Video Tại sao nói từ la đơn vị cơ bản đơn vị trung tâm của ngôn ngữ Chi tiết

Mẹo về Tại sao nói từ la cty chức năng cơ bản cty chức năng TT của ngôn từ 2022

Cập Nhật: 2022-03-25 02:11:09,Quý khách Cần tương hỗ về Tại sao nói từ la cty chức năng cơ bản cty chức năng TT của ngôn từ. Bạn trọn vẹn có thể lại Comment ở cuối bài để Mình đc lý giải rõ ràng hơn.

Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3Chương 3TỪ VỰNG – NGỮ NGHĨA TIẾNG VIỆT HIỆN ĐẠIĐẠI CƯƠNG VỀ TỪ VỰNG VÀ TỪ VỰNG HỌCA. NỘI DUNG BÀI HỌCI. Từ và từ vựng1. Từ trong ngơn ngữTrong ngơn ngữ có những cty chức năng rất khác nhau về cấu trúc và vai trị đốivới khối mạng lưới hệ thống ngơn ngữ: hình vị, từ, cụm từ, câu. Trong số những cty chức năng đó, từlà cty chức năng cơ bản, cty chức năng TT của ngôn từ. Đây là đặc trưng cơ bản,có tính chất bao trùm, nổi trội nhất của ngơn ngữ. Từ là loại vật tư đặc biệt quan trọng,thiếu nó thì ngôn từ không thể tồn tại. Từ được sử dụng để cấu trúc nên câu,câu được sử dụng trong tiếp xúc và tư duy. Nói cách khác, khơng có từ thìkhơng có những cty chức năng ngơn ngữ.Từ cịn là đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu và phân tích của toàn bộ những ngành trong ngôn ngữhọc. Ngữ âm nghiên cứu và phân tích âm thành của từ. Từ vựng – ngữ nghĩa học nghiêncứu mặt nội dung, ý nghĩa của từ. Ngữ pháp học nghiên cứu và phân tích nghệ thuật và thẩm mỹ sửdụng từ.Từ cũng là cty chức năng tồn tại hiển nhiên, có sẵn và có tính độc lập cao.(Trong khi đó, cụm từ và câu đều do những từ phối hợp lại mà thành; cịn hình vịchỉ được trao ra nhờ phần tách cấu trúc của từ, nó chỉ tồn tại trong từ chứkhơng có tính độc lập và hiển nhiên như từ).Ngồi ra từ cịn có một số trong những đặc trưng khác nữa tính cố định và thắt chặt, tính bấtbiến, tính bắt buộc và tính dùng chung trong một xã hội ngơn ngữ.Từ là tín hiệu có hai mặt: hình thức âm thanh và nội dung ý nghĩa. Haimặt này gắn bó ngặt nghèo với nhau. Hình thức âm thanh của từ được cấu tạotùy theo từng ngơn ngữ rõ ràng, cịn nghĩa của từ có tính chất hồn chỉnh.2. Khái niệm về từ vựng2.1. Từ vựng của một ngôn từ là tập hợp toàn bộ những từ và cty chức năng tươngđương với từ trong ngơn ngữ đó.Các cty chức năng tương tự với từ được gọi chung là ngữ cố định và thắt chặt. Ngữ cốđịnh gồm những thành ngữ, quán ngữ và một số trong những kiểu tổng hợp cố định và thắt chặt khác; trong Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3đó thành ngữ là kiểu ngữ tiêu biểu vượt trội nhất về cấu trúc, ý nghĩa và giá trị sử dụngtrong hoạt động giải trí và sinh hoạt ngơn ngữ.Như vậy, từ vựng có hai loại cty chức năng: từ và ngữ cố định và thắt chặt.2.2. Các phạm vi từ vựngHệ thống từ vựng tập hợp toàn bộ những cty chức năng từ vựng nói trên. Cũng giốngnhư những khối mạng lưới hệ thống khác trong ngôn từ, khối mạng lưới hệ thống từ vựng có tính tầng bậc; đólà một khối mạng lưới hệ thống lớn, gồm có trong nó gồm những khối mạng lưới hệ thống nhỏ.Ví dụ: trong khối mạng lưới hệ thống từ có khối mạng lưới hệ thống những từ và khối mạng lưới hệ thống những ngữ cốđịnh.Trong khối mạng lưới hệ thống ngữ cố định và thắt chặt có những khối mạng lưới hệ thống quán ngữ, khối mạng lưới hệ thống cácthành ngữ. Trong khối mạng lưới hệ thống thành ngữ lại sở hữu những khối mạng lưới hệ thống nhỏ hơn: thành ngữẩn dụ, thành ngữ hoán dụ, thành ngữ so sánh…Hệ thống từ của ngôn từ cũng gồm có trong nó nhiều khối mạng lưới hệ thống nhỏkhác nhau (khối mạng lưới hệ thống nhiều nghĩa, khối mạng lưới hệ thống từ đồng nghĩa tương quan, khối mạng lưới hệ thống từ tráinghĩa …). Vì thế, nghiên cứu và phân tích từ vựng lúc nào thì cũng phải đi theo phía hệthống và tầng bậc.2.3. Vai trò của từ vựng trong ngơn ngữTừ vựng có vai trị quan trọng trong ngôn từ do mỗi thực từ (từ cónghĩa từ vựng) biểu thị một mảnh hiện thực, nên cả kho từ vựng đó là tồnbộ hiện thực khách quan được phản ánh vào trong ngôn từ trải qua ngônngữ. Mặt khác, từ vựng phục vụ nhu yếu những từ và ngữ cố định và thắt chặt cho những người dân tiêu dùng đểtổ chức thành những câu nói phục vụ nhu yếu tiếp xúc và tư duy.II. Từ vựng – ngữ nghĩa học1. Đối tượng nhiệm vụTừ vựng ngữ nghĩa học là một phân ngành của ngơn ngữ học có nhiệmvụ nghiên cứu và phân tích từ và từ vựng của ngôn từ về phương diện nội dung ý nghĩa.2. Các ngành từ vựng học- Từ vựng – Ngữ nghĩa học đại cương: Có trách nhiệm phát hiện và miêu tảnhững qui luật chung nhất, có tính phổ cập so với từ vựng của nhiều ngônngữ.- Từ vựng – Ngữ nghĩa học lịch sử dân tộc bản địa: Nghiên cứu những qui luật hình thànhvà tăng trưởng của từ vựng theo chiều dọc tăng trưởng (qua những thời hạn lịch sử dân tộc bản địa)của ngôn từ.- Từ vựng – Ngữ nghĩa học miêu tả: Nghiên cứu những điểm lưu ý biểuhiện của khối mạng lưới hệ thống từ vựng một ngơn ngữ rõ ràng trong trạng thái của nó. Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3B. HƯỚNG DẪN TỰ HỌCI. Những nội dung chính cần nắm vững1. Nắm được khái niệm từ trong ngôn từ. Những đặc trưng cơ bản của từ.2. Nắm được khái niệm từ vựng, cty chức năng từ vựng và khối mạng lưới hệ thống từ vựng. Vaitrị của từ vựng trong ngơn ngữ.II. Câu hỏi và bài tập1.Tại sao nói từ là cty chức năng cơ bản, cty chức năng TT của ngôn từ ?2.Giải thích nhận xét “Từ là cty chức năng tồn tại hiển nhiên, có sẵn. Trong khi đó,một số trong những cty chức năng khác ví như cụm từ, câu… khơng mang tính chất chất hiển nhiên, có sẵn vàđều do sự tồn tại của những từ quy định”.3. Phân biệt hai khái niệm cty chức năng từ vựng và khối mạng lưới hệ thống từ vựng. Nêu ví dụ.4. Phân tích vai trị của từ vựng trong ngơn ngữ.TỪ VÀ CẤU TẠO TỪ TIẾNG VIỆTA. NỘI DUNG BÀI HỌCI . Khái niệm và điểm lưu ý từ tiếng Việt1. Định nghĩa về từ tiếng ViệtCác nhà nghiên cứu và phân tích tiếng Việt đã đưa ra những định nghĩa rất khác nhau vềtừ. Dưới đấy là hai trong số những định nghĩa đã có trong những tài liệu tìm hiểu thêm.a. “Từ của tiếng Việt là một hoặc một số trong những âm tiết cố định và thắt chặt, không bao giờ thay đổi, mangnhững điểm lưu ý ngữ pháp nhất định, nằm trong những kiểu cấu trúc nhất đinh,toàn bộ với một kiểu ý nghĩa nhất định, lớn số 1 trong tiếng Việt (tức trong hệthống ngôn từ Việt Nam) và nhỏ nhất để tạo câu”. (Đỗ Hữu Châu – Từvựng- ngữ nghĩa tiếng Việt. NXBĐHQG Tp Hà Nội Thủ Đô, 1996, trang 16).b.”Từ của tiếng Việt là một chỉnh thể nhỏ nhất có ý nghĩa vốn để làm tạo câunói; nó có hình thức của một âm tiết, một khối viết liền”.(Nguyễn Thiện Giáp – Từ vựng học tiếng Việt, NXBGD 1998, trang 69)Hai định nghĩa trên có những điểm giống nhau lẫn những điểm khácnhau. Cả hai định nghĩa đều thống nhất từ là một chỉnh thể gồm hai mặt âmvà nghĩa, từ là một cty chức năng nhỏ nhất vốn để làm cấu trúc nên câu. Tuy nhiên, điểmkhác nhau cơ bản giữa hai định nghĩa trên là ở đoạn: ý niệm về độ lớn âmthanh của từ. Trong khi định nghĩa của Đỗ Hữu Châu nhận định rằng từ gồm một Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3hoặc một số trong những âm tiết thì Nguyễn Thiện Giáp lại nhận định rằng từ “có hình thức củamột âm tiết”.Định nghĩa của Nguyễn Thiện Giáp là một đề xuất kiến nghị mới lạ, có tính chấtnghiên cứu đột phá, nhưnng khó lịng được đồng ý thuận tiện và đơn thuần và giản dị vì nó làm đảolộn nhiều nhận thức về tiếng Việt đã ổn định ở người Việt. Chẳng hạn, cácđơn vị trước đó vẫn sẽ là từ láy, (lạnh lùng, nhấp nhô, chon von …),Nguyễn Thiện Giáp gọi là ngữ láy âm, hoặc những cty chức năng vẫn sẽ là từghép (nhà máy sản xuất, trắng xóa, giang sơn …) lại được Nguyễn Thiện Giáp gọi làngữ định danh. Qua định nghĩa của Đỗ Hữu Châu trọn vẹn có thể thấy từ tiếng Việt cónhững điểm lưu ý cơ bản tại đây:- Là cty chức năng cơ bản của ngôn từ tiếng Việt.- Gồm một hoặc một số trong những âm tiết.- Có hình thức ngữ âm cố định và thắt chặt, không bao giờ thay đổi và có ý nghĩa.- Có điểm lưu ý về cấu trúc và ngữ pháp.- Có hiệu suất cao tạo câu.2. Đặc điểm ngữ âm của từ tiếng ViệtVề mặt hình thức âm thanh (ngữ âm), từ tiếng Việt có những đặc điểmsau: Hình thức âm thanh của từ tiếng Việt là cố định và thắt chặt, không bao giờ thay đổi ở mọi vị trí,mọi quan hệ và hiệu suất cao ngữ pháp ở trong câu. Nói cách khác, hình thứccủa từ khi ở trong từ điển (gọi là từ điển dạng) và khi được sử dụng trong câu(gọi là từ hiện dạng) hồn tồn như nhau khơng thay đổi.Ví dụ:- Sách này của tơi.- Khơng có sách thì khơng có trí thức.- Tơi đọc sách.Nhìn vào hình thức ngữ âm của những từ “sách” ta không biết giá trị ngữpháp của chúng. Giá trị ngữ pháp của từ đã được hiện thực hóa, được bộc lộtrong quan hệ giữa nó với những từ khác đứng trước hoặc sau. Trong khiđó, từ trong những ngơn ngữ tổng hợp tính như tiếng Anh ví dụ nổi bật nổi bật, ln lnbiến đổi hình thức tùy từng hiệu suất cao nó đã nhận được trong câu. Chẳng hạn trongtiếng Anh, động từ have khi kết thích phù hợp với những đại từ rất khác nhau, ở những thời khácnhau sẽ đã có được những hình thức âm thanh rất khác nhau như has, have, had, having…;danh từ tiếng Anh cũng ln biến hóa hình thức âm thanh khi ý nghĩa ngữpháp thay đổi. Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3Ví dụ: a book (một quyển sách), books (những quyển sách).Hình thức ngữ âm của một số trong những từ tiếng Việt có kĩ năng gợi tả, cógiá trị biểu cảm cao. Có khơng ít những từ tiếng Việt mà hình thức âm thanhcủa chúng gợi tả cái mà chúng biểu thị. Chẳng hạn những từ tượng thanh lànhững từ mà hình thức âm thanh của chúng mơ phỏng những âm thanh tựnhiên.Ví dụ: ầm ầm, ào ào, vù vù, vi vu, róc rách nát, tí tách, đồng đồng …Ngồi ra một số trong những từ có chung khn vần cũng luôn có thể có kĩ năng tạo ra một sốnét nghĩa chung nào đó. Ví dụ một số trong những từ có chung vần “úp” có chung nétnghĩa giảm độ cao đột ngột như những từ úp, cụp, thụp, chụp. Một số từ có vần”eo” như eo, kheo, queo … biểu thị trạng thái tính chất khơng thẳng của sựvật.Trong sáng tạo văn chương, những nhà thơ nhà văn rất có ý thức khai thácđặc điểm này về mặt ngữ âm của từ tiếng Việt để tạo ra những câu văn câuthơ mà hình thức ngữ âm của từ có tác dụng gợi tả, gợi nội dung rất rộng. Vídụ đọc hai dịng thơ sau trong Truyện Kiều:Đoạn trường thay lúc phân kìVó câu khấp khểnh bánh xe gập ghềnhTa thấy dường như âm thanh ở đây có sự tương ứng nào đó với hình ảnhngười trong cuộc. Sự trở ngại trong phát âm được tái diễn ở những âm tiết khấpkhểnh, không nhẵn có sự thích hợp nào đó với đời sống đầy gian truân mà nàngKiều đang nhảy vào xộc vào.3. Đặc điểm ngữ pháp của từ tiếng ViệtVai trị của từ so với ngơn ngữ, một mặt là để biểu thị (gọi tên) cácmảng của hiện thực ngồi ngơn ngữ, đưa hiện thực đó vào khối mạng lưới hệ thống ngôn ngữdưới dạng nghĩa của những từ, mặt khác là cty chức năng vốn để làm cấu trúc nên câu. Chínhở vai trị thứ hai (vai trị tạo câu), những điểm lưu ý ngữ pháp của từ tiếng Việtđược thể hiện.Trước hết, điểm lưu ý ngữ pháp của từ được biểu lộ ở kĩ năng kết hợpvới những từ khác trong cụm từ và trong câu. Đặc điểm ngữ pháp của từ đượcbiểu hiện ở kĩ năng đảm nhiệm những chức vụ ngữ pháp trong câu và khả năngchi phối những thành tố phụ trong cụm từ.Như vậy, điểm lưu ý ngữ pháp của từ tiếng Việt khơng biểu lộ tronghình thức nội bộ của từ (như những từ tiếng Anh, Nga …) mà biểu lộ chủ Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3yếu ở ngoài từ, trong tương quan với những từ khác trong cụm từ và trongcâu. Ví dụ:- Các từ như: quần áo, núi, xe đạp điện, sinh viên trọn vẹn có thể phối hợp được (trựctiếp hoặc gián tiếp) với những từ chỉ số lượng ở vị trí đằng trước và trọn vẹn có thể làmchủ ngữ trong câu.- Các từ như: ăn, viết, đọc, biết … có kĩ năng làm bổ ngữ danh từ chỉđối tượng chịu tác động trực tiếp của hoạt động giải trí và sinh hoạt do những động từ biểu thị (ăncơm, viết thư …)- Các từ như: cao, lớn, nhỏ, bé, xấu, nặng, nhẹ … trọn vẹn có thể phối hợp vớicác từ chỉ mức độ (hơi, rất, khá) và trong câu chúng trọn vẹn có thể trực tiếp làm vịngữ.- Trong hai câu sau, từ “nhà máy sản xuất” được sử dụng ở hai vị trí rất khác nhau,đảm nhiệm hai vai trò ngữ pháp rất khác nhau (bổ ngữ trong câu thứ nhất, chủ ngữtrong câu thứ hai) nhưng hình thức âm thanh giống nhau:1) Cơng nhân đang xây dựng nhà máy sản xuất.2) Nhà máy nằm ở vị trí giữa cánh đồng.II – Cấu tạo từ tiếng Việt1. Đơn vị cấu trúc từTrong cấu trúc tiếng Việt, cty chức năng vốn để làm cấu trúc từ được nhà ngôn ngữgọi bằng một thuật ngữ quen thuộc gọi là hình vị. Tên gọi “hình vị” (gốc Hán- Việt) được dịch từ thuật ngữ quốc tế morfeme (nghĩa đen: “cty chức năng về hìnhthức”) nhưng được gọi theo những cách rất khác nhau trong những tài liệu nghiêncứu về tiếng Việt: hình vị, từ tố, tiếng, nguyên vị … Trong số đó thuật ngữ “hìnhvị” được sử dụng phổ cập nhất.Hình vị là cty chức năng nhỏ nhất, có nghĩa vốn để làm cấu trúc nên những từ.- Trong từ “trường bay” có hai cty chức năng “sân và bay” được ghép lại với nhau.Mỗi cty chức năng như vậy là một hình vị, chúng đều phải có nghĩa từ vựng.- Trong từ “lạnh lùng” có hai cty chức năng: “lạnh” (có nghĩa từ vựng) và lùng(có nghĩa bổ trợ update) vì nó tạo ra sự khác lạ về nghĩa giữa từ đơn “lạnh” vàtừ láy “lạnh lùng”, do đó “lạnh” “lùng” đều là hai hình vị.- Trong từ “vương quốc” có hai cty chức năng đều phải có nghĩa từ vựng (quốc: nước,gia: nhà) do đó chúng đều là hình vị.Về định nghĩa hình vị cần lưu ý mấy điểm sau: Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3- Đặc trưng: “nhỏ nhất” của hình vị trọn vẹn có thể được hiểu nó là cty chức năng tốigiản, khơng thể chia nhỏ được. Nếu chia nhỏ hình vị ta được những âm vị màâm vị không phải là cty chức năng có nghĩa (ví dụ: chia nhỏ hình vị “bạn” ta được baâm vị /b/, /a/, /n /).- Đặc trưng “có nghĩa” của hình vị nên phải hiểu một cách linh hoạt.Nghĩa của hình vị trọn vẹn có thể là nghĩa từ vựng (bàn, ghế, sách, vở …), cũng luôn có thể có thểlà nghĩa bổ trợ update (nết na, ngăn nắp, nhỏ nhắn, khấp khểnh, lập loè…), nghĩaphân biệt (trắng phau, xanh ngắt, tối om, đỏ, au …), nghĩa biểu cảm (ổi, ái, à,ạ, nhé, cơ …) hoặc nghĩa ngữ pháp (và, hay, đã, đang, sẽ, rất …)Độ dài ngữ âm của hình vị trong tiếng Việt có hai trường hợp:- Hoặc hình vị có hình thức ngữ âm là một âm tiết. Đây là trường hợpphổ biến hầu hết những hình vị tiếng Việt có hình thức âm tiết.