Mục lục bài viết

Kinh Nghiệm Hướng dẫn Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng chức huyện lệnh đã được nhà Hán Chi Tiết

Update: 2022-04-19 07:33:08,Bạn Cần tương hỗ về Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng chức huyện lệnh đã được nhà Hán. Bạn trọn vẹn có thể lại Báo lỗi ở phía dưới để Ad đc lý giải rõ ràng hơn.

801

Tóm lược đại ý quan trọng trong bài

  • CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ
  • Nguyên nhân trực tiếp
  • Đánh đuổi Tô Định

Hay nhất

Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, nhà Hán đã đưa người HÁn sang thay người Việt làmhuyệnlệnh,trực tiếp quản trị và vận hành những huyện.

Chọn đáp án: B. người Hán.

Giải thích: Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, nhà Hán đã đưa người HÁn sang thay người Việt làm huyện lệnh, trực tiếp quản trị và vận hành những huyện.

Câu hỏi trên thuộc đề trắc nghiệm tại đây !

Số vướng mắc: 12

Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, trực tiếp quản trị và vận hành những huyện là

A. người Việt

B. người Hán.

C. khắp khung hình Việt và người Hán.

D. không hề cty chức năng huyện nữa.

Bằng cách Đk, bạn đồng ý với Điều khoản sử dụng và Chính sách Bảo mật của chúng tôi.

Chọn đáp án: B. người Hán.

Giải thích: Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, nhà Hán đã đưa người HÁn sang thay người Việt làm huyện lệnh, trực tiếp quản trị và vận hành những huyện.

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Công ty Cp BINGGROUP © năm trước – 2022
Liên hệ: Hà Đức Thọ – Hotline: 0986 557 525 – E-Mail: hoặc

Khởi nghĩa Hai Bà Trưng là cuộc khởi nghĩa chống Bắc thuộc thứ nhất trong lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam do hai chị em Trưng Trắc và Trưng Nhị lãnh đạo. Cuộc khởi nghĩa đã đánh đuổi được lực lượng cai trị nhà Đông Hán thoát khỏi Giao Chỉ (tương tự một phần Quảng Tây, Trung Quốc và Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ Việt Nam lúc bấy giờ), mang lại độc lập trong 3 năm cho những người dân Việt tại đây.

Bản đồ Lĩnh Nam thời Trưng Vương (40-43 sau Công nguyên).

Viết về khởi nghĩa Hai Bà Trưng có nhiều nguồn sử liệu, từ những sử liệu chính thống của Trung Quốc và Việt Nam đến những thần tích, giai thoại dân gian. Do những nguồn sử liệu chính thống không khá đầy đủ và thiếu thống nhất, những sử gia đã bổ trợ update bằng những nguồn từ thần tích, ngọc phả. Sử liệu về yếu tố kiện này còn nhiều nghi vấn, có nhiều thông tin không được thống nhất giữa những nguồn chính thống, những thần tích cũng luôn có thể có nhiều nội dung chưa ổn. Trong quy trình sửa đổi và biên tập, những sử gia đã có lựa chọn và so sánh giữa những giả thuyết từ những nguồn rất khác nhau.

Từ khi nhà Triệu tiêu diệt An Dương Vương và thiết lập quyền cai trị trên lãnh thổ Âu Lạc cũ, quyết sách thống trị tạm ngưng ở cấp quận với đại diện thay mặt thay mặt là 2 viên quan sứ ở cả 2 quận Giao Chỉ và Cửu Chân. Đến khi nhà Tây Hán diệt nhà Triệu (111 TCN), Lever thống trị vẫn ở cấp quận; quyết sách những Lạc hầu, Lạc tướng của người Việt với quyền thế tập trên lãnh thổ Âu Lạc cũ được những cơ quan ban ngành phương Bắc đồng ý cho duy trì, nhưng ngày càng suy yếu.

