Mục lục bài viết
Cập Nhật: 2022-04-19 05:54:14,Bạn Cần biết về Tại sao việt nam lại bị nhiều nước xâm lược. Quý khách trọn vẹn có thể lại Comment ở cuối bài để Mình đc lý giải rõ ràng hơn.
(VTC News) – Cho rằng sự mạnh hay yếu, đằng sau nó là yếu tố bảo lãnh văn hóa truyền thống kinh khủng, Giáo sư Trần Ngọc Vương nói đã lúc nào ta đặt vướng mắc vì sao toàn bộ chúng ta hay bị ngoại xâm rình rập đe dọa.
Tiếp nối mẩu chuyện về suy thoái và khủng hoảng văn hóa truyền thống của sử gia Dương Trung Quốc qua bài: “Suy thoái văn hóa truyền thống chạm ngưỡng, đẩy dân tộc bản địa đến thảm họa khôn lường”, nhà nghiên cứu và phân tích văn hóa truyền thống – Giáo sư Trần Ngọc Vương có những san sẻ về sức mạnh văn hóa truyền thống trong bảo vệ và tăng trưởng giang sơn.
Tóm lược đại ý quan trọng trong bài
– Là người từng có nhiều năm nghiên cứu và phân tích, gắn chặt với đời sống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa, nhìn nhận thẳng thắn, ông có thấy một thực sự đau lòng, rằng tình hình nền văn hóa cổ truyền truyền thống của toàn bộ chúng ta đang ‘có yếu tố’ rất rộng?
Hơn 70 năm trước đó đây, Tản Đà có những câu thơ mà đến giờ vẫn còn đấy nguyên tính thời sự:Dân 25 triệu ai người lớn
Nước 4000 năm vẫn trẻ con.
Có ai hỏi tại sao một dân tộc bản địa có bề dày lịch sử dân tộc bản địa 4000 năm vẫn được bậc thi bá thuở nào ví như trẻ con? Trong khi toàn bộ chúng ta không phải nước bé, thật nhiều chỉ tiêu về dân số, quy mô nền kinh tế thị trường tài chính,…của toàn bộ chúng ta đều ở thứ hạng tốt trên toàn thế giới. Đó là bởi cái toàn bộ chúng ta thiếu, là một cấu trúc văn hóa truyền thống ổn định. Tôi phải khẩn thiết lưu ý rằng, nền văn hóa cổ truyền truyền thống của toàn bộ chúng ta đang thực sự rơi vào tình trạng nguy hiểm, một sự suy thoái và khủng hoảng đáng báo động chứ không đơn thuần là có yếu tố nữa.
Ở thời gian này, mẩu chuyện văn hóa truyền thống còn đáng báo động hơn, nặng nề hơn hết yếu tố kinh tế tài chính, bởi yếu tố văn hóa truyền thống – là nền móng đảm bảo cho việc tăng trưởng bền vững và kiên cố và lâu dài.
– Nguyên nhân của tình trạng này tới từ đâu thưa ông?
Đi tìm nguyên nhân sâu xa nhất của tình trạng này, như tôi vừa nói, nằm ở vị trí đoạn là toàn bộ chúng ta không tồn tại được một cấu trúc vĩ mô của một nền văn hóa cổ truyền truyền thống cố định và thắt chặt, ổn định và duy trì liên tục để trở thành truyền thống cuội nguồn.
Đừng nhầm giữa mẩu chuyện bề dày lịch sử dân tộc bản địa và văn hóa truyền thống. Lịch sử là mẩu chuyện khác, văn hóa truyền thống là mẩu chuyện khác.
Một nền văn hóa cổ truyền truyền thống bất kì nào chuyển tải những giá trị đặc trưng, có truyền thống, tín hiệu nhận ra quan trọng ở người xem từ bên phía ngoài là người ta cảm thấy bị mê hoặc, cảm thấy yêu mến, mong ước thưởng thức, san sẻ, và vận dụng những thành tựu của nền văn hóa cổ truyền truyền thống ấy trong đời sống.
