Kết bài:

Được sáng tác nhân một sự kiện có ý nghĩa thời sự chính trị, nhưng Việt Bắc vẫn là một bài thơ đậm đà tính dân tộc bản địa trong cả nội dung và hình thức, đồng thời là một đỉnh điểm nghệ thuật và thẩm mỹ thực sự, đã cho toàn bộ chúng ta biết “Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên mức trình độ là thơ rất đỗi trữ tình.” (Xuân Diệu)

Đề 2: “Bức tranh “Việt Bắc ra quân” là một bức tranh hùng tráng, tràn đày khí thế thắng lợi của quân dân ta”. Phân tích đoạn thơ sau trong bài Việt Bắc của Tố Hữu để làm sáng tỏ nhận định trên:

Những đường Việt Bắc của ta Đêm đêm rầm rập như thể đất rung Quân đi điệp điệp trùng trùng Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan. Dân công đỏ đuốc từng đoàn Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay. Nghìn đêm thăm thẳm sương dày Đèn pha bật sáng như ngày mai lên. (Trích Việt Bắc – Tố Hữu,

Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục đào tạo, 2008, tr.112, 113) Gợi ý Nét tả khái quát(câu 1,2) – Tác giả tả con phố ra trận nhưng là để nói lên dung khí dũng mãnh của những người dân ra trận. Hình ảnh đoàn quân(câu 3,4)

– Hình ảnh đoàn quân đi rất đẹp, đẹp trong đội ngũ điệp điệp trùng trùng như một sức mạnh vô tận, đẹp trong ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan gợi nhơ hình ảnh đầu súng trăng treo trong thơ Chính Hữu.

– Hình ảnh vừa lãng mạn vừa hiện thực Hình ảnh đoàn dân công(câu 5,6)

– Hình ảnh đoàn dân công đỏ đuốc đi trong đêm là đúng với hiện thực. Nhưng với ánh đuốc đỏ rực ấy cùng với muôn tàn lửa bay thì lại càng lãng mạn biết bao.

Hình ảnh đoàn xe (câu 7,8) Hình ảnh những đoàn xe ra trận mà đèn pha bật sáng quét sạch màn sương đêm dày thăm thẳm của núi rừng VB. Rất hiện thực nhưng cũng rất lãng mạn. – Đắng sau cái nhìn hiện thực, câu thơ còn mang nghĩa bóng, nghĩa tượng trưng trong một hình ảnh sáng sủa phơi phới. Ngày mai đã lên từ trong đêm dày thăm thẳm nhờ đèn pha bật sáng.

Đề 3: Phân tích phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ của Tố Hữu qua bài thơ Việt Bắc

Gợi ý:

Mở bài:

Nhà thơ Tố Hữu được định hình và nhận định là “lá cờ đầu” củathơ ca cách mạng. con phố thơ của ông bắt nhịp và xong hành với con phố cách mạng của nhà thơ nói riêng, của sự việc vận động và tăng trưởng của cách mạng việt nam nói chung từ trước 1945 đến sau năm 1975 qua những tập thơ Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, máu và hoa, một tiếng đờn, ta với mình, trong số đó tập thơ Việt Bắc sẽ là một trong những đỉnh điểm của thơ Tố Hữu. mặt khác sự xuất hiện thơ Tố Hữu, ngay từ trên đầu đã đem lại cho thơ ca cách mạng một điểm nhìn nghệ thuật và thẩm mỹ riêng, với một tiếng thơ mới mẻ, một phong thái thơ độc lạ và rất khác nhau trên cơ sở thừa kế thành tựu của thơ ca dân tộc bản địa và thơ ca đương thời.