Các Lạc tướng, Lạc hầu, Bồ chính để duy trì quyền hành và sự thế tập bị tóm gọn buộc phải cộng tác với cơ quan ban ngành cai trị phương Bắc. Trong hàng ngũ những Lạc tướng có sự phân hóa giữa một bên là những người dân thực sự cộng tác với cơ quan ban ngành nhà Hán, bên kia là những người dân chỉ thần phục bên phía ngoài.[1]

Từ khi nhà Đông Hán xây dựng, Hán Quang Vũ Đế tuy chưa dẹp xong những lực lượng cát cứ phương Bắc nhưng vẫn quan tâm tới miền Nam. Tích Quang, Nhâm Diên làm Thái thú Giao Chỉ và Thái thú Cửu Chân của nhà Hán, ra sức tiến hành quyết sách đồng hóa, thay đổi tập tục từ hôn nhân gia đình đến y phục, lễ nghĩa của người Việt bắt theo người Hán, dẫn đến xúc phạm nặng nề tới phong tục cũ nhiều đời của người Việt.[2][3][4]

Từ khi Tô Định sang làm Thái thú Giao Chỉ năm 34, ách thống trị của nhà Đông Hán càng nặng nề hơn với những người Việt. Tô Định tàn bạo và tham lam, tăng cường phục dịch và thuế khóa so với những người Việt để cống nạp cho triều đình nhà Hán nhiều hơn thế nữa, thúc ép những Lạc tướng nhiều hơn thế nữa.[4] Sự đụng chạm lớn về văn hóa truyền thống, tín ngưỡng và kinh tế tài chính khiến xích míc giữa người Việt – không riêng gì có nhân dân mà cả những Lạc tướng – với quyết sách thống trị của nhà Hán ngày càng nóng bức.[3] Vì vậy những Lạc tướng đã đoàn kết nhau lại để chống đối.

Nguyên nhân trực tiếp

Trong số những Lạc tướng có ý chống lại sự thống trị của nhà Hán, nổi lên nhà Trưng Trắc ở Mê Linh, Phong Châu và nhà Thi Sách ở Chu Diên. Theo Đại Việt sử lược, Trưng Trắc và em gái là Trưng Nhị có đậm cá tính mạnh mẽ và tự tin, không chịu ràng buộc theo pháp lý mà Tô Định áp đặt[5]. Địa bàn mà Trưng Trắc quản giữ khá to lớn, giữa dãy Ba Vì và Tam Đảo tức là TT vương quốc Văn Lang của vua Hùng trước đó, lọt vào giữa 3 khúc sông: khuỷu sông Đà, sông Hồng và sông Đáy. Còn địa phận của Thi Sách liền kề với Mê Linh, cách nhau dòng sông Đáy, nằm trong châu thổ hữu ngạn sông Hồng và tả ngạn sông Đáy.[6][7]

Trưng Trắc kết hôn với Thi Sách, hai nhà đồng lòng tập hợp lực lượng chống lại sự cai trị của nhà Hán và đã tập hợp được sự ủng hộ của quá nhiều thủ lĩnh địa phương khác.

Trước khí thế chống đối của những thủ lĩnh người Việt, Tô Định đã giết Thi Sách để kỳ vọng dập tắt sớm ý định chống đối[8]. Thù chồng bị giết càng khiến Trưng Trắc hành vi quay quồng trong việc khởi binh chống nhà Hán.

Tuy nhiên, có những sử liệu cho thông tin khác về Thi Sách. Ngoài việc ông tên là Thi (chứ không phải Thi Sách), Thủy kinh chú cho biết thêm thêm ông cùng Trưng Trắc khởi nghĩa thắng lợi và 3 năm tiếp theo mới tử trận cùng vợ; sách Thiên Nam ngữ lục nhận định rằng Thi Sách có tham gia khởi nghĩa với Trưng Trắc và tử trận trước lúc khởi nghĩa thắng lợi[9] và sử gia Đào Duy Anh đống ý với thuyết này[10].