Ví dụ đơn thuần và giản dị, quần bò là một giá trị văn hóa truyền thống, người ta biến nó thành một mốt quần áo thông dụng. Từ những chiếc quần bò dành riêng cho anh cao bồi chăn ngựa miền tây nước Mỹ, nó trở thành thời trang đi vào đời sống mọi nơi trên toàn thế giới bởi người ta cảm thấy nét tươi tắn của nó, sự mê hoặc của nó. Và nó trở thành một sự san sẻ, cộng hưởng giá trị.
Thường những giá trị văn hóa truyền thống khi được đại chúng hóa, nó phải có nguyên do nào đó, nói như triết gia Hêghen: Tồn tại là hợp lý, hay Ăngghen nói: Cái hợp lý sẽ tồn tại.
Vì thế nên từ xưa đến nay, có một nguyên tắc đi kèm theo: Người ta không thể chỉ quản trị và vận hành văn hóa truyền thống bằng những mệnh lệnh hành chính, mệnh lệnh hành chính không cưỡng bức văn hóa truyền thống được, đôi lúc nó gây hiệu ứng ngược lại.
Truyền hình chính thống không kém cạnh khi tung ra những hình ảnh “văn hóa truyền thống” thế này
– Thế cái cấu trúc văn hóa truyền thống ổn định đó rõ ràng là gì, thưa Giáo sư?
Trước hết anh phải nhìn lại anh là ai, anh có cái gì, để đứng một cách vững vàng trước toàn thế giới này, và làm ra giá trị của riêng anh.
Thứ hai, không những anh đứng được, mà anh phải dùng nó như một thứ nội lực thúc đẩy sự tăng trưởng của cộng động người, và làm ra những giá trị được toàn thế giới thừa nhận.
Chúng ta thích nói về những giá trị tốt đẹp, mà không biết nên phải nói về mặt trái để thay đổi mặt trái đó theo khunh hướng tích cực.
Cho nên, tôi nhận định rằng những giá trị lớn mà toàn bộ chúng ta cố công tuyên truyền, mà cứ nhấn mạnh vấn đề mãi như vậy, một ngày nào đó, tựa như bộ xương không được nuôi dưỡng bằng những hệ sinh học thiết yếu như hệ hô hấp, tuần hoàn hay cả hệ bài tiết, nó khiến nhiều độc tố văn hóa truyền thống tồn tại lưu cữu trong khung hình một xã hội, làm ra ung nhọt văn hóa truyền thống.
Cái gì tốt không hẳn cứ tốt mãi, “vô Đk”, cái xấu không vĩnh viễn chỉ có tác dụng xấu, điều này dễ hiểu từ góc nhìn triết học, nhưng khi vận dụng vào nghiên cứu và phân tích thực tiễn thì người ta lại quên.
Chúng ta không chịu nghiên cứu và phân tích tử tế, thận trọng, thâm thúy để xem toàn bộ chúng ta có gì, thiếu gì và cần làm gì cho văn hóa truyền thống.
Tại sao không thử một lần đưa ra vướng mắc, anh tồn tại thế nào mà luôn bị ngoại xâm rình rập đe dọa? – Chúng ta vẫn nhắc tới truyền thống cuội nguồn chống giặc ngoại xâm. Truyền thống ấy liệu có phải là truyền thống, là giá trị của riêng toàn bộ chúng ta không, thưa ông?
Người ta nói niềm tự hào của dân tộc bản địa ta là truyền thống cuội nguồn 4000 năm chống ngoại xâm trong suốt 4000 năm lịch sử dân tộc bản địa. Tại sao không thử một lần đưa ra vướng mắc, anh tồn tại thế nào mà luôn bị ngoại xâm rình rập đe dọa?