Thân bài

– Giới thiệu về phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ: Như toàn bộ chúng ta đã biết, không phải mọi nhà văn đều phải có phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ riêng. người ta chỉ dùng khái niệm này để nói về những nhà văn tài năng mà những sáng tác của mình hợp thành một thể thống nhất và độc lạ và rất khác nhau, không trộn lẫn, mang đậm dấu ấn đậm cá tính sáng tạo, thể hiện một chiếc nhìn và cách cảm thụ nghệ thuật và thẩm mỹ riêng. Nhà văn Pháp Mác- xen Pruxt nói: “Đối với nhà văn cũng như so với nhà họa sỹ, phong thái không phải là yếu tố mà là yếu tố là cái nhìn. Đó là yếu tố mày mò mà người ta không thể làm một cách cố ý và trực tiếp; bởi đó là một mày mò về chất, chỉ đã có được trong cách cảm nhận về toàn thế giới, một cách cảm nhận, nếu không do nghệ thuật và thẩm mỹ mang lại thì mãi mãi sẽ không còn tồn tại ai nghe biết”. – Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ thơ Tố Hữu địa thế căn cứ vào những yêu cầu trên về phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ nhà văn, toàn bộ chúng ta đã đủ cơ sở để xác lập: Tố Hữu là nhà thơ có một phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ độc lạ và rất khác nhau. Nhìn một cách khái quát, bài thơ Việt Bắc là một đỉnh điểm của thơ Tố Hữu và cũng là thành tựu xuất sắc của thơ ca kháng chiến chống Pháp. bài thơ Ra đời nhân một sự kiện lịch sử dân tộc bản địa: tháng 10- 1954, TW Đảng, Chính Phủ… rời chiến khu Việt Bắc trở về thủ đô Hầ Nội. từ điểm xuất phát ấy, bài thơ ngược về quá khứ để tưởng niệm thuở nào cách mạng và kháng chiến gian truân mà anh hùng, để nói lên nghĩa tình gắn bó thắm thiết với Việt Bắc, với Đảng và Bác Hồ, với giang sơn và nhân dân- toàn bộ là nguồn sức mạnh to lớn dể dân tộc bản địa ta vững vàng bước tiếp trên con phố cách mạng. nội dung ấy được thể hiện bằng hình thức đậm đà tính dân tộc bản địa, vì thế bài thơ rất tiêu biểu vượt trội cho phong thái thơ Tố Hữu. – Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ của thơ Tố Hữu trong bài thơ Việt Bắc được thể hiện đa phần trên ba bình diện tại đây: “một điểm nhìn nghệ thuật và thẩm mỹ thiên về khuynh hướng sử thi trữ tình, chính trị; một tiếng thơ tâm tình ngọt ngào, tha thiết; một tiếng thơ đậm đà tính dân tộc bản địa”. + Điểm nhìn thiên về khuynh hướng sử thi, trữ tình, chính trị trong bài thơ Việt Bắc được thể hiện qua đề tài, chủ đề của bài thơ khi tái hiện thành công xuất sắc một quá trình lịch sử dân tộc bản địa đầy gian truân nhưng vẻ vang của cách mạng và kháng chiến ở chiến khu Việt Bắc nay đang trở thành kỉ niệm sâu nặng trong tâm người. sự gắn bó giữa miền ngược và miền xuôi trong một viễn cảnh hòa bình tươi sáng của giang sơn và kết thúc bằng lời ca tụng công ơn của quản trị Hồ Chí Minh, của Đảng so với dân tộc bản địa. nói cách khác, những sự kiện, những yếu tố của đời sống cách mạng, lí tưởng và chính trị trong “mười lăm năm ấy” qua trái tim nhạy cảm của nhà thơ đều trở thành cảm hứng thực sự. mặt khác, chính điểm nhìn nghệ thuật và thẩm mỹ mang tính chất chất sử thi của nhà thơ đã nâng những nhân vật trữ tình trong bài thơ thành những con người nhân danh xã hội, nhân danh Đảng và dân tộc bản địa mà tiêu biểu vượt trội là hình ảnh Bác Hồ: “nhớ ông cụ mắt sáng ngời, áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường, nhớ người những sáng tinh sương, ung dung yên ngựa trên đường suối reo, nhớ chân người bước trên đèo, người đi rừng núi trông theo bóng người” + Bên cạnh điểm nhìn nghệ thuật và thẩm mỹ mang tính chất chất sử thi- cách mạng, phong thái nhà thơ Tố Hữu trong bài thơ Việt Bắc còn được biểu lộ ở một giọng thơ tâm tình, ngọt ngào, tha thiết, được thể hiện qua cách xưng hô: “Mình về phần mình có nhớ ta Mười lăm năm ấy thiết tha mặn lồng. Mình về phần mình có nhớ không Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn? Qua giọng điệu trữ tình gợi nhớ tới ca dao: “Tiếng ai tha thiết bên cồn Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước tiến” Phong cách ấy được thể hiện qua những kỉ niệm trong “mười mấy năm ấy” gian truân mà nghĩa tình: “Ta đi ta nhớ những ngày Mình đây ta đó đắng cay ngọt bùi. Thương nhau chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ lửa, chăn sui đắp cùng…” Phong cách thơ Tố Hữu còn được thể hiện qua cả lòng biết ơn tôn kính so với Đảng, với Bác Hồ: “Ai về có nhớ ta không? Ngọn cờ đỏ thắm gió lồng của hang… Mình về phần mình lại nhớ ta Mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào…” + Qua tác phẩm văn học của những nhà văn rất khác nhau, của những trào lưu văn học rất khác nhau, người đọc dễ nhận thấy những giọng điệu rất khác nhau. Chúng ta đã từng nghe biết giọng điệu đau buồn, than thở của những trào lưu Thơ Mới; giọng điệu tin tưởng, hào hùng của thơ ca cách mạng… với những nhà văn, đó là giọng điệu điệu nhỏ nhẹ, man mác buồn của Thạch Lam; giọng mỉa mai, chua chát, cay độc của Vũ Trọng Phụng, giọng tha thiết, dằn vặt của Nam Cao; giọng thương cảm thống thiết của Nguyễn Hồng,… chính giọng điêu rất khác nhau góp thêm phần làm ra phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ rất khác nhau của mỗi nhà văn người ta có lý giải, cắt nghĩa cội nguồn giọng điệu tâm tình, tha thiết của thơ Tố Hữu. giọng ấy có phần do được thừa kế từ điệu tâm hồn của con người xứ Huế với những câu ca, giọng hò tha thiết ngọt ngào của quê nhà. Nhưng nó cũng rất được xuất phát từ ý niệm về thơ của Tố Hữu: “Thơ là chuyện đồng điệu(…). Thơ là tiếng nói đồng ý, đống ý, tiếng nói đồng chí”. Vì thế, nhà thơ đặc biệt quan trọng dễ rung động với nghĩa tình cách mạng, luôn hướng tới đồng bào, đồng chí mà giải bày tâm sự, trò chuyện, lôi kéo, nhắn nhủ,… trọn vẹn có thể tìm thấy toàn bộ những biểu lộ này của điệu thơ Tố Hữu trong bài thơ Việt Bắc, ví dụ nổi bật nổi bật: “Ta với mình, mình với ta Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh Mình đi, mình lại nhớ mình Nguồn bao nhiêu nước nhớ mình bấy nhiêu…” Nói đến phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ thơ Tố Hữu trong bài thơ Việt Bắc, cùng còn phải nói tới việc một tiếng thơ đậm đà tính dân tộc bản địa cả trong nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ biểu lộ. đấy là yếu tố kế tục xuất sắc truyền thống cuội nguồn thơ ca dân tộc bản địa, nhất là thơ ca dân gian và thơ ca cổ xưa của thơ Tố Hữu. + Xét trên phương diện nội dung, tính dân tộc bản địa trong bài thơ Việt Bắc đươc thể hiện triệu tập qua bức tranh đời sống hiện thực cách mạng từ khi cuộc kháng chiến chống Pháp còn “trứng nước” cho tới khi thành công xuất sắc: “Mình về, còn nhớ núi non Nhớ khi kháng Nhật thuở còn Việt Minh. Mình đi, mình có nhớ mình Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa,…” Là cảm hứng về nghĩa tình, đạo lí cách mạng gắn bó, hòa nhập với truyền thống cuội nguồn tinh thần, đạo lí “uống nước nhớ nguồn” vững chãi của dân tộc bản địa: “Mình đi mình lại nhớ mình Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu…” + Xét trên phương diện nghệ thuật và thẩm mỹ, tính dân tộc bản địa của bài thơ Việt Bắc trước hết được thể hiện qua việc nhà thơ sử dụng thành công xuất sắc lối kết cấu tái diễn, vòng tròn cặp đại từ “mìn- ta” phiếm chỉ, gợi nhớ âm hưởng của nghệ thuật và thẩm mỹ ca dao, dân ca, nâng tình cảm của kẻ ở- người đi trong buổi chia li ấy lên Lever muôn đời: “ Ta đi ta nhớ những ngày Mình đây, ta đó đắng cay ngọt bùi…” “ Ta về, mình có nhớ ta Ta về, ta nhớ những hoa cùng người,…” lối nói, lối so sánh ví von thích phù hợp với cảm thức đại chúng: “Nhớ gì như nhớ tình nhân Trăng lên đỉnh núi, nắng chiều sống lưng nương” Cách chuyển nghĩa và cách diễn đạt quen thuộc với tâm hồn người Việt: “Áo chàm đưa buổi phân li Cầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay…” Nhà thơ đã sáng tạo hình ảnh thơ thiên về diễn đạt tình cảm hơn là giá trị tạo hình: “Mình về có nhớ chiến khu Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai Mình về, rừng núi nhớ ai Trám bùi để rụng, măng mai đẻ già…” Tác giả còn sử dụng phép tiểu đối của ca dao vừa có tác dụng nhấn mạnh vấn đề ý vừa tạo ra nhịp thơ uyển chuyển thích hợp, hòa giải và hợp lý: “Chiều Nga Sơn / gạch Bát Tràng Vải tơ Tỉnh Nam Định/ lụa hàng HĐ Hà Đông” Bên cạnh đó, ông còn sử dụng thuần thục và có những sáng tạo cho thể thơ lục bát, vì thế có những câu thơ, đoạn thơ khó phân biệt được với ca dao: “Mình về phần mình có nhớ ta Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng Mình về phần mình có nhớ không Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?”Chiều sâu của tính dân tộc bản địa trong bài thơ Việt Bắc còn là một ở nhạc điệu, đặc biệt quan trọng phong phú về vần và những phối âm trầm bổng, uyển chuyển nên dễ ngâm, dễ thuộc: “Ve kêu rừng phách đổ vàng Nhớ cô em gái hái măng một mình Rừng thu trăng rọi hòa bình Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung…”