Các sử gia xác lập khởi nghĩa vẫn nổ ra dưới sự lãnh đạo của Hai Bà Trưng dù chồng Trưng Trắc không trở thành giết. Do đó nguyên nhân chính dẫn tới cuộc khởi nghĩa không phải là cái chết của Thi Sách mà là quyết sách đồng hóa gắt gao và bóc lột khắt khe của nhà Đông Hán so với những người Việt tại Giao Chỉ đương thời.[3][11] Lê Văn Siêu trong sách “Việt Nam văn minh sử” thậm chí còn còn nhận định rằng, việc Thi Sách tên thật là gì, có bị giết hay là không trong sự kiện Hai Bà khởi nghĩa không phải là một rõ ràng quan trọng[12].

Vai trò lãnh đạo nòng cốt là những Lạc hầu, Lạc tướng dòng dõi Hùng Vương, có uy tín với nhân dân và quá nhiều được cơ quan ban ngành đô hộ phương Bắc vì nể[8]. Ngoài 3 đại diện thay mặt thay mặt tiêu biểu vượt trội là Trưng Trắc, Trưng Nhị và Thi Sách, những sử gia xác lập còn tồn tại nhiều thủ lĩnh địa phương khác có nguồn gốc Lạc tướng.

Một nhân vật sẽ là đóng vai trò quan trọng trong thời kỳ trước khởi nghĩa là bà Man Thiện – mẹ của Trưng Trắc và Trưng Nhị. Bà sẽ là cháu chắt bên ngoại của Hùng Vương, góa chồng sớm, nuôi dạy hai con gái nghề trồng dâu nuôi tằm và võ nghệ[13]. Bà Man Thiện có vai trò tổ chức triển khai lực lượng, tiếp xúc với những quan lang những vùng xung quanh ủng hộ con khởi nghĩa.

Điều đáng để ý là phần lớn những tướng lĩnh của cuộc khởi nghĩa là phụ nữ được những thần tích, truyền thuyết ghi lại: Trưng Trắc, Trưng Nhị, Man Thiện, Diệu Tiên, Bát Nàn, Đào Kỳ, Lê Hoa, Lê Chân, Phương Dung, Trinh Thục, Thánh Thiên, Thiện Hoa, Nàng Tía, Xuân Hương, Ả Di, Ả Tắc, Ả Lã, Nàng Đô… Số tướng lĩnh nam chiếm số lượng thấp hơn: Đỗ Năng Tế, Hùng Nguyên (chồng Trưng Nhị), ông Đống, ông Cai, ông Nà, Đồng Bảng, Đô Chính, Đô Dương… Các tướng lĩnh này đều phải có quan hệ huyết thống bên nội hay ngoại, hoặc là bè bạn của nhau[14]. Theo ý kiến của những sử gia, dù được đời sau gán cho những “mỹ tự” và được đặt “họ” (tên họ), mà vào trong năm đầu Công nguyên người Việt chưa tồn tại “họ”, nhưng toàn bộ đã cho toàn bộ chúng ta biết kết cấu quan hệ huyết tộc, vị trí, vai trò của người phụ nữ, người mẹ, người vợ còn rất rộng không riêng gì có trong mái ấm gia đình mà cả trong mọi mặt của hoạt động giải trí và sinh hoạt xã hội Việt Nam khi đó. Điều này sẽ là tàn dư của quyết sách mẫu quyền còn phổ cập thời Hai Bà Trưng ở Việt Nam[14].

Các sử gia thống kê số tướng lĩnh tham gia khởi nghĩa Hai Bà Trưng[9]:

  • Khu vực Hà Tây cũ, Vĩnh Phúc và Phú Thọ: 75 người.
  • Khu vực ngoài thành phố Tp Hà Nội Thủ Đô (cũ, không gồm có Hà Tây cũ): 28 tướng.
  • Khởi nghĩa của Hai Bà Trưng diễn biến vào năm 42

Căn cứ theo giả thuyết do Thiên Nam ngữ lục nêu mà sử gia Đào Duy Anh đống ý, cuộc nổi dậy chống nhà Đông Hán đã trình làng vào nửa thời gian ở thời gian cuối năm 39 và bị Tô Định trấn áp khiến Thi Sách bị hại. Sau khi Thi Sách bị Tô Định giết, Trưng Trắc và những Lạc tướng càng căm thù, quyết tâm chống lại nhà Hán để trả thù. Bà cùng Trưng Nhị mang quân bản bộ về giữ Hát Môn[15].