Ăngghen nói trong những quyết sách xã hội có giai cấp, yếu thì bị xâm lược, yếu nữa bị phụ thuộc, yếu nữa bị đồng hóa và giải thể cái tồn tại đó. Khi sự tồn tại luôn chơi vơi và yếu, anh phải xem lại cách thế tồn tại của anh chứ. Phải nhớ một nguyên tắc căn cốt, rằng sự mạnh hay yếu, đằng sau nó là yếu tố bảo lãnh văn hóa truyền thống kinh khủng. Những di họa của một thế kỷ cuộc chiến tranh hay rộng hơn, một lịch sử dân tộc bản địa đầy ắp cuộc chiến tranh còn kéo dãn cho tới tận hiện giờ và lâu nữa. Càng ý thức sớm về nó càng khắc phục mặt trái của nó rõ ràng hơn, rành mạch hơn, có chiều sâu hơn. Trong mọi trận cuộc chiến tranh, tổn thất lớn số 1 của xã hội là mất đi những lớp, những thành phần tinh hoa nhất của xã hội, của xã hội. Bất kỳ một xã hội nào thì cũng luôn có thể có những yếu tố hợp thành tạo ra sắc thái văn hóa truyền thống, trong số đó có truyền thống cuội nguồn, tân tiến, nội sinh, ngoại nhập, nhưng phải nhắc đi nhắc lại nếu muốn có cốt cách văn hóa truyền thống, yếu tố nội sinh phải được đặt lên số 1. Anh nhìn xem nội sinh văn hóa truyền thống Việt Nam có gì? Chúng ta nói về giá trị truyền thống cuội nguồn, nhưng quay qua quay trở lại, lại về văn hóa truyền thống làng xã, văn hóa truyền thống nông thôn.
Văn hóa làng xã về cơ bản, so với việc tăng trưởng của xã hội tân tiến nó sẽ là yếu tố ngưng trệ. Văn hóa có những yếu tố cũ, nhưng càng nên phải có những cái tươi rói, mới tinh.
Có nhà lý luận văn hóa truyền thống học đã đưa ra một định nghĩa: văn hóa truyền thống là cái gì còn đọng lại sau khoản thời hạn những cái khác đã qua đi trong đời sống của một thành viên hay một xã hội. Trong ý nghĩa đó thì không phải mọi lớp văn hóa truyền thống đều là “di sản”, đều là đáng quý.
Những “phim” sitcom bệnh hoạn được xây dựng bởi ekip bệnh hoạn, vô văn hóa truyền thống
– Thế cho nên vì thế, trong quy trình Open và hội nhập, sự tiếp nhận văn hóa truyền thống đã dẫn đến việc lai căng méo mó?
Có vô số chuyện cần nói trên đường phía này, chỉ lấy một ví dụ đời thường nhất, muôn thuở nhất. Đó yêu phải có văn hóa truyền thống, nhưng văn hóa truyền thống nào cho tình yêu Việt hiện giờ, đó liệu có phải là yếu tố không?
Một điều thiếu kinh khủng ở Việt Nam là văn hóa truyền thống tình dục, văn hóa truyền thống sex. Việt Nam làm gì có văn hóa truyền thống tình dục, toàn bộ ứng xử về phương diện dục tính con người Việt Nam đều không vượt qua phương diện ứng xử bản năng bao nhiêu.
Chính sự thiếu vắng trong việc giáo dục tình dục đó, làm cho việc xây dựng những hình ảnh sex trong phim, trong nghệ thuật và thẩm mỹ trở nên rơi lệch, méo mó.
Trước đây, có hội thảo chiến lược nhằm mục tiêu cấm truyền bá văn hóa truyền thống phẩm đồi trụy, những vị đưa ra một tiêu chuẩn là cái gì dâm thì cấm. Tôi mới hỏi những vị một câu dâm là gì? Các vị nói dâm là những cái gợi lên hành vi tính giao. Nhưng thật ra hiểu như vậy là nhầm, dâm xét theo nghĩa gốc, dâm nghĩa là “quá mức cần thiết”, những nhà Trung Quốc học nổi tiếng đều hiểu “dâm” là démesure. Từ những hiểu sai sẽ dẫn đến chỉ huy sai.
– Nhắc đến mẩu chuyện văn hóa truyền thống thân thiện như cái váy, cái áo, như việc khoe thân, ảnh nude…tràn ngập, ông nhận xét ra làm thế nào về vấn nạn này?
Đó là loại hành vi vô văn hóa truyền thống của những người dân phủ lên mình chiếc áo nghệ sỹ, của những người dân phủ lên mình chiếc áo người làm văn hóa truyền thống.
Nhưng cũng phải nói thêm, hành vi vô văn hóa truyền thống đó chỉ phục vụ, chỉ lôi kéo sự cộng hưởng từ bộ phận công chúng thiếu văn hóa truyền thống.