- Hoặc hình vị có hình thức ngữ âm to nhiều hơn một âm tiết (trường hợpnày chiếm tỉ lệ thấp hơn). Ví dụ: mì chính, tắc kè, ra đi ô, bê ni xi lin, a xit…Điều cần lưu ý ở đấy là việc dùng thuật ngữ hình vị chỉ là một giải phápchứ khơng phải là giải pháp duy nhất. Hiện nay, trong SGK Tiếng Việt ở phổthông đều dùng thuật ngữ tiếng để chỉ cty chức năng cấu trúc từ trong tiếng Việt.Chẳng hạn: Tiếng là những âm tiết hiện có ở trong từ, tham gia vào quá trìnhcấu tạo từ tiếng Việt. (Đỗ Hữu Châu, Tiếng Việt 10, Ban KHXH, NXBGD,H1995). Những người theo ý niệm này nhận định rằng tiếng là cty chức năng mà ngườibản ngữ và học viên bản ngữ dễ nhận ra.Ví dụ, câu thơ Việt Nam giang sơn taơi gồm 6 tiếng. Theo ý niệm này tiếng có một số trong những đặc trưng cơ bản sau.- Tiếng là cty chức năng phát âm tự nhiên nhỏ nhất. Về chữ viết, tiếng tươngứng với một chữ viết.- Tiếng là cty chức năng nhỏ nhất mang nghĩa.Nói khái quát, tiếng là cty chức năng âm – nghĩa nhỏ nhất, là cty chức năng hai mặt(phân biệt với âm tiết là cty chức năng một mặt; âm tiết chỉ xuất hiện âm thanh, khơngcó nghĩa).Tuy nhiên, ý niệm tiếng khó lý giải cho học viên tiểu học trongnhững trường hợp một số trong những từ tiếng Việt, có những tiếng khơng có nghĩa: bùnhìn, ra đi ơ, xà phịng, bồ kết, bồ hịn, ễnh ương, va li …Theo ý niệm này, tiếng được phân thành hai loại lớn: tiếng có nghĩavà tiếng tự mình khơng có nghĩa. Quan niệm này dễ vận dụng vào việc phânloại cấu trúc từ tiếng Việt, phù thích phù hợp với học viên phổ thông. Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3Tuy nhiên, khi sử dụng thuật ngữ tiếng, những người dân theo quan niệmtrên có một số trong những do dự, người học dễ nhầm lẫn tiếng với âm tiết (tiếng làđơn vị cấu trúc từ, âm tiết là cty chức năng ngữ âm).Việc dùng thuật ngữ hình vị chỉ cty chức năng cấu trúc từ tiếng Việt trong cácgiáo trình ở trường sư phạm cũng luôn có thể có chỗ chưa hồn tồn thích hợp. Thứ nhất,thuật ngữ này đa phần được sử dụng trong những ngơn ngữ biến hình như tiếngAnh, tiếng Pháp, tiếng Nga…Việc dùng thuật ngữ hình vị cho ngơn ngữkhơng biến hình như tiếng Việt có phần khơng thích hợp. Thứ hai, dùng thuậtngữ tiếng sẽ tạo ra sự không thống nhất giữa những giáo trình Tiếng Việt và sáchgiáo khoa ở những trường phổ thông.2. Các kiểu từ xét về mặt cấu tạoKhi phân loại những từ tiếng Việt theo cấu trúc, hầu hết những nhà nghiên cứuđều nhờ vào số lượng hình vị có trong từ để phân biệt hai loại lớn: từ đơn (từchỉ có một hình vị) và từ phức (từ do hai hình vị trở lên tạo thành). Từ đơnvà từ phức lại tiếp tục được chia ra thành những kiểu và những dạng, nhờ vào nhữngcăn cứ rất khác nhau. Dưới đây, toàn bộ chúng ta sẽ tìm hiểu từng loại kiểu và dạng từxét về mặt cấu trúc của chúng.2.1. Từ đơnTừ đơn trong tiếng Việt là những từ do một hình vị tạo ra. Căn cứ vàosố lượng âm tiết, từ đơn được phân thành hai kiểu: từ đơn – đơn âm và từ đơn- đa âm.Đa số từ đơn tiếng Việt là từ đơn – đơn âm.Ví dụ: sơng, mây, tay, nước,nắng, chạy, xa, hai, đã, đang, rất, và, nhưng, vì, à, nhỉ, ối …Các từ đơn – đa âm trọn vẹn có thể là từ thuần Việt (bù nhìn, bồ hóng, bồ hịn,chèo bẻo, tu hú) hoặc là từ vay mượn (mì chính, xì dầu, sủi cảo, cafe, xàphịng, mít tinh, ghi đơng, ăm bi xi lin …).Từ đơn – đơn âm là kiểu từ tiêu biểu vượt trội nhất cho từ đơn. Vì thế, những đặcđiểm của loại từ đơn được biểu lộ qua những từ đơn – đơn âm. Có thể nêu lênnhững nhận xét sau về từ đơn – đơn âm:(1) Phần lớn từ đơn – đơn âm tiếng Việt là những từ nhiều nghĩa.Ví dụ: Đứng: đứng tuổi, đứng bóng, thay mặt đứng tên …Đi: đi dạo, đi ở, đi tù, đi quân cờ… Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3(2) Nghĩa của từ đơn – đơn âm là kiểu nghĩa khái quát: chỉ chung một tổngloại sự vật, (núi, sông, gà, rắn), một hành vi (đánh, học, chạy, ngủ), mộtđặc điểm (cao, gầy, tốt, mát, đỏ).(3) Hầu hết những từ đơn – đơn tiết là từ thuần Việt và thuộc vào lớp từ gốc (từcơ bản), tức là những từ do người Việt tạo ra ngay từ trên đầu.(4) Các từ đơn – đơn âm chiếm tỉ lệ cao trong những hiện tượng kỳ lạ từ vựng có quanhệ về nghĩa: hiện tượng kỳ lạ đồng nghĩa tương quan, hiện tượng kỳ lạ từ trái nghĩa, hiện tượng kỳ lạ nhiềunghĩa.(5) Về mặt lịch đại từ đơn – đơn âm trọn vẹn có thể đóng vai trị của hình vị để xuấthiện trong hàng loạt từ phức, góp thêm phần làm tăng số lượng những số lượng những từphức cho tiếng Việt.- Trắng / trắng xoá, trắng phau, trắng nỏn, trắng tinh, trắng bệch …- Đỏ / đỏ au, đỏ rực, đỏ tươi, đỏ lựng, đỏ ối, đỏ lịm, đỏ chói …- Dưa / dưa hấu, dưa đỏ, dưa chuột, dưa gang, dưa bở…- Xe / xe trâu, xe ngựa, xe đạp điện, xe hơi, xe máy …- Ăn / ăn tham, ăn cướp, ăn bẩn, ăn chặn, ăn vặt, ăn hối lộ …2.2. Từ phứcTừ phức trong tiếng Việt là loại từ có hai hình vị trở lên. Dựa vàophương thức được vốn để làm phối hợp những hình vị thành loại từ này, từ phức đượcchia ra hai kiểu: từ láy và từ ghép.2.2.1. Từ láya.Khái niệmTừ láy được tạo ra bằng phương thức láy âm, tái diễn toàn bộ hay mộtbộ phận hình thức ngữ âm của hình vị gốc (Hình vị gốc mang ý nghĩa từvựng).Ví dụ: ầm -> ầm ầm, vui -> vui vẻ, xinh -> xinh xắn, may -> như ý.