Ngày mồng 4 tháng 9[16] năm Kỷ Hợi (39), Trưng Trắc và Trưng Nhị tập hợp những tướng lĩnh cùng nhau làm Hội thề ở bờ đá Tràng Sa, cửa sông Hát (huyện Phúc Thọ, Tp Hà Nội Thủ Đô) thuộc huyện Mê Linh thời đó. Thiên Nam ngữ lục ghi lời thề của Trưng Trắc như sau:[17][18]

“Một xin rửa sạch nước thù
Hai xin dựng lại nghiệp xưa họ Hùng
Ba kêu oan ức lòng chồng
Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này”.

Đánh đuổi Tô Định

 

Sau thuở nào hạn sẵn sàng, tháng hai năm 40, Trưng Trắc cùng Trưng Nhị chính thức phát động khởi nghĩa chống lại nhà Đông Hán. Sách Đại Việt sử ký tiền biên của Ngô Thì Sĩ ghi lại lời chép trong dã sử cho biết thêm thêm, khi Trưng Trắc xuất quân vẫn chưa hết tang chồng, bà trang điểm rất đẹp. Các tướng hỏi vì sao, bà đáp rằng:

Việc binh không thể tác động. Nếu giữ lễ và làm xấu dung nhan thì nhuệ khí tự nhiên suy kém. Cho nên ta mặc đẹp để mạnh thêm nhiều sắc tố của quân, làm cho bọn giặc trông thấy động lòng, lợi là chí tranh đấu, thì dễ giành phần thắng.

Mọi người nghe đều thán phục là không bằng bà[19].

Cuộc khởi nghĩa được sự hưởng ứng của nhiều lực lượng và nhân dân những nơi thuộc Âu Lạc và Nam Việt cũ.[20][21] Quân Hai Bà đánh hãm trị sở Luy Lâu. Sử sách ghi lại rất sơ lược diễn biến cuộc khởi nghĩa của Hai Bà từ khi khởi đầu tới khi thắng lợi. Sách Hậu Hán thư chép:

“Năm Kiến Vũ thứ 16 (40), người con gái ở Giao Chỉ là Trưng Trắc và em gái là Trưng Nhị làm phản, đánh phá quận. Trưng Trắc là con gái Lạc tướng huyện Mê Linh, là vợ Thi Sách người Chu Diên, rất hùng dũng. Thái thú Giao Chỉ là Tô Định dùng pháp lý trói buộc, Trưng Trắc phẫn nộ, vì thế mà làm phản. Do vậy, những người dân Man, người Lý ở Cửu Chân, Nhật Nam, Hợp Phố đều hưởng ứng. Gồm chiếm hữu được 65 thành tự lập làm vua. Thứ sử Giao Chỉ và những thái thú chỉ giữ được thân mình mà thôi.”

Sách Thủy kinh chú chép:[22]

“[Hai Bà] công phá châu huyện, thu phục được những Lạc tướng, họ đều suy tôn Trưng Trắc làm vua.”