– Khoan nói tới việc việc giáo dục công chúng vì nó sẽ là mẩu chuyện rất dài và cần lộ trình. Có cách nào để chặn lại đà suy thoái và khủng hoảng, trong lúc tình trạng đã ở tại mức báo động khẩn thiết?
Trước hết phải có những nhà văn hóa truyền thống làm khuôn mẫu, đồng thời trước hết là những người dân cầm quyền, ứng xử một cách văn hóa truyền thống đích thực, chứng minh và khẳng định nền văn hóa cổ truyền truyền thống sẽ thay đổi. Phải tạo ra cho bằng được những khuôn mẫu văn hóa truyền thống của thời đại mới qua chính bộ sưu tập người văn hóa truyền thống.
Xin cảm ơn ông!
An Yên(tiến hành)
Độc giả có đống ý với quan điểm của Giáo sư Trần Ngọc Vương? Hãy gửi ý kiến cho chúng tôi ở box thảo luận phía dưới để sở hữu cái nhìn đa chiều về yếu tố này
Nguồn hình ảnh, Bettmann/Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu trong cuộc gặp với Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon tại Midway Island, ngày thứ 8/6/1969
Mỹ không hề ‘xâm lược’ và ‘chiếm đất’ của Việt Nam, một nhà nghiên cứu và phân tích lịch sử dân tộc bản địa từ Tp Hà Nội Thủ Đô nói với một hội luận chuyên đề của BBC News Tiếng Việt hôm 06/5/2021 khi nhìn lại lịch sử dân tộc bản địa.
Đưa ra nhận xét về thực ra của trận cuộc chiến tranh kéo dãn trên hai thập niên trong thế kỷ trước khiến hàng triệu người thiệt mạng, thương vong, hàng triệu mái ấm gia đình chia rẽ, ly tán ở Việt Nam, nhà nghiên cứu và phân tích lịch sử dân tộc bản địa Lê Văn Sinh, nguyên giảng viên Đại học Quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô, nói:
“Ở Việt Nam có người nói rằng đó là trận cuộc chiến tranh chống Mỹ xâm lược, tôi không nghĩ rằng nó sai trọn vẹn, nhưng nó cũng không đúng trọn vẹn.
‘Ly kỳ’ nhà báo Tây Đức phỏng vấn Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu
Quảng cáo
Việt Nam: Một khối nhân dân và chính thể vẫn còn đấy trẻ con?
Ngày 30/4, di sản nào chung cho Việt Nam sau 46 năm?
Có những ngày 30/04 trước 1975 và mãi mãi về sau
“Thực ra thì người Mỹ không xâm lược đất đai của Việt Nam, mà người Mỹ can thiệp vào việc làm nội bộ của người Việt Nam.
“Họ muốn đắp một con đê để ngăn ngừa làn sóng cộng sản lan tràn ra xung quanh, vì vậy họ mới hình thành cơ quan ban ngành, bảo vệ và giúp sức cơ quan ban ngành của ông Ngô Đình Diệm và từ đó nó có cuộc nội chiến và lại vừa có trận cuộc chiến tranh ủy nhiệm ý thức hệ.”
Nhận định trên của nhà nghiên cứu và phân tích lịch sử dân tộc bản địa từ Đại học Quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô được cho là một ý kiến có sự khác lạ với quan điểm lịch sử dân tộc bản địa chính thống đã được đưa vào sách giáo khoa giảng dạy chính thức trong khối mạng lưới hệ thống giáo dục tại Việt Nam từ phổ thông tới sau ĐH, từ sau ngày 30/4/1975 tới nay.
Nguồn hình ảnh, Eye Ubiquitous/Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Người dân Mỹ biểu tình phản đối cuộc chiến tranh Việt Nam
Theo đó, những nhà nghiên cứu và phân tích chính thống lịch sử dân tộc bản địa của đảng Cộng sản Việt Nam và lịch sử dân tộc bản địa cuộc chiến tranh Việt Nam thời gian cuối thế kỷ 20 ở trong nước từ lâu nhận định rằng người Mỹ đã xâm lược Việt Nam, và trận cuộc chiến tranh do bên thắng cuộc tiến hành là để ‘đánh đuổi đế quốc Mỹ xâm lăng và lật đổ ngụy quân, ngụy quyền bán nước’ tại vương quốc này.
