Mục lục bài viết
Thủ Thuật về Trong tình hình nhà Lê sơ bị khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc và suy sụp Thái phó Mạc Đăng Dung đã làm gì 2022
Cập Nhật: 2022-04-06 15:22:13,Bạn Cần kiến thức và kỹ năng về Trong tình hình nhà Lê sơ bị khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc và suy sụp Thái phó Mạc Đăng Dung đã làm gì. Bạn trọn vẹn có thể lại Comments ở phía dưới để Mình đc lý giải rõ ràng hơn.
Mạc Đăng Dung (1483 – 1540)
Ông tên thật là Mạc Đăng Dung, sinh giờ ngọ ngày 23/11/1483 (Quý Mão). Ông là người làng Cổ Trai, huyện Nghi Dương (nay là huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng Đất Cảng).
Mạc Đăng Dung là cháu 7 đời của trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi thời Trần. Theo Toàn thư và Đại Việt thông sử, Mạc Đăng Dung là người xã Cao Đôi (Đông Cao theo Cương mục), huyện Bình Hà (nay là thôn Long Động, xã Nam Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Thành Phố Hải Dương), tổ tiên ông là Mạc Đĩnh Chi, trạng nguyên triều Trần.
Mạc Đăng Dung hồi nhỏ làm nghề đánh cá, lớn lên có sức khoẻ, đỗ lực sĩ xuất thân, được sung vào quân túc vệ của nhà Hậu Lê đời Lê Uy Mục.
Năm 1508, Đoan Khánh năm thứ 4, vua Lê Uy Mục giao cho ông làm Thiên vũ vệ đô chỉ huy sứ ty đô chỉ huy sứ. Năm 1511, Hồng Thuận năm thứ 3, vua Lê Tương Dực thăng ông làm Đô chỉ huy sứ tước Vũ Xuyên bá.
Triều Lê suy yếu, những tướng chia bè phái đánh lẫn nhau, bên phía ngoài nông dân nổi dậy khởi nghĩa, mạnh nhất là lực lượng Trần Cảo. Trần Cảo lấn chiếm kinh thành Thăng Long, những tướng gác xích míc cùng đánh dẹp. Đến khi Trần Cảo rút đi, những tướng lại chia bè phái đánh nhau. Nguyễn Hoằng Dụ (con Nguyễn Văn Lang) đánh nhau với Trịnh Tuy, Tuy thua chạy về Tây Đô (Thanh Hoá). Trần Chân về phe với Tuy đánh đuổi Hoằng Dụ, nắm lấy quyền trong triều.
Mạc Đăng Dung thấy uy quyền của Chân lớn liền kết thông gia với Chân, cho con gái Chân lấy con trai cả mình là Mạc Đăng Doanh.
Năm 1518, Lê Chiêu Tông nghe lời gièm pha, sợ quy quyền của Trần Chân nên sai người giết Chân. Thủ hạ của Chân là Nguyễn Kính nổi loạn. Bấy giờ Đăng Dung đang trấn thủ Thành Phố Hải Dương. Chiêu Tông bèn triệu Mạc Đăng Dung và Nguyễn Hoằng Dụ về cứu giá. Hoằng Dụ đánh bị thua chạy về Thanh Hóa rồi chết. Đăng Dung một mình nhân cầm quân dẹp loạn mà nắm hết quyền binh.
Năm 1521, Mạc Đăng Dung chiêu hàng được Nguyễn Kính, dẹp được Trần Cung (con Trần Cảo), quyền thế át cả Chiêu Tông. Chiêu Tông sợ chạy ra ngoài gọi quân Cần Vương. Đăng Dung bèn lập em Chiêu Tông là Xuân lên ngôi, tức là Lê Cung Hoàng, tuyên bố phế truất Chiêu Tông.
Vua Chiêu Tông được những tướng Hà Phi Chuẩn, Đàm Thận Huy, Lê Đình Tú về cứu, thanh thế rất rộng. Nhưng tiếp sau đó, Trịnh Tuy ở Thanh Hóa ra cần vương, những tướng bất hoà, Trịnh Tuy tranh công mang Chiêu Tông vào Thanh Hoá, ra lệnh những đạo bãi binh, từ đó những tướng không theo Chiêu Tông nữa.