Kết luận: bài thơ Việt Bắc kết tinh và quy tụ khá khá đầy đủ những nét phong thái lớn của thơ Tố Hữu trên hành trình dài của thơ ca cách mạng. Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ của bài thơ được thể hiện trên cả phương diện nội dung thể hiện và nghệ thuật và thẩm mỹ biểu lộ, in đậm dấu ấn riêng của một điểm nhìn nghẹ tuật trong cảm hứng sáng tạo của nhà thơ Tố Hữu so với những nhà thơ cùng thời, tạo ra một tiếng nói mới mẻ và làm phong phú thêm thơ ca cách mạng, thơ ca dân tộc bản địa.

Dạng đề phản hồi hai ý kiến

Đề 1:

Về đoạn trích Việt Bắc của Tố Hữu có ý kiến nhận định rằng: “ Việt Bắc ngợi ca ân tình cách mạng sắc son bền chặt” ý kiến khác lại nhận định rằng: “ Việt Bắc ngợi ca tình yêu quê nhà giang sơn son sắc”

Từ cảm nhận của tớ về đoạn trích Việt Bắc anh(chị) hãy phản hồi ý kiến trên.

Gợi ý vấn đáp

A- Mở bài – Tác giả, tác phẩm – Dẫn hai lời nhận định B- Thân bài 1- Giải thích (khái quát về nội dung hai nhận định|) – Hai lời nhận định: “ Việt Bắc ngợi ca ân tình cách mạng sắc son bên chặt” ý kiến khác lại nhận định rằng: “ Việt Bắc ngợi ca tình yêu quê nhà giang sơn son sắc” về giá trị nội dung đoạn trích Việt Bắc vừa ca tụng ân tình cách mạng vừa ngọi ca tình yêu quê nhà giang sơn. 2- Việt Bắc ngợi ca mối ân tình cách mạng son sắc bên chặt a- Tình cảm ân nghĩa thủy chung giữa người cán bộ kháng chiến với nhân dân Việt Bắc. – Sự lưu luyến bịn rịn trong khung cảnh chia tay. – Người ở lại mong người về xuôi hãy nhớ lời thề thủy chung -Người về xuôi bày tỏ nỗi nhớ lời thề thủy chung. b- Ân tình cách mạng còn thể hiện lòng biết ơn sự gắn bó giữa nhân dân với Đảng và Bác Hồ: “ Ở đâu u ám quân thù…” 3- Việt Bắc ngợi ca tình yêu quê nhà giang sơn son sắc – Trước hết tác phẩm ngợi ca vẻ đẹp của quê nhà cách mạng kháng chiến núi rừng Việt Bắc thơ mộng, hùng vĩ và con người Việt Bắc ân tình, ân nghĩa: “ Nhớ từng bản khói cùng sương Sơm khuya nhà bếp lửa người thương đi về. Nhớ từng rừng lứa bờ tre Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy. Ta đi ta nhớ những ngày Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi… Thương nhau chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng. Nhớ người mẹ nắng nóng sống lưng Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô”. Tố Hữu đã dành chọn bứt lực của tớ để ngợi ca cảnh và người Việt Bắc. Bộ tranh tứ bình rực rỡ: “ Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi Đèo cao nắng ánh dao gài thắt sống lưng. Ngày xuân mơ nở trắng rừng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang. Ve kêu rừng phách đổ vàng Nhớ cô em gái hái măng một mình Rừng thu trăng rọi hòa bình Nhơ ai tiếng hát ân tình thủy chung” – Với đoạn trích Việt Bắc Tố Hữu đã miêu tả vẻ đẹp của quê nhà giang sơn trong kháng chiến trải rộng từ Bắc đến Nam. Từ đó khắc họa lên bức tượng phật đài giang sơn hùng tráng. + Đó là hình tượng giang sơn với những con người cách mạng tinh thấn sáng sủa cách mạng. + Hình ảnh giang sơn ra trận đầy khí thế với nụ cười thắng lợi:

“Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như thể đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cùng muc nan.

Dân công đỏ đuốc từng đoàn

Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.

Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.

Tin vui chiến thắngtrăm miền

Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về

Vui từ Đồng Tháp, An Khê

Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng”

4- Bình luận hai ý kiến – Hai ý kiến trên đều đúng tuy nội dung rất khác nhau, tưởng trái chiều nhưng thực ra là bổ trợ update lẫn nhau cùng xác lập giá trị nội dung – chiêu sâu tư tưởng của bài thơ Việt Bắc. Việt Bắc vừa ngợi ca mối ân tình cách mạng thâm thúy bền chặt vừa ngợi ca tình yêu quê nhà giang sơn. Đó là những tình cảm cao đẹp của con người Việt Bắc vừa mang tính chất chất truyền thống cuội nguồn vừa mang âm hưởng của thời đại cách mạng. – Từ nhận định trên hỗ trợ cho những người dân đọc không riêng gì có nhân ra giá trị nội dung của bai thơ Việt Bắc mà con cho ta thấy Tố Hữu là nhà thơ có lẽ rằng sống lớn, tình cảm lớn, nụ cười lớn. Thơ ông là đỉnh điểm của thơ trữ tình chính trị. c-Kết bài: – Khẳng định lại yếu tố – Ấn tượng của mình mình.

Đề 2:

Có ý kiến nhận định rằng: “Việt Bắc là khúc hùng ca về kiểu cách mạng và con người kháng chiến”. Có ý kiến lại nhận định rằng Việt Bắc là khúc tình ca về kiểu cách mạng, về cuộc kháng chiến và con người kháng chiến.