Các sử gia địa thế căn cứ theo những thần phả và truyền thuyết tóm lược trình tự cuộc khởi nghĩa như sau:[22][23][24]

Quân Hai Bà trước tiên tiến và phát triển công đô úy trị quận Giao Chỉ ở Mê Linh. Chiếm được nơi đây, Hai Bà Trưng tiến đánh huyện Tây Vu, chiếm thành Cổ Loa.Trên đà thắng lợi, từ Cổ Loa, Hai Bà Trưng mang quân vượt sông Hoàng, sông Đuống đánh trị sở Giao Chỉ ở Luy Lâu bờ sông Dâu (lãng Lũng Khê, Thuận Thành, Bắc Ninh). Quân khởi nghĩa tiến công quá nhanh khiến Tô Định không kịp trở tay. Trước thế mạnh mẽ của quân Hai Bà, những viên quan đứng đầu không trở tay kịp và không đủ can đảm chống cự, bỏ chạy về phương Bắc.Thái thú Giao Chỉ là Tô Định hoảng loạn cũng tháo chạy. Để thoát thân, Tô Định phải cạo tóc, cạo râu, trà trộn vào loạn quân, vứt bỏ ấn tín mà chạy. Tương truyền người Việt đương thời vẫn đang còn tục lệ phổ cập là cạo tóc, nên Tô Định làm như vậy để bắt chước cho khỏi bị phát hiện trên đường trốn[25]. Cuối cùng Tô Định thoát về quận Nam Hải, bị Mã Viện dâng sớ lên Hán Quang Vũ Đế hạch tội “thấy tiền thì giương mắt lên, thấy giặc thì cụp mắt xuống”. Vua Hán hạ ngục trị tội Tô Định.Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng được nhân dân khắp nơi hưởng ứng thật nhiều. Sau khi Luy Lâu bị hạ, những thành khác nhanh gọn tan vỡ và quy phục. Cuộc khởi nghĩa lan tỏa thoáng đãng ra vào Cửu Chân, Nhật Nam, sang Uất Lâm, Hợp Phố…

Khởi nghĩa thắng lợi, Trưng Trắc lên ngôi vua, xưng vương. Thần phả cho biết thêm thêm Trưng Nhị được phong làm Phó vương[26].

Các nguồn sử liệu đều thống nhất rằng phạm vi cuộc khởi nghĩa không gói gọn trong phạm vi quận Giao Chỉ mà là toàn bộ Giao Chỉ Bộ đương thời, tức là trong tầm toàn bộ lãnh thổ nước Nam Việt cũ. Có ý kiến lý giải đó là nguyên do vì sao lãnh thổ thời Hai Bà Trưng được gọi là Lĩnh Nam (“Lĩnh Nam riêng một triều đình việt nam”)[27].

Các bộ sử cũ như Đại Việt sử lược, Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm định Việt sử thông giám cương mục đều ghi Hai Bà Trưng chiếm hữu được 65 thành. Riêng Ngô Thì Sĩ soạn Đại Việt sử ký tiền biên đã kê lại từng thành (huyện) trong những quận và cho ra tổng số những thành thuộc 7 quận đất Âu Lạc và Nam Việt cũ (Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam, Hợp Phố, Thương Ngô, Uất Lâm, Nam Hải) chỉ là 56[19].

Tuy nhiên, lại sở hữu ý kiến nhận định rằng phạm vi cuộc khởi nghĩa rộng hơn như vậy, không riêng gì có gồm có trong phạm vi Giao Chỉ Bộ mà lan sang cả một số trong những địa phương phía nam Dương châu và Kinh châu, do đó tổng số huyện thành mà sử cũ ghi 65 là đúng chuẩn[28].

Các sử gia tân tiến xem xét phạm vi cuộc khởi nghĩa dè dặt hơn và cũng không thống nhất. Trần Trọng Kim và Đào Duy Anh, tuy cùng ghi nhận số 65 thành nhưng nhận định rằng phạm vi cuộc khởi nghĩa chỉ gồm có những quận: Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam và Hợp Phố[15][29]. Các sách Lịch sử Việt Nam do những nhóm tác giả rất khác nhau cũng ghi nhận phạm vi rất khác nhau: có nguồn chỉ ghi nhận phạm vi khởi nghĩa trong 2 quận Giao Chỉ và Cửu Chân[24], nguồn khác lại xác lập phạm vi trên 7 quận Giao Chỉ Bộ, tức là toàn lãnh thổ Âu Lạc và Nam Việt cũ[9].