Năm 1523, Mạc Đăng Dung nhân phe Chiêu Tông yếu thế, điều quân đánh Thanh Hoá. Năm 1524, Trịnh Tuy thua trận bỏ chạy rồi chết, Đăng Dung được phong làm Bình chương quân quốc trọng sự thái phó Nhân quốc công. Năm 1525, Mạc Đăng Dung bắt được Chiêu Tông mang về Thăng Long và giết chết năm 1526.
Năm 1527, ông được phong làm An Hưng Vương. Các đối thủ cạnh tranh đối đầu cạnh tranh đối đầu đều bị dẹp yên, không hề ai ngăn trở, tháng 6 năm 1527, Mạc Đăng Dung phế truất Cung Hoàng lên ngôi, lập ra nhà Mạc. Chiếu nhường ngôi của Lê Cung Hoàng cho Mạc Đăng Dung có đoạn viết:”Từ cuối đời Hồng Thuận gặp lúc Quốc gia nhiều nạn, Trịnh trung lập kẻ nghịch lên ngôi, lòng người lìa tan, trời cũng không tương hỗ, lúc ấy thiên hạ đang không phải của nhà Lê vậy. Ta (Cung đế) bạc đức nối ngôi không thể gánh nổi, mệnh trời và lòng người khuynh hướng về người dân có đức. Vậy nay Thái Sư An Hưng Vương Mạc Đăng Dung là người trí đức, tư chất thông minh, đủ tài văn võ, bên phía ngoài đánh dẹp, bốn phương đều phục, bên trong trị nước thiên hạ yên vui, công đức rất rộng lao, trời người đều qui phục, nay theo lẽ phải nhường ngôi cho…”
Ông lên làm vua từ thời gian ngày 15 tháng 6 âm lịch năm 1527 đến hết năm 1529 với niên hiệu Minh Đức. Sau đó, học theo nhà Trần, nhường ngôi cho con là Mạc Đăng Doanh (tứcMạc Thái Tông) để lui về làm Thái thượng hoàng.
Do thời hạn làm vua rất ngắn, không để lại nhiều dấu ấn gì ngoài một số trong những việc như: cho đúc tiền Thông Bảo, truy tôn Mạc Đĩnh Chi là Kiến Thủy Khâm Ninh Văn Hoàng Đế, xây hoàng cung ở Cổ Trai, lấy Thành Phố Hải Dương làm Dương Kinh, tổ chức triển khai thi tuyển chọn người dân có tài năng (thi Hội năm 1529), cũng như sửa định binh chế, điền chế, lộc chế và đặt những vệphủ, những vệ sở trong ngoài, những ty sở thuộc, hiệu ty, tên quan và số lại viên, số người, số lính của những nha môn, nhưng vẫn phỏng theo quan chế triều trước với bổ trợ update không đáng kể nên người ta nghe biết ông phần nhiều như thể một người tiếm ngôi, tuy nhiên trong quá trình từ đời Lê Uy Mục đến đời Lê Cung Hoàng thì nhà Hậu Lê đã cực kỳ suy tàn, khởi nghĩa và nổi loạn nổi lên ở nhiều nơi, triều chính thối nát dẫn đến việc những ông vua này phải nhờ vào thế lực ngày càng tăng của Mạc Đăng Dung nhằm mục tiêu duy trì quyền lực tối cao đã gần như thể không hề của tớ và ở đầu cuối là việc phải nhường ngôi cho ông.
Năm 1540, Mạc Thái Tông mất, Đăng Dung lập cháu nội là Mạc Phúc Hải lên ngôi, tức là Mạc Hiến Tông. Năm 1541, thượng hoàng Mạc Đăng Dung qua đời, thọ 59 tuổi. Trước khi mất ông có để lại di chúc không làm đàn chay cúng Phật và khuyên Mạc Phúc Hải phải nhanh gọn về kinh sư để trấn an nhân tâm và xã tắc là trọng.