Bằng sự hiểu biết của tớ về Tố Hữu và đoạn trích Việt Bắc. Anh/chị hãy phản hồi hai ý kiến trên.

Gợi ý vấn đáp:

Giới thiệu chung.

– Giới thiệu chung về tác giả Tố Hữu, về đoạn trích Việt Bắc.

– Dẫn hai ý kiến trên.

Giảithích những ý kiến

–Việt Bắclà khúc hùng ca:Là khúc hào hùng, hùng tráng còn gọi là bản anh hùng ca.

– Khúc tình ca: Là khúc ca ân tình thể hiện tình cảm yêu thương thắm thiết còn gọi là bản tình ca.

=> Việt Bắc vừa là bản anh hùng ca ca tụng cuộc kháng chiến hào hùng của dân tộc bản địa, vừa là bản tình ca ca tụng ân tình cách mạng của những con người kháng chiến thủy chung, nghĩa tình.

3. Cảm nhận về nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ đoạn trích Việt Bắc

a) Về nội dung:

* Việt Bắc là bản anh hùng ca ca tụng cuộc kháng chiến hào hùng của dân tộc bản địa:

– Những ngày đầu kháng chiến gian truân, thiếu thốn. Cách mạng về khơi dậy sức sống mạnh mẽ và tự tin của vạn vật thiên nhiên núi rừng Việt Bắc. – Bức tranh Việt Bắc ra quân giữa một không khí núi rừng to lớn:

+ Những đoàn người tấp nập:Quân đi điệp điệp trùng trùng/ Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan. Hình ảnh, âm thanh hào hùng, sôi sục dồn dập, náo nức

+ Lời thơ tràn trề âm hưởng anh hùng ca mang dáng vóc của một sử thi tân tiến, xác lập sức mạnh mẽ của một dân tộc bản địa.

– Những kì tích, những chiến công gắn với những địa điểm, với tên đất, tên núi: Phủ Thông, Đèo Giàng, Điện Biên,…bởi xuất phát từ:

+ Lòng căm thù giặc. + Tình nghĩa thủy chung của con người kháng chiến; khối đại đoàn kết toàn dân. + Sự gắn bó của con người, vạn vật thiên nhiên.

– Việt Bắc là quê nhà cách mạng, là địa thế căn cứ địa vững chãi, đầu não của cuộc kháng chiến chống Pháp.

* Việt Bắc còn là một bản tình ca về ân tình cách mạng của những con người kháng chiến:

– Việt Bắc được kết cấu theo cấu tứ đối đáp giao duyên của ca dao: + Hai nhân vật mình – ta; ta – mình. + Là lời đối đáp giữa người đi và kẻ ở: nhắc lại những kỉ niệm, hồi ức đẹp trong suốt 15 năm gắn bó. – Cảnh và người Việt Bắc hiện lên thật đẹp. Tất cả khắc sâu trong nỗi nhớ của người cán bộ cách mạng về xuôi:

+ Thiên nhiên Việt Bắc vừa thực, vừa thơ mộng: Có ánh trăng, sương sớm, núi, rừng, sông, suối,…với những tên gọi quen thuộc.

+ Bức tranh tứ bình: Bốn ngày đông, xuân, hạ, thu.

+ Người dân Việt Bắc bình dị, cần mẫn trong lao động, thủy chung.

– Nghĩa tình của nhân dân với cán bộ cách mạng là yếu tố đồng cam cộng khổ cùng chung nụ cười và gánh vác những trách nhiệm nặng nề: Nhớ khi giặc đến giặc lùng/ Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây.

b) Về nghệ thuật và thẩm mỹ

– Sử dụng ngôn từ giản dị, thân thiện với đời sống. – Sử dụng thể thơ lục bát có âm hưởng trữ tình vang vọng, tha thiết, êm ái như lời ru; Kiểu kết cấu đối đáp mang đậm sắc thái dân gian. – Giọng thơ ngọt ngào đậm màu trữ tình – Kết hợp những giải pháp tu từ nghệ thuật và thẩm mỹ: Liệt kê, so sánh, ẩn dụ.

Bình luận

– Hai ý kiến trên đều đúng tuy nội dung rất khác nhau, tưởng trái chiều nhưng thực ra là bổ trợ update lẫn nhau cùng xác lập giá trị nội dung – chiêu sâu tư tưởng của bài thơ Việt Bắc. Việt Bắc là khúc hùng ca và cũng là khúc tình ca về kiểu cách mạng, về cuộc kháng chiến và con người kháng chiến.

– Từ nhận định trên hỗ trợ cho những người dân đọc không riêng gì có nhân ra giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của đoạn trích nói riêng, của thơ Tố Hữu nói chung mà còn thấy được Việt Bắc là đỉnh điểm nghệ thuật và thẩm mỹ của thơ Tố Hữu.

Dạng đề so sánh

Đề 1:

Nét riêng về vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên giang sơn và con người qua hai đoạn thơ sau:

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt sống lưng. Ngày xuân mơ nở trắng rừng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang Ve kêu rừng phách đổ vàng Nhớ cô em gái hái măng một mình Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.

(Việt Bắc – Tố Hữu, Ngữ văn 12, tập 1, NXB giáo dục Việt Nam, 2012)

Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu

Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái

Gót ngựa của Thánh Gióng trải qua còn trăm ao đầm để lại

Chín mươi chín con voi góp mình dựng Đất tổ Hùng Vương

Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm

Người học trò nghèo hỗ trợ cho Đất Nước mình núi Bút non Nghiên.

Con cóc, con gà quê nhà cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh

(Đất Nước – Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 12, tập 1, NXB giáo dục Việt Nam, 2012)

Gợi ý:

Giới thiệu về tác giả, tác phẩm. Phân tích vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên, con người và nghệ thuật và thẩm mỹ miêu tả vẻ đẹp đó ở hai đoạn thơ:

Đoạn thơ trong bài “Việt Bắc”

– Cảnh vạn vật thiên nhiên Việt Bắc hiện lên trong nỗi nhớ của người cán bộ về xuôi với vẻ đẹp bình dị, thân thiện nhưng cũng rất thơ mộng, lãng mạn, trữ tình qua sự thay đổi từng mùa trong năm. Mỗi mùa mang một đặc trưng riêng của vùng núi rừng đại ngàn

“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt sống lưng;

Ngày xuân mơ nở trắng rừng;

Ve kêu rừng phách đổ vàng;

Rừng thu trăng rọi hòa bình

”.

– Hòa quyện trong cảnh sắc vạn vật thiên nhiên là hình ảnh con người Việt Bắc, con người được miêu tả trong việc làm lao động, sinh hoạt thường ngày nhưng vẫn toát ra vẻ đẹp dung dị, mộc mạc, mạnh mẽ và tự tin và đầy ân tình (Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt sống lưng; Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang; Nhớ cô em gái hái măng một mình;Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.)…góp thêm phần làm cho cảnh sắc vạn vật thiên nhiên thêm sinh động và đầy sức sống.