đẹp -> đẹp tươi, gọn -> ngăn nắp, nhô -> nhấp nhô, mù -> tù mù.* Chú ý: xung quanh việc xác lập khái niệm từ láy, việc nhận diện từláy, cần để ý một số trong những điểm sau:(1) Trong tiếng Việt, có một số trong những từ mà giữa hai yếu tố cấu thành có quan hệ vềmặt ngữ âm: ba ba, chuồn chuồn, cào cào, chôm chôm, đu đủ, thằnlằn…những từ này sẽ không sẽ là từ láy. (Có người gọi những từ này làtừ đơn có hình thức láy).Tư cách hình vị của mỗi yếu tố trên khơng rõ ràng,mặt khác khơng xác lập được hình vị gốc. Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3(2) Một số từ mà cả hai hình vị đều phải có nghĩa từ vựng: bảo phủ, đi đứng, thúngmủng, tươi cười, xanh tươi, tướng tá… Những từ này là từ ghép, chúng có hìnhthức ngữ âm ngẫu nhiên giống từ láy.(3) Một số từ có một trong hai hình vị mất nghĩa ( hình vị mất nghĩa thườngđứng sau): chùa chiền, chim chóc, cây cối, thịt thà, tuổi tác, máy móc…Nếunhìn nhận dưới góc nhìn đồng đại và nhấn mạnh vấn đề quan hệ ngữ âm, một hìnhvị đã mất nghĩa, trọn vẹn có thể xem những từ này là từ láy có nghĩa khái qt. Nếunhìn nhận dưới gốc độ lịch đại và nhấn mạnh vấn đề đặc trưng ngữ nghĩa của chúngthì trọn vẹn có thể xem đấy là những từ ghép hợp nghĩa.(4) Trong tiếng Việt cịn có một số trong những từ mà những âm tiết trong từng từ được biểuhiện trên chữ viết khơng có phụ âm đầu:- ồn ã, ấm cúng, ép uổng, im ắng, rất ít, ấm ức, yếu ớt, ao ước, o ép, ốmo, oi ả,ế ẩm tồn kho,óng ả…(xác lập được hình vị gốc).- ối ăm, ỉ eo, ấp úng, ỏn ẻn, õng ẹo, ỡm ờ, ẽo ợ…(không xác lập đượchình vị gốc). Những từ này đều giống nhau về hình thức ngữ âm: cùng khuyếtphụ âm đầu (phụ âm tắc thanh hầu). Mặt khác, đặc trưng ngữ nghĩa của nhữngtừ này rất giống với từ láy: hài hoà về âm thanh, có mức giá trị biểu lộ, biểucảm cao. Những từ này sẽ là từ láy.(5) Những từ láy có hình thức ngữ âm giống nhau, hình thức thể hiện trên chữviết rất khác nhau: nôn nả, cồng kềnh, cập kênh, cót két, cơng kênh…(6) Cần phân biệt một số trong những từ ghép (Hán – Việt), có hình thức ngữ âm ngẫunhiên giống nhau nên rất thuận tiện nhầm với từ láy: thân thiết, khoan khối, khẩnkhoản, năn nỉ, huy hồng, ân cần, kinh khủng…(thân: chỉ nguời có quan hệ huyết thống hay hôn nhân gia đình, thiết: thân thiện  thânthiết: quan hệ thân thiện, thân thiện; khoan: thảnh thơi, không vội vã, khố: thíchthú  khoan khối: cảm thấy nhẹ nhàng, yêu thích).b. Phân loại từ láy- Căn cứ vào số lần láy lại hình gốc (tiếng được láy làm gốc), từ láy có3 dạng: từ láy đơi, từ láy ba và từ láy tư. Ví dụ:+ xanh xanh, hiu hiu, lạnh lùng, khấp khểnh … (láy đôi)+ sát sàn sạt, tẻo tèo teo, xốm xồm xộp…(láy ba)+ khấp kha khấp khểnh, nham nham nhở nhở … (láy tư)Trong ba dạng trên, từ láy đôi chiếm số lượng nhiều nhất và biểu thịcác điểm lưu ý của từ láy rõ ràng và khá đầy đủ nhất. Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3- Căn cứ vào mức độ láy (tức là địa thế căn cứ vào cái được giữ lại trong hìnhthức của hình vị gốc), từ láy đơi được phân thành hai dạng: từ láy toàn bộ vàtừ láy bộ phận. Trong từ láy toàn bộ, cần để ý dạng biến thể: láy đơi tồnbộ có biến thanh (đo đỏ, nhè nhẹ) và láy đơi tồn bộ có biến hóa vần, thanh(tơn tốt, đèm đẹp…).Dựa vào tiêu chuẩn nói trên, tiếp tục chia từ láy bộ phận thành từ láy âmvà từ láy vần. Một số ví dụ:+ Từ láy tồn bộ: tim tím, đo đỏ, heo héo, rào rào…(hình vị gốc đứngsau).+ Láy âm: nhấp nhơ, không nhẵn, lấp ló, lập loè… (hình vị gốc đứngsau .gượng gạo, múa may, dễ dãi, ngăn nắp…(hình vị gốc đứng trước).+ Từ láy vần: lò dò, luẩn quẩn, kinh ngạc, tù mù … (hình vị gốc đứng sau).co ro, thiêng liêng … (hình vị gốc đứng trước).* Nghĩa của từ láyDo từ láy được cấu trúc bằng phương pháp láy lại (trọn vẹn hoặc bộ phận) hìnhvị gốc, nên đặc trưng chung về nghĩa của từ láy là được hình thành từ nghĩacủa hình vị gốc, theo mấy hướng sau:(*) Thứ nhất, nghĩa của từ láy là yếu tố sắc thái hóa nghĩa của hình vị gốc(sắc thái hóa là bổ trợ update cho ý nghĩa của hình vị gốc một sắc thái hố nào đó);trong số đó rõ ràng hóa nghĩa của hình vị gốc là dạng phổ cập hơn hết. Cụ thểhóa là so với hình vị gốc, nghĩa của từ láy rõ ràng, rõ ràng hơn, hẹp hơn và xácđịnh hơn, gợi tả hơn, có mức giá trị biểu lộ và biểu cảm cao hơn nữa.So sánh nghĩa của hình vị gốc và nghĩa của những từ láy tại đây, có thểnhận ra nghĩa rõ ràng hóa của từ láy:Nhỏ  nhỏ nhoi, nhỏ nhắn, nhỏ nhẻ, nhỏ nhenDễ  thuận tiện và đơn thuần và giản dị, dễ dãiRun  run rẩy, run runMặn  mặn mà, mặn mòiLạnh  lạnh lẽo, lạnh lùng …Giảm nhẹ hoặc thu hẹp nghĩa của hình vị gốc cũng là một dạng cụ thểhóa nghĩa của từ láy. So sánh: xanh  xanh xanh, nhỏ  nho nhỏ (giảmnghĩa), xanh  xanh xao (thu hẹp nghĩa). Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3Dạng từ láy ba làm tăng nghĩa cho từ láy. Chẳng hạn: sạch sành sanh,sát sàn sạt, tẻo tèo teo, xốp xồm xộp … đều chỉ mức độ cao về nghĩa những hìnhvị gốc (sạch, sát, tẻo, xốp …)(*) Thứ hai, xét trong quan hệ với hiện thực khách quan được gọitên bằng từ láy, lại trọn vẹn có thể thấy rõ thêm đặc trưng nghĩa miêu tả và gợi tả củakiểu từ này. Nhóm những từ láy tượng thanh có vai trị mơ phỏng âm thanh củathế giới tự nhiên: đùng đùng, lạch tạch, lọc cọc, vi vu, rào rào …(*) Nhóm những từ láy tượng hình có tác phác hoạ hình dáng bề ngồi,trạng thái của cảnh vật con người (đẫy đà, phốp pháp, nhẵn nhụi, bảnh bao,sè sè…), hoặc cũng luôn có thể có nhiều từ láy có nghĩa định danh những tâm trạng của conngười.Ví dụ: bâng khuâng, rạo rực, ngẩn ngơ, bồn chồn, lâng lâng, náo nức…).(*) Cuối cùng, toàn bộ chúng ta cịn thấy trong tiếng Việt có một số trong những nhóm từ láycùng khn hình cấu trúc mang một nét nghĩa chung (cạnh bên nghĩa riêngcủa mỗi từ trong nhóm).+ Các từ láy: lập loè, lấp ló, nhấp nhô, mấp mô, bập bềnh, bập bùng,không nhẵn, dập dờn, khấp khểnh, … (có chung khn cấu trúc x – âp mang nétnghĩa chung: gọi tên những hoạt động giải trí và sinh hoạt, hiện tượng kỳ lạ thay đổi vị trí, trạng thái, màusắc, độ cao… đều đặn, có tính chu kì).+ Các từ láy: mặn mà, đậm đà, thướt tha, nết na, nõn nà… có chung cấutạo x + a mang nét nghĩa chung đáng yêu và dễ thương, khó chê trách.Tóm lại: nghĩa của từ láy khá phong phú phong phú chủng loại nhiều màu vẻ có mức giá trịbiểu hiện, biểu cảm cao. Với đặc trưng này, từ láy xứng danh sẽ là mộtloại từ rực rỡ có vị trí quan trọng trong ngơn ngữ văn chương.2.2.2. Từ ghépa. Khái niệmTừ ghép được tạo ra bằng phương thức hai hoặc hơn hai hình vịlại với nhau theo quan hệ ngữ nghĩa.Ví dụ: nhà + cửa  nhà cửa, xe + đạp  xe đạp điện, bút + máy  bútmáy.b. Phân loại: Từ ghép được phân loại theo hai cách.- Thứ nhất, địa thế căn cứ vào nghĩa của những hình vị tham gia cấu trúc nên từghép, người ta chia từ ghép tiếng Việt thành hai loại: từ ghép thực và từ ghép Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3hư. Từ ghép thực do hai hoặc hơn hai hình vị thực (hình vị có nghĩa từ vựnghoặc vốn có nghĩa từ vựng) kết thích phù hợp với nhau.Ví dụ: trường bay, ăn uống, cay đắng, trắng toát, đỏ rực …Từ ghép hư do hai hình vị hư (hình vị có nghĩa ngữ pháp, khơng cónghĩa từ vựng) ghép lại.Ví dụ: chính vì, đã từng, mà cịn … những từ ghép hư có số lượng thấp hơn sovới những từ ghép thực.- Thứ hai, nhờ vào tính chất quan hệ giữa những hình vị và dựa vàođặc trưng ngữ nghĩa của từ, người ta chia những từ ghép thực thành hai loại: từghép phân nghĩa và từ ghép hợp nghĩa.- Từ ghép phân nghĩa (từ ghép chính phụ ghép phân loại, ghép phụnghĩa) là những từ ghép trong số đó có một hình vị chỉ loại lớn (sự vật, hoạtđộng, tính chất) đứng trước làm hình vị chính, cịn hình vị phụ đứng sau cótác dụng phân hóa nghĩa cho hình vị chính. Các từ ghép phân nghĩa, lập thànhnhững khối mạng lưới hệ thống có chung khn cấu trúc. Ví dụ:xe + x: xe trâu, xe bò, xe ngựa, xe đạp điện, xe thồ, xe hơi, xe lửa…đánh + x: vượt mặt, đánh bạo, đánh bật, đánh cắp, đánh đổ…Trong những từ ghép Hán – Việt, trật tự phổ cập là: hình vị phụ đứngtrước hình vị chính..Ví dụ: nhân viên cấp dưới, tổ viên, bộ trưởng liên nghành, hiệu trưởng, điện khí hố, trừutượng hố, vơ lý, vô nghĩa, bất công, bất nhã, nhân đạo chủ nghĩa…Đặc trưng chung về nghĩa của từ ghép phân nghĩa là có tác dụng sắcthái hố, rõ ràng hóa nghĩa của hình vị chính chỉ loại lớn, tức là ghép phânnghĩa có nghĩa loại biệt: mỗi từ biểu thị một loại nhỏ trong một tổng loại lớnsự vật. Trật tự những hình vị trong từ ghép phân nghĩa là cố định và thắt chặt, không thayđổi.- Từ ghép hợp nghĩa (từ ghép đẳng lập, từ ghép có nghĩa tổng hợp) lànhững từ ghép do hai hình vị ghép lại mà thành, trong số đó khơng có hình vịnào chính, cũng khơng có hình vị nào là phụ. Hai hình vị trong từ ghép loạinày có quan hệ bình đẳng, ngang hàng với nhau.Ví dụ: nhà cửa, áo quần, làng xóm, trơng mong, mua và bán, đi lại, tươisáng …Qua những ví dụ trên, trọn vẹn có thể thấy: hai hình vị kết thích phù hợp với nhau để tạo nêntừ ghép hợp nghĩa phải cùng từ loại (danh – danh, động – động, tính – tính), Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3cùng phạm trù ngữ nghĩa (cùng chỉ sự vật, hoạt động giải trí và sinh hoạt, tính chất), hoặc đồngnghĩa (đợi chờ, trơng mong) hoặc trái nghĩa (đi lại, buồn vui, mua và bán, đêmngày …). Nhìn chung, trật tự của hai hình vị trong từ ghép hợp nghĩa có tínhcố định, nhưng cũng luôn có thể có những trường hợp hai hình vị trọn vẹn có thể đổi