Từ Đại học Maine, Hoa Kỳ, Giáo sư sử học Ngô Vĩnh Long nhận định rằng nếu nói trận cuộc chiến tranh Việt Nam chỉ là vì sự can thiệp của ngoại bang là không đúng:
“Chiến tranh Việt Nam nhất là nó khởi đầu vì có sự can thiệp của quốc tế, ví dụ năm 1945, nếu Mỹ không tương hỗ Pháp, thì chưa chắc gì đã có cuộc kháng chiến 9 năm. Rồi ở miền Nam cũng vậy, sau Hội nghị Geneve, Mỹ cũng can thiệp.
“Mới ban sơ, sự can thiệp của quốc tế rất quan trọng, nhưng sự can thiệp của quốc tế hỗ trợ cho trận cuộc chiến tranh Việt Nam trở thành một trận cuộc chiến tranh nội bộ nữa.
“Thành ra, nếu chỉ nói trận cuộc chiến tranh Việt Nam chỉ là vì sự can thiệp của ngoại bang thì không đúng, chính vì đến lúc nào đó yếu tố huynh đệ tương tàn là vì người Việt Nam.
Nguồn hình ảnh, Bettmann/Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Cố vấn Tổng thống Mỹ Henry Kissinger bắt tay Trưởng đoàn đàm phán Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Xuân Thủy tại Hòa đàm Paris
“Người Việt Nam phải tìm cách làm thế nào để ngừng cuộc chiến tranh sớm để hòa hợp, hòa giải, mà Việt Nam đã có thật nhiều thời cơ để hòa hợp, hòa giải, nhưng không đi đến việc đó vì nhiều nguyên do mà tôi không bàn ở đây.
“Nhưng yếu tố thắng lợi bằng đường lối quân sự chiến lược lúc nào thì cũng để lại hậu quả, hậu họa rất là lớn, kể cả khi toàn bộ chúng ta so sánh, khi làm lịch sử dân tộc bản địa nên so sánh với trường hợp của những nước khác, chứ không riêng gì có nhìn vào trường hợp của tớ.
“Ví dụ, cuộc nội chiến của Mỹ chỉ có 4 năm thôi, mà từ đó đến giờ hơn 100 năm rồi, nhưng bên thắng cuộc nhìn lịch sử dân tộc bản địa khác hơn bên thua cuộc, cho nên vì thế người miền Nam nước Mỹ hiện giờ vẫn còn đấy phẫn uất với những phân tích chính thống, tôi tạm dùng chữ này, nhưng chính thống ở đây không tức là chính thống của chính phủ nước nhà, mà là đường lối chính thống của dòng lịch sử dân tộc bản địa nước Mỹ.
“Cuộc nội chiến ở Mỹ chỉ có bốn năm, mà trận chiến ở Việt Nam tới 40 năm, cho nên vì thế hậu quả để lại rất là lớn, do đó bài học kinh nghiệm tay nghề là nếu có cuộc chiến tranh, thì nên phải làm thế nào ngay trong lúc còn đang cuộc chiến tranh, tìm mọi phương pháp để hòa hợp, hòa giải…”
Nguồn hình ảnh, George Rinhart/Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
quản trị VNDCCH ông Hồ Chí Minh dự một buổi tiệc ghi lại 10 năm xây dựng CHND Trung hoa tại Bắc Kinh cùng với lãnh đạo Trung Quốc Mao Trạch Đông và lãnh đạo Liên Xô Nikita Kruschev
Từ London, nhà nghiên cứu và phân tích lịch sử dân tộc bản địa, Tiến sỹ Lê Mạnh Hùng, tác giả của cuốn sách ‘Nhìn lại sử Việt’ đưa ra phản hồi với BBC:
“Tôi khước từ với ông Ngô Vĩnh Long về yếu tố nguyên ủy của trận cuộc chiến tranh Việt Nam. Thực sự cuộc chiến tranh Việt Nam có gốc từ trước cuộc thay máu chính quyền 1945.