Đáp án:
Nguyên nhân sâu xa dẫn đến việc sụp đổ của nhà Lê sơ là gì?
A.Thái phó Mạc Đăng Dung phế truất vua Lê lên ngôi nhà vua lập ra nhà Mạc
B. Sự can thiệp của nhà Minh
C. Sự khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc, suy yếu của nhà Lê sơ dưới thời vua Uy Mục, Tương Dực
D. Nhân dân khổ cực nổi dậy đấu tranh ở nhiều nơi
Giải thích:
Đầu thế kỉ XVI, triều Lê sơ suy sụp do những nguyên nhân sau:
– Các vua không hề quan tâm đến việc triều chính, chỉ lo ăn chơi, sa đọa.
– Quan lại địa người chủ đó hoành hành, hạch sách nhân dân, chiếm đoạt ruộng đất.
– Quần chúng nhân dân khổ cực nổi dậy đấu tranh ở nhiều nơi.
– Một số thế lực phong kiến họp quân, đánh nhau, tranh chấp quyền hành. Nổi trội hơn hết là thế lực của Quốc công Thái phó Mạc Đăng Dung.
→ Năm 1527, Mạc Đăng Dung bắt vua Lê nhường ngôi vua, nhà Mạc xây dựng. Kết thúc triều đại Lê sơ trong lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam.
⇒ Chọn A.
LTS: Trong nhiều năm mới tết đến gần đây, giới sử học Việt Nam đã tiến hành nhiều khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích về vương triều Mạc cũng như hai vị vua đầu triều là Mạc Thái Tổ (Mạc Đăng Dung) và Mạc Thái Tông (Mạc Đăng Doanh). Những nghiên cứu và phân tích mới đã góp thêm phần xác lập công lao của nhà Mạc – cả về tăng trưởng kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội…, đưa ra cái nhìn khách quan, công minh về vương triều Mạc nói chung.
Nhằm hỗ trợ cho bạn đọc có thêm cơ sở khách quan trong quy trình định hình và nhận định về vương triều Mạc, cũng như lý giải vì sao tên của hai vị vua đầu triều Mạc đã được vốn để làm đặt tên cho nhiều đường phố tại Hải Phòng Đất Cảng, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Tỉnh Quảng Ngãi, An Giang, TP Hồ Chí Minh, Gia Lai…, Báo Hànộimới trân trọng trình làng nội dung bài viết của GS Văn Tạo – nguyên Viện trưởng Viện Sử học Việt Nam, người đã để nhiều thời hạn nghiên cứu và phân tích về vương triều Mạc.
Nhà Mạc – một triều đại phong kiến tồn tại hơn 150 năm, trong số đó có 65 năm (1527-1592) ở Thăng Long. Trong suốt thời hạn tồn tại, nhà Mạc đã có nhiều góp sức so với lịch sử dân tộc bản địa dân tộc bản địa. Tuy vậy, theo quan điểm phong kiến thì cũng như nhà Hồ, nhà Tây Sơn, vì đã lật đổ triều đại cũ, lập nên triều đại mới cho dòng họ mình, đều bị xem là “nhuận”, là “nguỵ” (nhuận Hồ, nguỵ Mạc, nguỵ Tây Sơn). Ngày nay, công cuộc thay đổi mà Đại hội lần thứ VI của Đảng đưa ra khởi đầu từ “thay đổi tư duy”, cùng với phương châm khoa học: “Nhìn thẳng vào thực sự, định hình và nhận định đúng thực sự, nói rõ thực sự” đã hỗ trợ cho toàn bộ chúng ta có quan điểm mới về những nhân vật lịch sử dân tộc bản địa, trong số đó có nhà Mạc và Mạc Đăng Dung.