– Nghệ thuật: Từ ngữ gợi hình, quyến rũ; hình ảnh đẹp, tinh lọc, thân thiện; cảm nhận vạn vật thiên nhiên tinh xảo; thủ pháp đồng hiện; thể thơ lục bát tạo âm hưởng du dương, ngọt ngào, điệp từ…

Đoạn thơ trong bài “Đất Nước”:

Thí sinh trọn vẹn có thể trình diễn theo những cách rất khác nhau nhưng cần làm nổi trội những ý sau:

– Những danh lam thắng cảnh tiêu biểu vượt trội của giang sơn: núi Vọng Phu, hòn Trống Mái, đất Tổ Hùng Vương, dòng sông xanh thẳm, núi Bút, non Nghiên, thắng cảnh Hạ Long…đều in đậm vẻ đẹp tâm hồn, tình cảm lối sống của con người Việt Nam. Đó là lối sống giản dị, giàu tình nghĩa, thủy chung gắn bó, là truyền thống cuội nguồn hiếu học, là ý thức dựng nước và giữ nước. Nhân dân – những con người vô danh bình dị đã hóa thân vào cảnh sắc vạn vật thiên nhiên của giang sơn, từng người lặng lẽ góp thêm phần mình làm ra vẻ đẹp kì thú của vạn vật thiên nhiên “Những người vợ nhớ chồng; Cặp vợ chồng yêu nhau; Người học trò nghèo). Từ sự hóa thân đó làm cho vạn vật thiên nhiên trở nên thiêng liêng hơn, thân thiện hơn đồng thời còn đã cho toàn bộ chúng ta biết được sự gắn bó, hòa hợp giữa con người và vạn vật thiên nhiên, giữa nhân dân và giang sơn.

– Nghệ thuật: Sử dụng linh hoạt vật liệu trong truyện kể dân gian để sáng tạo hình ảnh; hình ảnh thơ quen thuộc và gợi mở nhiều liên tưởng; phối hợp thuần thục giữa chính luận và trữ tình, suy tưởng và cảm xúc; thể thơ tự do với nhịp điệu và âm hưởng linh hoạt; giải pháp liệt kê…

Chỉ ra điểm tương tự và khác lạ của tất cả hai đoạn thơ để thấy nét riêng trong vẻ đẹp cảnh sắc vạn vật thiên nhiên giang sơn và con người ở mỗi đoạn thơ. Thí sinh trọn vẹn có thể diễn đạt theo những cách rất khác nhau nhưng cần làm nổi trội được:

– Sự tương tự: + Cả hai đoạn thơ đều thể hiện vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên và con người đồng thời đã cho toàn bộ chúng ta biết những tình cảm đẹp, niềm tự hào của những nhà thơ về quê nhà giang sơn và con người Việt Nam. + Cả hai đoạn thơ đều sử dụng những hình ảnh thân thiện, quen thuộc; hình thức biểu cảm trực tiếp. – Sự khác lạ: + Đoạn thơ trích trong bài “ Việt Bắc ” của Tố Hữu, bài thơ tiêu biểu vượt trội cho thơ ca kháng chiến chông Pháp, triệu tập thể hiện vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên gắn với một vùng đất rõ ràng, địa điểm rõ ràng. Trong đoạn thơ, vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên được Tố Hữu cảm nhận, miêu tả qua những đường nét, sắc tố, đặc trưng bên phía ngoài đặt trong sự quy đổi của từng mùa và hiện lên với vẻ lãng mạn thơ mộng, trữ tình, con ngườ xuất hiện hòa quyện vào vạn vật thiên nhiên như một nét vẽ tạo sự hòa giải và hợp lý, sinh động cho bức tranh thơ; thể thơ lục bát với âm điệu du dương, ngọt ngào. Đoạn thơ trích trong bài “Đất Nước ” của Nguyễn Khoa Điềm, bài thơ tiêu biểu vượt trội cho thơ ca kháng chiến chống Mĩ, đã cho toàn bộ chúng ta biết cái nhìn chung của tác giả về danh lam thắng cảnh của giang sơn, cảnh trải dài từ Bắc vào Nam. Ở đoạn thơ này, tác giả cảm nhận sâu trong cái hồn của tạo vật; phát hiện trong chiều sâu vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên có sự hóa thân của con người, vạn vật thiên nhiên in đậm vẻ đẹp và lối sống của con người Việt Nam; sử dụng vật liệu dân gian để sáng tạo hình ảnh, thể thơ tự do với việc biến hóa linh hoạt của âm hưởng, nhịp điệu.

Đề 2: Cảm nhận của anh/ chị về hình ảnh người lính Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp qua hai đoạn thơ sau:

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm.”

(Tây Tiến – Quang Dũng, Ngữ văn 12, Tập 1, NXB Giáo dục đào tạo Việt Nam 2012)

“Những đường Việt Bắc của ta,

Đêm đêm rầm rập như thể đất rung.

Quân đi điệp điệp trùng trùng,

Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan.”

(Việt Bắc – Tố Hữu, Ngữ văn 12, Tập 1, NXB Giáo dục đào tạo Việt Nam, 2012)

Gợi ý vấn đáp

1.Giới thiệu về tác giả, tác phẩm Phân tích vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của hai đoạn thơ

Đoạn thơ trong Tây Tiến:

– Chân dung lính Tây Tiến kiêu hùng:

+ Ngoại hình lạ lùng, in đậm dấu ấn của hiện thực mặt trận quyết liệt ( không mọc tóc, xanh màu lá…)

+ Nhưng khí phách vẫn hiên ngang ( dữ oai hùm ) tinh thần chiến đấu vẫn kiên cường quật cường, mang vẻ đẹp của người chiến sỹ thời chống Pháp cảm tử cho tổ quốc quyết sinh: không tiếc đời mình, không thoái chí sờn lòng, không bỏ cuộc;

+ Đời sống quân ngũ gian truân mà vẫn tươi tắn, tinh nghịch; lăn lộn trận mạc đầy mất mát hi sinh mà vẫn đa cảm đa tình; dồi dào tình yêu vạn vật thiên nhiên, tình quân dân và tình đôi lứa. (thể hiện qua hai con mắt toàn thế giới tâm hồn vừa dũng mãnh: mắt trừng…/ vừa lạng mạn, hào hoa: đêm mơ….).