“Trước này đã có những cuộc đấu tranh giữa hai phe Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội, Việt Nam Quốc dân Đảng cho tới về sau. Chính tôi đã phỏng vấn những người dân cựu của tất cả cộng sản, cũng như vương quốc, trong thời hạn đấu tranh chống Pháp, họ đã và đang có đấu tranh chống lại nhau rồi.
“Thành ra, khi cuộc Thế chiến thứ II chấm hết, đã có một cuộc chạy đua quyền lực tối cao để giành lấy quyền cai trị Việt Nam sau khoản thời hạn Nhật Bản đầu hàng. Một cuốn sách về Việt Nam 1945 của một học giả Mỹ có nói rằng khi trận chiến xẩy ra, đã có thật nhiều trường hợp, ví như Việt Nam Quốc dân Đảng và Đại Việt quốc dân Đảng thực sự trọn vẹn có thể có thời cơ cướp cơ quan ban ngành trước lúc Việt Minh nắm cơ quan ban ngành, nhưng họ đã ngần ngại và trù trừ, thành ra đang không thành công xuất sắc và để Việt Minh phỗng tay trên.
“Khi Việt Minh tăng trưởng thì trận chiến đã khởi đầu và sự can thiệp của Pháp hay của Mỹ chỉ có tính chất phụ thuộc, chỉ làm ngày càng tăng sự tranh chấp giữa quốc – cộng hai bên mà thôi.
“Vả lại, cuộc can thiệp, tham gia của ngoại bang vào trận chiến này sẽ không riêng gì có trọn vẹn nằm phí trong phía Việt Nam, người Việt Nam dù muốn hay dù không cũng đều bị cuốn vào trong cuộc đấu tranh giữa hai phe tư bản và cộng sản trên toàn thế giới, thành ra nếu Việt Minh có thắng, hay bên vương quốc có thắng, thì nó vẫn đang còn những trận cuộc chiến tranh.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Một phụ nữ ở Huế mua hoa ở chợ hôm 14/4/1968, 10 tuần sau khoản thời hạn nổ ra cuộc tập kích Mậu Thân ở miền Trung và miền Nam Việt Nam
“Chúng ta thử nhìn lại những nước láng giềng, ví như Indonesia, khi phe Sukarno lên nắm cơ quan ban ngành trước lúc đảng Cộng sản Indonesia nổi lên, vẫn đang còn một trận chiến, nhưng sự can thiệp của những bên Mỹ, Úc… Hà Lan, đã làm trận chiến ở Indonesia chấm hết chỉ với sau mấy năm trời.
“Còn trận cuộc chiến tranh Việt Nam lâu dài, chính vì một phần nó là nội chiến, một phần nó là yếu tố can thiệp của ngoại bang và một phần nó nằm trong trận chiến tổng thể đấu tranh ý thức hệ của trận cuộc chiến tranh lạnh và nó chỉ chấm hết vào năm 1991. Thành ra, nếu muốn có một chiếc nhìn công minh, toàn bộ chúng ta không thể nào phủ nhận ba yếu tố này mà chỉ nói rằng yếu tố ngoại bang dẫn đến như vậy.”
Quý vị trọn vẹn có thể theo dõi cuộc hội luận chuyên đề của BBC News Tiếng Việt với việc tham gia của những nhà sử học Lê Văn Sinh, Lê Mạnh Hùng và Ngô Vĩnh Long tại đường dẫn này.
Xem thêm:
‘Người Mỹ gốc Việt cần thoát quá khứ để đi tới tương lai’
Đã có một ‘chủ nghĩa cộng hòa’ trong chính trị VN
Chung tay để lịch sử dân tộc bản địa không trở thành đánh mất
VN cần học lại kế hoạch tăng trưởng của VNCH?
Ba tôi, Bùi Văn Tùng: Chuyện chưa tính sau ngày 30/4/1975
Reply
4
0
Chia sẻ
– Một số Keywords tìm kiếm nhiều : ” Review Tại sao việt nam lại bị nhiều nước xâm lược tiên tiến và phát triển nhất , Share Link Tải Tại sao việt nam lại bị nhiều nước xâm lược “.
Bạn trọn vẹn có thể để lại Comments nếu gặp yếu tố chưa hiểu nhé.
#Tại #sao #việt #nam #lại #bị #nhiều #nước #xâm #lược Tại sao việt nam lại bị nhiều nước xâm lược