I. BỐI CẢNH LỊCH SỬ VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA NHÀ MẠC
Đầu thế kỷ XVI, nhà Lê sơ sau thuở nào hạn tăng trưởng cực thịnh dưới thời vua Lê Thánh Tông đã khởi đầu suy thoái và khủng hoảng. Chính sử nhà Lê đã và đang phải thừa nhận: “Từ vua Uy Mục trở đi, cơ nghiệp nhà Lê mỗi ngày một suy dần, không tồn tại vua nào làm được việc nhân chính, lại thường hay say đắm tửu sắc, làm những điều tàn ác gây thành sự giặc giã, thoán đoạt”. Khủng hoảng cung đình trình làng với một hình thái trước đó chưa từng có là 5 vua bị giết, hai vụ tiếm ngôi xưng vương, nhiều phe phái tiêu diệt lẫn nhau khiến sức lực suy tàn, nhân tài hết sạch, dân tình khổ cực. Binh sĩ nhiều người bỏ thân nơi chiến địa không vì quyền lợi vương quốc. Trong lịch sử dân tộc bản địa dân tộc bản địa cũng nhiều lần xẩy ra khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc cung đình như khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc cuối Tiền Lê sang Lý, khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc cuối Lý sang Trần, hay như thể “Loạn ba vương thời Lý”, việc tiếm ngôi của Dương Nhật Lễ cuối Trần… nhưng chưa lúc nào khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc lại trình làng lâu dài và trầm trọng như lần này. Lịch sử đang nên phải có một nhân vật đứng ra xử lý và xử lý khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc để yên dân, dựng nước. Lịch sử đã lựa chọn Mạc Đăng Dung. Nói “Lịch sử đã lựa chọn” là nói thực tiễn khách quan đã có sự giằng co giữa những thế lực, mỗi thế lực có người đại diện thay mặt thay mặt của tớ và đều là nhằm mục tiêu giành ngôi nhà Lê đang suy tàn, bất lực. Nhưng sau khoản thời hạn loại trừ lẫn nhau, cuộc “chung kết” chỉ từ lại sở hữu hai đối thủ cạnh tranh đối đầu cạnh tranh đối đầu là Nguyễn Hoằng Dụ và Mạc Đăng Dung. Cuối cùng Mạc Đăng Dung đã thắng, tức Mạc Đăng Dung đã được lịch sử dân tộc bản địa lựa chọn.
II. VAI TRÒ MẠC ĐĂNG DUNG TRONG KHỦNG HOẢNG CUNG ĐÌNH
Nguyễn Hoằng Dụ đã từng có thư riêng cầu hòa với Mạc Đăng Dung khi vua sai Đăng Dung đi đánh Hoằng Dụ. Đăng Dung không đi đánh nữa. Nhưng Hoằng Dụ, sau khoản thời hạn thua Trịnh Tuy và Trần Chân, đã bỏ chạy về giữ Thanh Hóa. Đến khi vua bị bọn Trần Chân chống lại, cho vời ra giúp, đang không ra. Lần thứ hai vua vời ra để cùng Mạc Đăng Dung đánh Hoàng Duy Nhạc, Nguyễn Kính, Nguyễn Áng… thì lại xuất binh đánh trước và thua trận, lui về Thanh Hóa. Như vậy đức, tài đã được thử thách và biểu lộ rõ là Hoằng Dụ thua kém Mạc Đăng Dung. Còn Mạc Đăng Dung khi được Chiêu Tông vời ra giúp đã ra ngay, được Chiêu Tông trao cả binh quyền để đánh Hoàng Duy Nhạc. Mạc Đăng Dung đã thắng trận, trừ được bọn Lê Do (đã tiếm hiệu xưng vua) cùng Trịnh Tuy, Nguyễn Sư, lại đã quy hàng được Hoàng Duy Nhạc, Nguyễn Kính, Nguyễn Áng… nên lực lượng càng thêm mạnh. Tài quân sự chiến lược của Mạc Đăng Dung như vậy là đã rõ. Còn về đức, ông cũng là vị quan tận tâm phục vụ triều đình, nghe lời gọi của Chiêu Tông ra cứu vua, và lấy ân uy mà thu phục được Hoàng Duy Nhạc, Nguyễn Kính, Nguyễn Áng… Khi đưa Cung Hoàng lên ngôi, đã vì lòng trung mà nỗ lực để gần ba năm vực lại ngôi vua của nhà Lê, nhưng thấy không thể vực dậy nổi, mới quyết định hành động nghe lời những quần thần mà lên ngôi.