+ Nghệ thuật: bút pháp hiện thực hài hoà vơi cảm hứng lãng mạn, nhiều giải pháp tu từ rực rỡ: tả thực, trái chiều, ẩn dụ…

Đoạn thơ trong Việt Bắc

– Bức tranh toàn cảnh quân dân ta ra trận chiến đấu với khí thế hào hùng sôi sục khẩn trương của cuộc kháng chiến vĩ đại, trường kì (Những đường….đất rung), khí thế xung trận tạo ra sức mạnh tổng hợp, làm rung chuyển cả trời đất ( rầm rập, điệp điệp …) hình ảnh bộ đội hành quân ra trận phần đông, bước tiến mạnh mẽ và tự tin như những đợt sóng dâng trào, tiếp nối đuôi nhau tưởng chừng kéo dãn vô tận.

– Nghệ thuật: chất lãng mạn hòa giải và hợp lý chất hiện thực (ánh sao, đầu súng bạn cùng mũ nan), thể thơ lục đậm đà tính dân tộc bản địa, âm hưởng thơ hào hùng..

Đánh giá: Chỉ ra điểm tương tự khác lạ – Tương đồng: cả hai đoạn đều tiêu biểu vượt trội cho thơ ca kháng chiến; góp thêm phần hoàn thiện chân dung người lính Việt Nam buổi đầu kháng chiến chống Pháp: gian truân nhưng can đảm và mạnh mẽ, hiên ngang, chiến đấu dũng mãnh, quên mình vì Tổ quốc nhưng tinh thần vẫn sáng sủa, tâm hồn vẫn lãng mạn, hào hoa; thông qua đó khắc sâu tình cảm của hai tác giả so với vạn vật thiên nhiên và con người trong kháng chiến ở Tây Bắc, Việt Bắc. – Khác biệt

+ Tây Tiến mở đầu – Việt Bắc kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp

+ Hình ảnh người lính trong Tây Tiến được tô đậm ở vẻ đẹp tâm hồn vừa đậm màu tráng sĩ kiêu hùng, lãng mạn hoà hoa vừa đậm màu hiện thực của buổi đầu cuộc kháng chiến còn nhiều thiếu thốn, gian truân, thể hiện qua thể thơ thất ngôn mang âm hưởng vừa cổ xưa vừa tân tiến.

+ Hình ảnh đoàn quân trong Việt Bắc được nhấn mạnh vấn đề ở sức mạnh vật chất và tinh thần, hình tượng cho sức mạnh tổng hợp quân dân trong trận chiến toàn dân, toàn vẹn, dốc toàn lực lượng cho trận chiến, đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi ở đầu cuối, qua thể thơ lục bát đậm màu hùng ca.

Đề 8.Cảm nhận của anh (chị) về hai đoạn thơ sau:

Thương nhau chia củ sắn lùi

Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.

Nhớ người mẹ nắng nóng sống lưng

Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô.

(Tố Hữu – Việt Bắc – Ngữ Văn 12 Nâng cao, tập một, NXB Giáo dục đào tạo, 2010, tr.84)

Con nhớ mế! Lửa hồng soi tóc bạc

Năm con đau, mế thức một mùa dài.

Con với mế không phải hòn máu cắt

Nhưng trọn đời con nhớ mãi ơn nuôi.

(Chế Lan Viên – Tiếng hát con tàu – Ngữ Văn 12 Nâng cao, tập một, NXB Giáo dục đào tạo, 2010, tr.107)

Vài nét về tác giả, tác phẩm

− Tố Hữu là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam tân tiến. Thơ Tố Hữu thể hiện lẽ sống, lý tưởng, tình cảm cách mạng của con người Việt Nam tân tiến nhưng mang đậm màu dân tộc bản địa truyền thống cuội nguồn. Việt Bắc là bài thơ xuất sắc của ông, Ra đời vào tháng 10/1954, thể hiện tình cảm cách mạng sâu nặng so với chiến khu và những kỷ niệm kháng chiến.

− Chế Lan Viên là một trong những khuôn mặt tiêu biểu vượt trội của thơ ca Việt Nam tân tiến. Thơ Chế Lan Viên giàu chất triết lí, suy tưởng, hình ảnh thơ sinh động, sáng tạo. Được quyến rũ hứng từ một sự kiện kinh tế tài chính-xã hội, xuất phát từ lòng biết ơn, sự gắn bó với nhân dân và nụ cười tìm thấy ngọn nguồn nuôi dưỡng, sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ, Chế Lan Viên viết bài thơ Tiếng hát con tàu.

Cảm nhận về hai đoạn thơ

Đoạn thơ trong bài Việt Bắc:

− Về nội dung: Đoạn thơ thể hiện nỗi nhớ đằm thắm, sâu nặng của người cán bộ kháng chiến dành riêng cho con người Việt Bắc.

+ Hai câu đầu: tuy môi trường sống đời thường gian truân thiếu thốn nhưng người Việt Bắc vẫn chan chứa nghĩa tình “ chia ngọt sẻ bùi”

+ Hai câu sau: hình ảnh người mẹ Việt Bắc tần tảo chắt chiu, cần mẫn lao động − Về nghệ thuật và thẩm mỹ: + Thể thơ lục bát với nhịp điệu linh hoạt, uyển chuyển; âm hưởng tha thiết, ngọt ngào.

+ Hình ảnh tượng trưng “chia củ sắn lùi, bát cơm sẻ nửa,chăn sui đắp cùng” kết thích phù hợp với cách dùng từ cùng nghĩa “ chia, sẻ, cùng” diễn tả được mối tình cảm, tình nghĩa sâu nặng giữa nhân dân Việt Bắc và cán bộ cách mạng…

Hình ảnh tinh lọc: “ người mẹ nắng nóng sống lưng” tiêu biểu vượt trội cho vẻ đẹp, cái ân tình trong môi trường sống đời thường kháng chiến không thể phai nhòa trong kí ức của người về xuôi.

Đoạn thơ trong bài Tiếng hát con tàu

− Về nội dung: đoạn thơ diễn tả nỗi nhớ của tác giả về những kỉ niệm thâm thúy với nhân dân Tây Bắc.

+ Hai câu đầu: nhớ lại kỷ niệm với “mế” người mẹ Tây Bắc đã nuôi dưỡng, đùm bọc cán bộ kháng chiến

+ Hai câu sau: lòng biết ơn, tình cảm yêu thương, ân nghĩa và sự cảm phục của tác giả so với những người mẹ Tây Bắc. − Về nghệ thuật và thẩm mỹ: + Câu cảm thán thể hiện cảm xúc trực tiếp; lời thơ thấm thía, da diết.

+ Hình ảnh thật đến từng rõ ràng nhỏ mà giàu sức gợi tả, nghệ thuật và thẩm mỹ trái chiều (lửa hồng – tóc bạc), thành ngữ được vận dụng sáng tạo ( hòn máu cắt).

