Mục lục bài viết
Cập Nhật: 2022-04-16 04:14:16,You Cần kiến thức và kỹ năng về Vì sao nhà vua thường chết sớm. Bạn trọn vẹn có thể lại Comments ở cuối bài để Admin đc tương hỗ.
Tóm lược đại ý quan trọng trong bài
Đăng nhập để trải nghiệm thêm những tính năng hữu ích
Zalo
Nóng
Mới
VIDEO
CHỦ ĐỀ
Đăng nhập để trải nghiệm thêm những tính năng hữu ích
Zalo
Nóng
Mới
VIDEO
CHỦ ĐỀ
This site uses cookies. By continuing, you agree to their use. Learn more, including how to control cookies.
Vua Thành Thái
Nguyễn Văn Tuấn
Mấy tháng nay thấy bạn hữu lần lượt ra đi về cõi vĩnh hằng làm tôi tâm lý về tuổi thọ. Lí do đơn thuần và giản dị là mấy người bạn này ra đi trong tuổi 60s, tức còn tương đối trẻ so với tuổi thọ trung bình ngày này. Cũng trọn vẹn có thể dân làm khoa học thường chết sớm, vì góp vốn đầu tư nhiều thì giờ cho tâm lý quá nên bị căng thẳng mệt mỏi và dẫn đến cái chết. Nhưng toàn bộ chúng ta chưa tồn tại dẫn chứng để kết luận yếu tố này.
Bấy lâu này tôi tự hỏi vua chúa Việt Nam ta thời xưa sống bao lâu. Tìm số liệu này cũng không khó, nhưng yên cầu thời hạn. May mắn thay, trong chuyến công tác làm việc ở VN vừa qua tôi vớ được một số trong những sách tương đối “cổ” ở đường Nguyễn Thị Minh Khai, và qua những sách này tôi trọn vẹn có thể tích lũy khá khá đầy đủ số liệu về tuổi thọ, thời hạn trị vì của những vua chúa (thật ra thì phần lớn là vua) qua những triều đại. Tôi bèn làm ngay một bảng thống kê để phân tích cho biết thêm thêm.
Thời gian trị vì
Tính từ thời Âu Lạc đến thời nhà Nguyễn, việt nam trải qua 20 triều đại như sau:
Thục & Âu Lạc, Triệu, Sau Công Nguyên (Giao chỉ, Tây Hán, Đông Hán, Hai Bà Trưng, Đông Ngô, Bà Triệu), Lý và Vạn Xuân, Tùy Đường, Ngô, Hậu Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Hậu Trần, Lê Sơ, Mạc, Hậu Lê, Tây Sơn, Chúa Trịnh, Chúa Nguyễn, và triều Nguyễn.
Tính trung bình, thời hạn trị vì của những vua chỉ có 17 năm. Khoảng 47% những vua có thời hạn “tại chức” dưới 10 năm, ~25% có thời hạn trị vì từ 11 đền 20 năm, và chỉ có 13% vua ngồi ở ngai vàng trên 30 năm. Các vua chúa có thời hạn trị vì nhiều năm là Triệu Vương (70 năm), Lý Nhân Tông (55 năm), Trịnh Tùng (53 năm), Lê Hiển Tông (46 năm). Ngay cả Tự Đức mà ngồi ngai vàng đến 35 năm. Có 2 vua chỉ ngồi ngai vàng dưới một năm là Dục Đức và Hiệp Hòa (cả hai thuộc triều Nguyễn).
Phân tích theo triều đại thì thấy triều nhà Lý có thời hạn trị vì trung bình tốt nhất (23.6 năm), tiếp theo là Chúa Trịnh (21.9 năm), Chúa Nguyễn (19.8 năm), Triệu (19.hai năm), Lý Vạn Xuân (19 năm). Triều đại có thời hạn trung bình trị vì ngắn nhất là Hậu Trần (3 năm), nhà Hồ (3.5 năm), và Ngô Quyền (5 năm).
Tuổi thọ
Số liệu tuổi thọ chỉ có cho 90 vua chúa. Tính trung bình, tuổi thọ của 90 vua chúa này là 44.hai năm. Khoảng 39% (n = 35) có tuổi thọ thấp hơn 40 tuổi, và chỉ có 12% (n = 10) thọ trên 60 tuổi. Vua có tuổi thọ tốt nhất là Trịnh Tùng (74 năm), Lê Hiển Tông (70 năm), chúa Nguyễn Phúc Tần (68 năm), Lý Nhân Tông (63 năm). Vua có tuổi thọ thấp nhất là Nguyễn Kiến Phúc (15 tuổi), Lê Gia Tông (15), Lê Túc Tông (17) và Lê Nhân Tông (19).
Phân tích theo triều đại đã cho toàn bộ chúng ta biết triều Chúa Trịnh có tuổi thọ trung bình không nhỏ (59 tuổi), tiếp theo là Chúa Nguyễn (55 tuổi). Triều đại có vua thọ thấp nhất là Tây Sơn (30 tuổi), Lê Sơ (30 tuổi), Tiền Lê (37). Còn những triệu đại lâu lăm và khét tiếng như Lý (46 tuổi), Trần (45 tuổi), và Nguyễn (47 tuổi) chỉ xấp xỉ trung bình.