Dưới sự lãnh đạo của hai chị em Trưng Trắc, Trưng Nhị, nhiều lực lượng chống ách đô hộ của nhà Đông Hán đã phối hợp làm một, trở thành một trào lưu khởi nghĩa to lớn của người Việt, đánh đổ sự cai trị của nhà Hán trên toàn bộ lãnh thổ Âu Lạc và Nam Việt cũ[23].

Điều này được những sử gia định hình và nhận định là một sự thức tỉnh của tinh thần dân tộc bản địa Việt, một sự tái nhận thức quan trọng về quyền sống Theo phong cách riêng của người Việt. Cuộc khởi nghĩa phản ánh ý thức dân tộc bản địa đã khá rõ rệt của Lạc tướng và Lạc dân trong những bộ lạc hợp thành nước Âu Lạc cũ. Ý thức về độc lập độc lập vương quốc của dân tộc bản địa Việt trên con phố hình thành qua hơn 200 năm mất nước – khoảng chừng thời hạn mà những triều đại phong kiến phương Bắc ráo riết tiến hành đồng hóa nhằm mục tiêu biến Âu Lạc vĩnh viễn là quận huyện của Trung Quốc – vẫn tồn tại và tăng trưởng trong tâm người Việt[30].

Đây là cuộc khởi nghĩa chống sự cai trị của Trung Quốc thứ nhất của người Việt trong 1000 năm Bắc thuộc[31]. Các Lạc tướng cùng hậu duệ của mình là đại biểu của trào lưu này[32].

Hai Bà Trưng đã nhờ vào nhân dân Phục hồi lại sự nghiệp cũ của vua Hùng. Cuộc khởi nghĩa là yếu tố phủ nhận hiên ngang cường quyền của những triều đại phương Bắc coi những dân tộc bản địa xung quanh là “Man Di” (“man tộc”, “man rợ” hay “mọi rợ”), thuộc quốc buộc phải phục tùng “thiên triều”, “thiên tử”, phủ nhận tư tưởng “tôn quân, đại thống nhất”[32].

Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng do phụ nữ đứng đầu, trong toàn thế giới tư tưởng “trọng nam khinh nữ” của đế chế Hán cổ đại, sẽ là yếu tố đối chọi quyết liệt về văn hóa truyền thống, nếp sống, nếp tư duy của đôi bên Nam – Bắc, Việt – Hán[32].

… trong tầm năm thứ 40 sau Công nguyên, hai chị em người Việt Nam là Hai Bà Trưng đã đứng lên khởi nghĩa chống ngoại xâm, thức tỉnh tinh thần độc lập. Đó là lần thứ nhất trong lịch sử dân tộc bản địa mà người dân Việt Nam đứng lên vì nền độc lập cũng như niềm tự hào của tớ.


— Tổng thống Mỹ Donald Trump[33]

  • Hai Bà Trưng
  • Trưng Trắc
  • Trưng Nhị
  • Thi Sách
  • Bắc thuộc lần 1
  • Chiến tranh Hán-Việt, 42-43
  • Đại Việt sử lược, Nguyễn Gia Tường dịch, Nhà Xuất bản TP Hồ Chí Minh (1993).
  • Đại Việt sử ký toàn thư.
  • Khâm định Việt sử thông giám cương mục.
  • Trần Trọng Kim (2010), Việt Nam sử lược, Nhà Xuất bản Thời đại.
  • Viện Sử học (2001), Lịch sử Việt Nam, tập 1, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội.
  • Nguyễn Khắc Thuần (2005), Danh tướng Việt Nam, Nhà Xuất bản Giáo dục đào tạo.
  • Viện Khoa học Xã hội Việt Nam (2008), Tổng tập văn học dân gian người Việt, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội.
  • Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh (1991), Lịch sử Việt Nam, tập 1, Nhà Xuất bản Đại học và Giáo dục đào tạo chuyên nghiệp.
  • Viện Sử học (1988), Biên niên lịch sử dân tộc bản địa cổ trung đại Việt Nam.
  • Đào Duy Anh (2005), Lịch sử cổ đại Việt Nam, Nhà Xuất bản Văn hóa tin tức.
  • Ngô Thì Sĩ (2011), Đại Việt sử ký tiền biên, Nhà Xuất bản Văn hóa tin tức.
  • Lê Đình Sỹ chủ biên (2010), Thăng Long – Tp Hà Nội Thủ Đô những trang sử vẻ vang chống ngoại xâm, Nhà Xuất bản Tp Hà Nội Thủ Đô.
  • Lê Văn Siêu (2006), Việt Nam văn minh sử, Nhà Xuất bản Văn học.
  • Đăng Khoa, Hoài Thu (năm trước), Khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Nhà Xuất bản Văn hóa tin tức.