+ Cách xưng hô tự nhiên “con”, “mế” chỉ quan hệ mái ấm gia đình thân tình ruột thịt ; sử dụng cụm từ khắc họa toàn cảnh thời hạn, gợi rõ sự thử thách, hi sinh trọn vẹn, vĩnh cửu, cao cả “ một mùa dài”,“trọn đời”.

Nét tương tự và khác lạ:

Tương đồng

− Hai đoạn thơ đều thể hiện hình ảnh nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Pháp, triệu tập ở hình ảnh người mẹ. Đó là những con người nghèo khó nhưng giàu tình nghĩa, lặng lẽ lặng lẽ góp sức cho cách mạng … − Cả hai đoạn thơ đều thể hiện nỗi nhớ da diết, sâu nặng, ngợi ca, biết ơn nhân dân.

Khác biệt

− Đoạn thơ trong bài “ Việt Bắc” viết về nhân dân Việt Bắc bằng thể thơ lục bát truyền thống cuội nguồn…

− Đoạn thơ trong bài “ Tiếng hát con tàu” viết về nhân dân Tây Bắc bằng thể thơ thất ngôn, đậm màu suy tưởng…

Dạng đề xuất kiến nghị luận văn học kết thích phù hợp với nghị luận xã hội (6 điểm)

Đề bài: Từ cảm nhận đoạn thơ 8 câu đầu bài thơ Việt Bắc

Mình về phần mình có nhớ ta

Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng

Mình về phần mình có nhớ không?

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn

Tiếng ai tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ bồn chồn bước tiến

Aó chàm đưa buổi phân ly

Cầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay.

Anh (chị) có tâm lý gì về đạo lý truyền thống cuội nguồn “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc bản địa Việt Nam ta.

Gợi ý

Giới thiệu chung

– Tố Hữu là một nhà thơ tiêu biểu vượt trội của thơ ca Cách mạng Việt Nam. – “Việt Bắc” là một trong những bài thơ được xếp vào hạng những bài thơ “tống biệt” của Tố Hữu.Mặc dù là đề tài cũ,nhưng bài thơ vẫn mới mẻ bởi “Việt Bắc” Ra đời trong cuộc chia tay đặc biệt quan trọng giữa nhân dân Việt Bắc và cán bộ kháng chiến vào tháng 10/1954. – Ra đời trong tình hình ấy, bài thơ không mang cảnh trạng của một cuộc chia tay với nỗi buồn đầy nước mắt, mà là nỗi niềm chia tay trong tình cảm giữa cán bộ và nhân dân sâu đậm ân tình. – Bài thơ là bản hùng ca kháng chiến mà cũng là khúc ca nghĩa tình cách mạng giữa cán bộ và nhân dân. Nội dung nổi trội trong khúc ca ấy đó là đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Đạo lí ấy được thể hiện thâm thúy trong 8 dòng thơ đầu của bài thơ

Phân tích

Cảm nhận về đoạn thơ:

Toàn đoạn thơ có 8 câu, được viết theo thể thơ lục bát với âm điệu nhẹ nhàng tha thiết mang âm hưởng của ca dao dân ca, là lời ướm hỏi và sự giãi bày nỗi niễm, cảm xúc của khắp khung hình đi lẫn người ở lại. b. *. Trước hết, mở đầu đoạn thơ là 4 câu thơ đầu là lời ướm hỏi chân thành của Việt Bắc với cán bộ kháng chiến trong mức thời gian ngắn ban sơ của cuộc chia tay:

Mình về phần mình có nhớ ta

Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng

Mình về phần mình có nhớ không?

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn

– Gịong thơ như chảy ra từ trong nguồn mạch của ca dao.

+ Cách xưng hô “mình- ta” cứ như lời bày tỏ tình yêu đôi lứa trong dân gian.Đại từ “mình” trong dân gian chỉ thể hiện ở cao trào của tình yêu khi hai con người hoá thân thành một. Ở đây, tác giả lấy phép thuật nhiệm của tình yêu để cắt nghĩa, lý giải cho quan hệ gắn bó giữa những bộ với nhân dân.

+ Điệp ngữ và kết cấu vướng mắc tu từ “ mình về phần mình có nhớ”được láy lại gấp đôi như khơi vào trong kỷ niệm của người đi và người ở.

+ Cách dùng những từ ngữ gợi ý niệm về thời hạn “mười lăm năm…” làm cho nỗi nhớ càng như thăm thẳm.Con số mười lăm nămvừa mang nghĩa thực, vừa mang nghĩa hư ảo: đó là mười lăm năm những mạng. mười lăm năm chiến khu Việt Bắc nhưng đồng thời cũng là mười lăm năm gắn bó thuỷ chung giữa cán bộ kháng chiến với nhân dân Việt Bắc ( như mối tình Kim- Kiều qua bao nhiêu năm thử thách vẫn khuynh hướng về nhau).

+ Cách dùng hình ảnh gợi ý niệm về không khí “cây…núi”; “sông…nguồn” làm cho nỗi nhớ bồng bềnh, thăm thẳm. Các cặp hình ảnh “ cây-núi”; “sông-nguồn” cũng vừa mang nghĩa thực, vừa mang nghĩa ảo.–> gợi được không khí núi rừng Việt Bắc với những nét riêng, đặc trưng. Ngoài ra, nó còn gợi lên tình cảm chung thuỷ trong quan hệ cội nguồn: Cán bộ từ dân mà ra. Nhớ về nhân dân, như nhớ về cội nguồn

=>Cách liên tưởng so sánh trong bài thơ đã nới rộng về không khí của nỗi nhớ, làm cho kỷ niệm cứ được tuôn ra tầng tầng lớp lớp.

*’.Tiếp theo, 4 câu sau là yếu tố thể hiện tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến, bịn rịn của người đi với những người ở lại

Tiếng ai tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ bồn chồn bước tiến

Aó chàm đưa buổi phân ly

Cầm tay nhau biết nói gì ngày hôm nay

– Giây phút chia li trong tưởng tượng trình làng cực kỳ thâm thúy với những cảm xúc ghìm nén trong tâm trạng của người đi:

+ Đại từ “ai” phiếm chỉ tạo ra một cõi mơ hồ, mông lung trong nỗi nhớ ( như cách bày tỏ trong ca dao: Ai về ai có nhớ ai…).

+ Những từ láy “ tha thiết, bâng khuâng, bồn chồn” diễ tả đúng chuẩn con sóng lòng đang dấy lên trong tâm hồn nhà thơ lúc phân ly.

+ Hình ảnh hoán dụ “Aó chàm” ( chỉ người Việt Bắc) đã thể hiện tình cảm gắn bó của nhà thơ với những người dân dân Việt Bắc giản dị, nghèo khổ mà sâu đậm ân tình.