III. MẤY NÉT LỚN VỀ THÂN THẾ SỰ NGHIỆP CỦA MẠC ĐĂNG DUNG
“Mạc Đăng Dung là cháu bảy đời Mạc Đĩnh Chi. Ngày trước vốn ở làng Đông Cao, huyện Bình Hà, tỉnh Thành Phố Hải Dương sau dời sang làng Cổ Trai, huyện Nghi Dương, tỉnh Kiến An. Mạc Đăng Dung, thời trẻ nhà nghèo làm nghề đánh cá, nhưng có sức mạnh, thi đỗ Đô lực sĩ, làm Đô chỉ huy sứ triều Lê Uy Mục, đến triều Tương Dực được phong Vũ Xuyên bá, sau vua Chiêu Tông lại phong Vũ Xuyên hầu”. Khi quyền bính đã về tay, Mạc Đăng Dung tất yếu cũng phải tìm phương pháp để củng cố vị thế của tớ, như Trần Thủ Độ, như Hồ Quý Ly.. Ông cần phải tiêu diệt những lực lượng chống đối. Nhưng hầu hết những quan lại, đại thần cũ nhà Lê đều được Mạc Đăng Dung giữ lại, tiếp tục trọng dụng, thể hiện lòng nhân ái của tớ. Trước thực tiễn một bộ phận không nhỏ những quan lại, đại thần nhà Lê bỏ theo giúp nhà Mạc, sử cũ, vì thành kiến, viết: “Thấy quyền lớn của mình Mạc cũng bỏ vua mà theo phò Mạc Đăng Dung”. Họ theo giúp nhà Mạc có lẽ rằng do nhận thức được xem hợp lý của thời cuộc, cảm được ân huệ của Mạc Đăng Dung chứ không phải chỉ vì xu thời “thấy quyền lớn..” như nêu trên. Từ năm Giáp Thân 1524, sau khoản thời hạn Chiêu Tông bị giết, Cung Hoàng lên thay, nhưng mãi đến ba năm tiếp theo là năm Đinh Hợi (1527) Mạc Đăng Dung mới để những quan nhà Lê thảo chiếu truyền ngôi cho nhà Mạc… Mạc Đăng Dung lên ngôi, khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc cung đình trong thời gian tạm thời được xử lý và xử lý, dẫn đến cục diện Nam-Bắc (Lê-Trịnh và Mạc) phân tranh, tức “thời đại Nam-Bắc triều” (Bắc: 1527-1593; Nam: 1533-1599). Mạc Đăng Dung làm vua 3 năm rồi truyền ngôi cho con là Mạc Đăng Doanh, về Cổ Trai làm Thái Thượng Hoàng. Toàn bộ công tích của nhà Mạc góp sức cho lịch sử dân tộc bản địa dân tộc bản địa đã được sử sách ghi chép. Riêng công trạng của Mạc Đăng Dung trọn vẹn có thể tóm tắt như sau: Khi khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc cung đình trình làng trầm trọng, triều chính đổ nát, kinh tế tài chính suy sụp, dân tình cực khổ, Mạc Đăng Dung đã dẹp được những phe phái phân loại, cát cứ, lên ngôi, tạo dựng được cơ nghiệp, góp thêm phần ổn định đời sống xã hội, xây dựng và tăng trưởng giang sơn về mọi mặt: kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội trong hơn nửa thế kỷ. Không ai trọn vẹn có thể phủ nhận thành tựu của nhà Mạc. Xét về yếu tố nghiệp dựng nước thì lúc nào thì cũng “vạn sự khởi đầu nan”- công lao đó thuộc về Mạc Đăng Dung. Nhân dân ta, một khi đã thừa nhận là nhà Mạc có góp sức cho dân tộc bản địa thì không thể không thừa nhận công lao của Mạc Đăng Dung. Do hạn chế lịch sử dân tộc bản địa, lại thêm tình cảm “ghét nên xấu” nên những sử gia phong kiến đã có những định hình và nhận định rơi lệch, không đúng, thậm chí còn xuyên tạc thực ra quyết sách ngoại giao mềm dẻo của nhà Mạc và Mạc Đăng Dung để rồi xem là “ngụy