  • ^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 223.
  • ^ Đào Duy Anh, sách đã dẫn, tr. 491.
  • ^ a b c Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách đã dẫn, tr. 171.
  • ^ a b Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 224.
  • ^ Đại Việt sử lược, tr. 8.
  • ^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 228.
  • ^ Nguyễn Khắc Thuần, sách đã dẫn, tr. 37.
  • ^ a b Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 230.
  • ^ a b c Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách đã dẫn, tr. 175.
  • ^ Đào Duy Anh, sách đã dẫn, tr. 491-492.
  • ^ Đào Duy Anh, sách đã dẫn, tr. 490-491.
  • ^ Lê Văn Siêu, sách đã dẫn, tr. 227.
  • ^ Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách đã dẫn, tr. 172.
  • ^ a b Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 232.
  • ^ a b Đào Duy Anh, sách đã dẫn, tr. 493.
  • ^ Theo thần tích làng Hát Môn (huyện Phúc Thọ, Tp Hà Nội Thủ Đô).
  • ^ Lê Đình Sỹ, sách đã dẫn, tr. 38.
  • ^ Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách đã dẫn, tr. 173.
  • ^ a b Ngô Thì Sĩ, sách đã dẫn, tr. 87.
  • ^ Lê Đình Sỹ, sách đã dẫn, tr. 37.
  • ^ Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách đã dẫn, tr. 174.
  • ^ a b Lê Đình Sỹ, sách đã dẫn, tr. 39.
  • ^ a b Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách đã dẫn, tr. 176.
  • ^ a b Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 233.
  • ^ Nguyễn Khắc Thuần, sách đã dẫn, tr. 50.
  • ^ Viện Khoa học xã hội Việt Nam, sách đã dẫn, tr. 424.
  • ^ Đăng Khoa, Hoài Thu, sách đã dẫn, tr. 26.
  • ^ Đăng Khoa, Hoài Thu, sách đã dẫn, tr. 13.
  • ^ Trần Trọng Kim, sách đã dẫn, tr. 45.
  • ^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 248.
  • ^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 249.
  • ^ a b c Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách đã dẫn, tr. 178.
  • ^ Bài phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump tại APEC 2017
  • Lấy từ “vi.wikipedia/w/index.php?title=Khởi_nghĩa_Hai_Bà_Trưng&oldid=68453730”

    Reply
    3
    0
    Chia sẻ

    Video full hướng dẫn Chia Sẻ Link Down Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng chức huyện lệnh đã được nhà Hán ?

    – Một số Keyword tìm kiếm nhiều : ” Review Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng chức huyện lệnh đã được nhà Hán tiên tiến và phát triển nhất , Chia Sẻ Link Down Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng chức huyện lệnh đã được nhà Hán “.

    Thảo Luận vướng mắc về Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng chức huyện lệnh đã được nhà Hán

    Quý khách trọn vẹn có thể để lại phản hồi nếu gặp yếu tố chưa hiểu nha.
    #Từ #sau #khởi #nghĩa #Hai #Bà #Trưng #chức #huyện #lệnh #đã #được #nhà #Hán Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng chức huyện lệnh đã được nhà Hán