chỗ cho nhaumà ý nghĩa của từ không thay đổi. Ví dụ: nhà cửa – cửa nhà, mời chào – chàomời, áo quần – quần áo, tươi sáng – sáng tươi, chờ đón – đợi chờ, vui buồn,buồn vui …- Đặc trưng chung về nghĩa của những từ ghép hợp nghĩa là biểu thị nhữngsự vật hiện tượng kỳ lạ, hoạt động giải trí và sinh hoạt, tính chất … mang tính chất chất tổng loại, tính khái quát,tức là chỉ những loại to nhiều hơn so với loại nghĩa của từng hình vị có trong từ.Ví dụ: từ “quần áo” có nghĩa “chỉ đồ mặc nói chung” rộng hơn nghĩagộp lại của “áo” (đồ mặc che phía trên khung hình) và “quần” (đồ mặc che phíadưới khung hình). Trong nghĩa của từ “quần áo” cịn chỉ những đồ lót, khăn … mặckèm theo quần áo. Từ “nhà cửa” có nghĩa chỉ chỗ ở nói chung rộng hơn nghĩagộp lại của “nhà” và “cửa”.B – HƯỚNG DẪN TỰ HỌCI – Những nội dung chính cần nắm vững1. Khái niệm về từ, những đặc trưng cơ bản của từ tiếng Việt. Vận dụng nhữnghiểu biết về từ tiếng Việt vào việc xác lập những từ (vạch ra ranh giới từ) trongmột đoạn văn rõ ràng.2. Những điểm lưu ý cơ bản về ngữ âm, ngữ pháp của từ tiếng Việt (có ví dụminh hoạ).3. Vấn đề cấu trúc từ trong tiếng Việt tân tiến.a) Đơn vị cấu trúc từ. Các quan điểm rất khác nhau về yếu tố xác lập cty chức năng cấutạo từ tiếng Việt.b) Những phương thức cấu trúc từ cơ bản mà tiếng Việt sử dụng.c) Miêu tả bảng phân loại từ tiếng Việt. Những đặc trưng cỏ bản của những loạichính: từ đơn, từ ghép, từ láy.4. Vận dụng những hiểu biết về cấu trúc từ tiếng Việt đã học vào việc giảngdạy những bài lý thuyết về từ trong SGK Tiếng Việt. (rõ ràng: từ đơn, từ láy, từghép, những kiểu từ ghép, những kiểu từ láy, những dạng từ láy, nghĩa của từ láy).II. Câu hỏi và bài tập Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 31. Từ của tiếng Việt có những đặc trưng chung (giống từ trong những ngôn ngữkhác) và những đặc trưng riêng nào (do điểm lưu ý riêng của tiếng Việt quyđịnh? (Có thể sử dụng những từ tại đây làm ví dụ minh họa: nhà, đi, mặt trời).2. Tại sao cụm từ cố định và thắt chặt lại sẽ là một loại cty chức năng từ vựng? Tính chấttương đương của cụm từ cố định và thắt chặt được biểu lộ ở những phương diện nào ?Nêu và phân tích ví dụ.3. Để chỉ cty chức năng cấu trúc của từ tiếng Việt, những nhà ngôn từ học sử dụng mộtsố thuật ngữ sau: hình vị, từ tố, tiếng, nguyên vị. Theo ông (chị), khi dạy chohọc sinh tiểu học, giáo viên nên sử dụng thuật ngữ nào? vì sao?4. Phân loại những từ theo phong cách cấu trúc trong đoạn văn sau:a. Biển luôn thay đổi theo sắc tố mây trời (…). Trời âm u mây mưa, biểnxám xịt nặng nề. Trời ầm ầm giơng gió, biển đục ngầu rất khó chịu.(…). Như mộtcon người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt, lạnh lùng, lúc sôi sục, hả hê, lúcđăm chiêu, gắt gỏng.(Vũ Tú Nam)b. Hồ về thu, nước trong vắt, mênh mông. Trăng toả sáng rọi vào những gợnsóng lăn tăn. Thuyền thoát khỏi bờ thì hây hẩy gió đơng nam, sóng vỗ rập rình.Một lát, thuyền vào gần một đám sen. Bây giờ, sen trên hồ đã gần tàn nhưngcịn lơ thơ mấy đố hoa nở muộn. Mùi hương đưa theo chiều gió ngào ngạt.Thuyền theo gió cứ từ từ mà ra giữa khoảng chừng mênh mơng.(Phan Kế Bính)5. Nắng rạng trên nơng trường. Con sơng máng vạch một nét đỏ gạch phù sathẳng tắp. Màu xanh mơn mởn của lúa đang thì con gái óng lên cạnh màuxanh đậm của những đám cói cao. Đó đây, những mái ngói của nhà hộitrường, nhà ăn, nhà máy sản xuất nghiền cói …nở nụ cười tươi đỏ.(Bùi Hiển)6. Cho những cặp từ sau: thuyền nan / thuyền bè; xe đạp điện / xe cộ.- Hai từ trong từng cặp từ trên rất khác nhau ở nơi nào? (về nghĩa và về cấutạo của từ).- Tìm thêm hai cặp tương tự.7. Các từ tốt tươi, đánh đập, chán chê, mặt mũi, đi đứng, tươi cười là từ láyhay từ ghép? Vì sao anh (chị) hiểu như vậy?8. Giúp học viên lớp 5 làm một bài tập sau: Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3a) Nghĩa của từ ghép áo quần có trọn vẹn trùng với nghĩa của hai từ đơn áo,quần cộng lại hay là không ?b) Anh em trong hai trường hợp sử dụng sau đấy là một từ ghép hay hai từđơn ? Căn cứ vào đâu mà em biết như vậy?- Anh em như chân với tayNhư da với thịt, như cây với cành.- Anh em đi vắng rồi, chị ạ!c) Với mỗi nhóm từ ghép tại đây, em hãy phân thành hai loại từ ghép cónghĩa phân loại và từ ghép có nghĩa tổng hợp:- học tập, học đòi, học tập, học gạo, học lỏm, học hỏi, học vẹt.- anh cả, anh họ, bạn hữu, anh trai, anh rể, anh chị, anh ruột, anh nuôi.- bạn học, bạn đường tri kỷ, bạn đời tri kỷ, bạn hữu, bạn hàng, bạn hữu, bạn vàng.9. Mùa đơng, giữa ngày mùa, làng q tồn màu vàng, những màu vàng rấtkhác nhau… Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vànghoe… Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại nở năm cánhvàng tươi… Dưới sân, rơm và thóc vàng giịn. Quanh đó, con gà, con chócũng vàng mượt .