+ Cách ngắt nhịp 3/3; 3/3/2 ở hai câu thơ cuối đoạn diễn tả mộc cách thân tình cái ngập ngừng, bịn rịn trong tâm trạng, trong cử chỉ của người đi kẻ ở.Kỷ vật trao rồi mà mà lòng vẫn quyến luyến không thể rời xa.

*. Kết luận: – Có thể nói, đấy là đoạn thơ hay nhất của bản tình ca Việt Bắc, bởi lẽ: + Nhà thơ đã miêu tả rất đúng quy luật nỗi nhớ trong tình cảm của con người ở vào múi giờ phút chia li: nỗi nhớ nào thì cũng làm cho thời hạn đằng đẵng và không khí mênh mông. Nhớ nhau, người ta tính từng khoảng chừng cách. Có điều ở đây, chưa chia li mà đã nhớ. Người còn đấy, cảnh còn đây, mặt đương đầu mà lòng đã bâng khuâng, lưu luyến. + Dù miêu tả tình cảm mang tính chất chất chất chính trị, nhưng đoạn thơ không khô khan, trừu tượng bởi tác giả nắm vững quy luật của tình đời, tình người. – Đoạn thơ nói riêng và bài thơ nói chung với mối tình cách mạng – nhân dân đã cho ta thấm thía đạo lý truyền thống cuội nguồn của dân tộc bản địa – đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Tố Hữu cũng thông qua đó mang lại cho ta lời dạy thâm thúy về lòng biết ơn, về lối sống nghĩa tình ở đời.

Nghị luận xã hội về đạo lý truyền thống cuội nguồn “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc bản địa Việt Nam ta.

a..Giải thích: “Uống nước nhớ nguồn”.

– “Uống nước”: thừa kế hoặc sử dụng thành quả lao động, đấu tranh của những thế hệ trước.

– “Nguồn”: chỗ xuất phát làn nước. Nghĩa bóng: Nguyên nhân dẫn đến, con người hoặc tập thể làm ra thành quả đó.

=>Ý nghĩa:Lời nhắc nhở khuyên nhủ của ông cha ta so với con cháu phải ghi nhận ơn, trân trọng những người dân đã làm ra thành quả cho ta hưởng đến ngày ngày hôm nay. b.Tại sao uống nước phải nhớ nguồn: – Trong vạn vật thiên nhiên và xã hội, không tồn tại một sự vật, một thành quả nào mà không tồn tại nguồn gốc, không do công sức của con người lao động tạo ra. – Của cải vật chất những thứ do bàn tay người lao động làm ra. Đất nước giàu đẹp do cha ông gầy dựng, gìn giữ tiếp truyền. Con cái là vì những bậc cha mẹ sinh thành dưỡng dục. Vì thế, nhớ nguồn là dạo lí tất yếu.

– Lòng biết ơn là tình cảm đẹp xuất phát từ lòng trân trọng công lao những người dân “trồng cày”phục vụ cho biết thêm thêm bao người “ăn trái”.

Ai ơi bưng bát cơm đầy

Dẻo thơm một hạt đẳng cay muôn phần.

Khi “bưng bát cơm đầy“, ta phải ghi nhận trân trọng, nhớ ơn những ai này đã “một nắng hai sương”, “muôn phẩn cay đắng” để làm ra “dẻo thơm một hạt”. Nói cách khác, được thừa kế môi trường sống đời thường tự do, thanh thản, no ấm ta phải khắc ghi công lao những liệt sĩ.

=>Uống nước nhớ nguồn là nền tảng vững chãi tạo ra một xã hội thân ái đoàn kết. Lòng vô ơn, bội bạc sẽ làm con người ích kỉ, ăn bám mái ấm gia đình, xã hội.

Phải làm gì để “nhớ nguồn“.

– Tự hào với lịch sử dân tộc bản địa anh hùng và truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống vẻ vang của dân tộc bản địa, ra sức bảo vệ và tích cực học tập, lao động góp thêm phần xây dựng giang sơn. – Có ý thức gìn giữ truyền thống, tinh hoa của dân tộc bản địa Việt Nam mình, và tiếp thu cỏ tinh lọc tinh hoa quốc tế. – Có ý thức tiết kiệm ngân sách, chống tiêu tốn lãng phí khi sử dụng thành quả lao động của mọi người. Kết luận – Khẳng định giá trị của câu tục ngữ trong tình hình thực tiễn đời sống lúc bấy giờ. – Nhở nguồntrước hết là nhớ ơn cha mẹ, thầy cô những người dân đã sinh thành, dưỡng dục, dạy dỗ toàn bộ chúng ta thành người hữu dụng. Ngoài ra, còn phải nhớ ơn xã hội đã hỗ trợ sức ta. => Phải sống sao xủng dáng trọn nghĩa trọn tình theo như đúng truyền thống cuội nguồn đạo lí tốt đẹp của cha ông.

Kết luận chung

Có thể nói, đoạn thơ tám câu đầu là khúc nhạc dạo đầu của bài thơ Việt Bắc gợi bao nghĩa tình yêu thương gắn bó. Ấn tượng để lại trong tâm bạn đọc đó đó là tình cảm giữa kẻ ở người đi được diễn tả bằng thể thơ lục bát đậm đà tính dân tộc bản địa. Qua đó bạn đọc hiểu thâm thúy hơn về tình cảm quân dân về nghĩa tình cách mạng. Và cũng giúp ta làm rõ và thâm thúy hơn đạo lý ngàn đời của dân tộc bản địa “Uống nước nhớ nguồn”.

Tài liệu ôn thi THPT Quốc gia:Soạn bài Việt Bắc Tố Hữu, Ngữ văn 12. Tổng hợp những bài văn hay, giáo án, chuyên đề, sáng tạo độc lạ kinh nghiệm tay nghề bài Việt Bắc: Việt Bắc

Reply
5
0
Chia sẻ

đoạn Clip hướng dẫn Share Link Download Nêu ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ những từ chuốt hái trong đoạn thơ ?

– Một số Keywords tìm kiếm nhiều : ” Review Nêu ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ những từ chuốt hái trong đoạn thơ tiên tiến và phát triển nhất , Share Link Cập nhật Nêu ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ những từ chuốt hái trong đoạn thơ “.

Hỏi đáp vướng mắc về Nêu ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ những từ chuốt hái trong đoạn thơ

You trọn vẹn có thể để lại Comments nếu gặp yếu tố chưa hiểu nha.
#Nêu #nghĩa #nghệ #thuật #những #từ #chuốt #hái #trong #đoạn #thơ Nêu ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ những từ chuốt hái trong đoạn thơ