triều”, là “có tội”… và Từ đó, một số trong những nghiên cứu và phân tích lịch sử dân tộc bản địa sau này cũng chịu tác động nặng nề mà tiếp tục phủ nhận công lao so với vương quốc – dân tộc bản địa và có những nhận định sai cho nhà Mạc và Mạc Đăng Dung. Dưới ánh sáng của công cuộc thay đổi, nhiều nhà sử học trong và ngoài nước đã trang trọng đi sâu, chắt lọc sử liệu cũ và kết quả điền dã để minh oan, xác lập những góp sức cho giang sơn, cho dân tộc bản địa của nhà Mạc và Mạc Đăng Dung trong thế kỷ XVI. Nói tóm lại, với 65 năm tồn tại ở Thăng Long, nhà Mạc đã có góp sức nhất định với lịch sử dân tộc bản địa dân tộc bản địa. Công lao dựng nghiệp của Mạc Đăng Dung so với nhà Mạc là lớn lao và sự nghiệp dựng nước của nhà Mạc đã được sử sách ghi nhận, hậu thế cần trân trọng và phát huy. Do đó, Đảng và Nhà nước đã có quyết định hành động góp vốn đầu tư xây dựng khu tưởng niệm Vương triều Mạc và những vua nhà Mạc tại xã Ngũ Đoan, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng Đất Cảng vốn là nơi phát tích vương triều Mạc, kinh đô hướng biển thứ nhất của vương quốc Đại Việt và đưa vào khu công trình xây dựng kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Tp Hà Nội Thủ Đô, thể hiện sự trân trọng, một biểu lộ rõ ràng của đạo lý “uống nước, nhớ nguồn”.
Hiện nay, ở Tp Hà Nội Thủ Đô chưa tồn tại một đường phố nào mang tên những vị vua tiêu biểu vượt trội của nhà Mạc. Với chiều dầy vẻ vang 1000 năm qua, lịch sử dân tộc bản địa sẽ đứt đoạn, không trọn vẹn khi toàn bộ chúng ta quên đi quá trình 65 năm của vương triều Mạc với những dấu ấn rất là riêng không tương quan gì đến nhau cùng với những triều đại Lý, Trần, Lê… đã góp thêm phần làm ra lịch sử dân tộc bản địa của Thăng Long – Tp Hà Nội Thủ Đô. Do đó, thành phố Tp Hà Nội Thủ Đô thiết yếu dành một số trong những tuyến phố để tại vị tên Thái Tổ Mạc Đăng Dung (hoặc Mạc Thái Tổ) và Thái Tông Mạc Đăng Doanh (hoặc Mạc Thái Tông), là hai vị vua đầu triều và cũng là tiêu biểu vượt trội nhất của vương triều Mạc.
Reply
7
0
Chia sẻ
– Một số từ khóa tìm kiếm nhiều : ” đoạn Clip hướng dẫn Trong tình hình nhà Lê sơ bị khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc và suy sụp Thái phó Mạc Đăng Dung đã làm gì tiên tiến và phát triển nhất , Share Link Cập nhật Trong tình hình nhà Lê sơ bị khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc và suy sụp Thái phó Mạc Đăng Dung đã làm gì “.
Hỏi đáp vướng mắc về Trong tình hình nhà Lê sơ bị khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc và suy sụp Thái phó Mạc Đăng Dung đã làm gì
Quý khách trọn vẹn có thể để lại phản hồi nếu gặp yếu tố chưa hiểu nghen.
#Trong #hoàn #cảnh #nhà #Lê #sơ #bị #khủng #hoảng #và #suy #sụp #Thái #phó #Mạc #Đăng #Dung #đã #làm #gì Trong tình hình nhà Lê sơ bị khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc và suy sụp Thái phó Mạc Đăng Dung đã làm gì
Bình luận gần đây