Câu hỏi quan trọng là có “secular trend” về tuổi thọ của những vua chúa Việt Nam không? Câu vấn đáp là – ngạc nhiên thay – không. Biểu đồ tại đây đã cho toàn bộ chúng ta biết điều này:
Biểu đồ tuổi thọ của vua chúa Việt Nam qua những thế kỉ. “Period” bằng 1 tức là thế kỉ 10, 2 là thế kỉ 11, 3 là thế kỉ 12, v.v..
Sau đấy là bảng thống kê đã cho toàn bộ chúng ta biết trung bình và độ lệch chuẩn của tuổi thọ của những vua chúa qua từng thế kỉ:
Thế kỉ
Tuổi thọ trung bình và độ lệch chuẩn
<1000
44.1 (16.1)
1000 – 1099
57.3 (24.1)
1100 – 1199
45.0 (17.2)
1200 – 1299
51.3 (10.0)
1300 – 1399
39.6 (19.6)
1400 – 1499
37.6 (17.1)
1500 – 1599
34.5 (18.4)
1600 – 1699
53.6 (23.4)
1700 – 1799
42.2 (13.5)
1800 – 1899
44.9 (18.7)
Có mối tương quan nào giữa thời hạn trị vì và tuổi thọ của nhà vua không? Câu vấn đáp có lẽ rằng không ngạc nhiên mấy là có. Hệ số tương quan giữa tuổi thọ và thời hạn trị vì là 0.52. Nói cách khác, những vua có thời hạn “tại chức” càng lâu cũng là những vua có tuổi thọ càng cao (xem biểu đồ tại đây).
Biểu đồ về mối liên hệ giữa thời hạn trị vì và tuổi thọ của vua chúa Việt Nam
So với văn thi sĩ
Tuổi thọ của vua so với những văn thi sĩ Việt Nam thì ra sao? Tôi tích lũy số liệu của 188 tác gia Việt Nam từ cuốn Từ điển Văn học Việt Nam của Lại Nguyên Ân và Bùi Văn Trọng Cường. Các tác gia này tính từ thời cổ đến thế kỉ 19, tức là cùng khoản thời hạn của số liệu tuổi thọ nhà vua, để dễ so sánh.
Tính trung bình, tuổi thọ trung bình của 188 tác gia này là 62 tuổi. Khoảng 25% tác gia có tuổi thọ dưới 50 tuổi, và 25% tác gia thọ trên 72 tuổi. Người có tuổi thọ ngắn nhất là Ngô Thì Ức, sinh vào năm 1709 và mất năm 1736, tức chỉ thọ 27 tuổi. Người có tuổi thọ tốt nhất là Huỳnh Quỳ, sinh vào năm 1828 và mất năm 1926, tức thọ 98 tuổi.
Như vậy, văn sĩ có tuổi thọ cao hơn nữa vua chúa.
So với toàn thế giới
So với tuổi thọ trung bình của dân số thời đó thì ra sao? Trang wikipedia có một thống kê về tuổi thọ trung bình trên toàn thế giới từ thời tiền sử đến nay như sau:
Thế kỉ
Tuổi thọ trung bình
Neanderthal (350 đến 500 ngàn năm trước đó)
20
Upper Paleolithic (10 đến 40 ngàn năm trước đó)
33
Neolithic (8500 năm trước đó CN)
20
Bronze Age (3000 năm trước đó CN)
18
Classical Greece Thế kỉ 4 và 5)
20-30
Classical Rome (Thế kỉ 5 ?)
20-30
Pre-Columbian North America
25-35
Medieval Britain (Thế kỉ 5-6)
20-30
Early 20th century
30-40
Current world average
66.12 (2008 est.)
Như vậy, nói chung, tuổi thọ những vua chúa ta rất mất thời hạn rồi có vẻ như trên trung bình so với tuổi thọ dân số toàn thế giới. Nhưng có lẽ rằng so sánh như vậy thiếu tính khách quan, chính vì vua chúa ở một giai cấp khác, họ được cung phụng, ăn trên, ngồi trước thiên hạ nên tuổi thọ của mình cao hơn nữa trung bình là trọn vẹn có thể hiểu được. Cần phải so sánh tuổi thọ vua chúa VN và vua chúa những nước khác thì có lẽ rằng công minh hơn.
Tôi thấy trên một tập san khoa học vào năm 1999, tuổi thọ trung bình của những vua chúa Anh tính từ 1000 đến 1600 là 48 tuổi. Một anh bạn bên Nhật cho biết thêm thêm rằng tuổi thọ trung bình của vua Trung Quốc tính từ thời Tần Thủy Hoàng là dưới 40 tuổi. Ở Trung Quốc, Hán Vũ Đế, Càn Long, v.v… là những ông vua sống lâu. Càn Long sống đến 90 tuổi, vì sách nói rằng ông ấy “xa hậu cung gần võ tướng” và “nữ sắc có mức độ”. Trong thời hạn này, tuổi thọ trung bình của những vua chúa Việt Nam là 44.6 tuổi. Như vậy tuổi thọ của vua chúa ta không thấp chút nào so với toàn thế giới.
Nguồn bài đăng
Reply
5
0
Chia sẻ
– Một số Keywords tìm kiếm nhiều : ” đoạn Clip hướng dẫn Vì sao nhà vua thường chết sớm tiên tiến và phát triển nhất , Share Link Tải Vì sao nhà vua thường chết sớm “.
Bạn trọn vẹn có thể để lại Comments nếu gặp yếu tố chưa hiểu nha.
#Vì #sao #nhà #vua #thường #chết #sớm Vì sao nhà vua thường chết sớm