(Tơ Hồi)a) Phân biệt nghĩa của những từ in nghiêng trong đoạn văn trên.b) Tìm thêm những từ chỉ sắc tố khác được cấu trúc theo mẫu tính từ + xnói trên.(ví dụ : trắng xố, trắng tinh…; xanh ngắt, xanh lè…)10. Phân tích giá trị biểu lộ, biểu cảm của những từ láy trong đoạn thơ sau:Đồng chiêm phả nắng lên khơng,Cánh cị dẫn gió qua thung lúa vàng.Gió nâng tiếng hát chói changLong lanh lưỡi hái liếm ngang chân trời.(Nguyễn Duy)11. Phân biệt nghĩa những từ láy sau: nhỏ nhắn, nhỏ nhoi, nhỏ nhẻ, nhỏ nhen,nhỏ nhít.12. Các từ láy tại đây có điểm nào giống nhau về cấu trúc và về nghĩa: khấpkhểnh, nhấp nhô, lấp ló, lập l, thập thị, bập bùng, thấp thống…13. Các từ: ồn ã, ấm cúng, êm ái, êm ắng, oi ả, ấm ức, cuống quit, cập kê, cò kè… có phải từ láy khơng, Vì sao? Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 314. Phân biệt nghĩa của hai từ trong từng cặp từ sau: nhỏ / nhỏ nhắn; lạnh /lạnh lùng; run / run rẩy. Anh (chị) có nhận xét gì về yếu tố hình thành nghĩa củacác từ láy từ những hình vị gốc?15. Nghĩa của những từ láy tư tại đây có gì giống và khác so với từ láy đôitương ứng:- lếch thếch – lếch tha lếch thếch- thỏ thẻ – thỏ thà thỏ thẻ16. Xác định nghĩa và phân những từ ghép sau thành hai loại: anh hùng, anhhào, anh thư, anh minh, can đảm và mạnh mẽ, anh linh, anh kiệt, anh quân, anh hoa.17. a. Phân biệt từ láy và từ ghép .b. Các từ sau đấy là từ láy hay từ ghép ? Vì sao ?(1) đu đủ, thằn lằn, chơm chơm, cào cào, ba ba.(2) nhí nhảnh, thư thả, đủng đỉnh, róc rách nát.(3) cây cối, máy móc, thịt thà, chim chóc, chùa chiền.(4) thơm thảo, cười cợt, mệt mỏi, nhỏ nhẹ, phố phường, châm chọc,phương hướng, quanh co, cười cợt, đất đai, đền đài, gậy gộc, gầy guộc, chánchê.(5) thận trọng, hốt hoảng, ân cần, khẩn khoản, năn nỉ, tha thiết, khoan khoái.(6) chợ búa, gà qué, tre pheo, nhà bếp núc, đường sá, cơm nước, chó má.(7) vui mừng, vui vẻ, vui lòng, vui nhộn, vui sướng, vui chân, vui thú, vuithích.18. Tìm nét nghĩa chung của những từ có cùng khn vần ít (khít, sít), ăn (xinhxắn, vng vắn), ấp (thấp thống, thập thị), iếc (học hiếc, cơm kiếc).NGHĨA CỦA TỪ TIẾNG VIỆTA. NỘI DUNG BÀI HỌCI – Nghĩa của từ1. Nghĩa của từ là gì?Khi nghiên cứu và phân tích yếu tố nghĩa của từ (ở đây chỉ đề cập nghĩa từ vựng)người ta thấy có nhiều yếu tố tương quan đến việc hình thành nghĩa của từ như:hình thức ngữ âm của từ, sự vật được gọi tên, khái niệm được biểu thị; nhữngyếu tố thuộc khối mạng lưới hệ thống ngôn từ chi phối tương quan đến nghĩa của từ; tình cảmthái độ, tư tưởng của người tiêu dùng ngôn từ; văn cảnh mà từ xuấthiện…Trong những yếu tố nói trên, những yếu tố sẽ là quan trọng nhất Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3liên quan đến việc hình thành nghĩa của từ là yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ được gọi tên,khái niệm được biểu thị và những yếu tố thuộc khối mạng lưới hệ thống ngơn ngữ. Có thểhình dung q trình hình thành nghĩa của từ như sau: sự vật hiện tượng kỳ lạ trongthực tế khách quan phản ánh vào tư duy con người thành những khái niệm. Cáckhái niệm ấy đi vào khối mạng lưới hệ thống ngơn ngữ, được ngơn ngữ hóa, trở thành nghĩacủa từ. Có thể nêu định nghĩa như sau: Nghĩa của từ là khái niệm về yếu tố vật,hiện tượng kỳ lạ trong thực tiễn khách quan được phản ánh vào trong ngôn từ,được ngôn từ hoá.2. Các thành phần ý nghĩa trong từMột trong những trách nhiệm đa phần của từ vựng – ngữ nghĩa học lànghiên cứu, miêu tả và hướng dẫn cách dùng nghĩa của những từ trong từ vựngcủa những ngôn từ rõ ràng, trước hết là nghĩa từ vựng (nghĩa của thực từ).Nghĩa của từ không phải là một khối khơng phân hố, phân lập mà nólà một hợp thể, phức thể gồm một số trong những thành phần ý nghĩa sau: nghĩa biểu vật,nghĩa biểu niệm và nghĩa biểu thái.2.1. Nghĩa biểu vậtĐể tưởng tượng nghĩa biểu vật và biểu niệm, ta trọn vẹn có thể khởi đầu bằng ví dụsau: Một người mẹ nói với những người con ba tuổi: Bé đến cái bàn, lấy cho mẹ cái liuống nước. Em bé đã đi đến bàn chứ không đến tủ hoặc giường, lấy đúng cáili chứ không lấy quyển sách hoặc quyển vở. Như vậy, bé đã nắm được nghĩabiểu vật của từ bàn, từ li. Nhưng nếu hỏi bé: Bàn là gì? Li là gì? thì bé khơnghiểu được. Điều đó tức là bé không nắm được nghĩa biểu niệm của từbàn: vật dụng, làm được làm bằng gỗ hoặc đá, xuất hiện phẳng, có chân, vốn để làm ăn uống,thao tác hoặc để vật phẩm và vật dụng. Như vậy, nghĩa mà em bé hiểu được theo tư duy trựcquan, tư duy rõ ràng đó là nghĩa biểu vật.Nghĩa biểu vật của từ được con người nhận ra từ rất sớm, là loại nghĩamà trẻ nhỏ làm quen và tiếp xúc thứ nhất. Còn nghĩa biểu niệm của từ phải đếnmột độ tuổi nào đó, khi con người dân có kĩ năng phân biệt những thuộc tính bảnchất và không thực ra của sư vật, hiện tượng kỳ lạ; biết tách những thuộc tính bảnchất thoát khỏi những thuộc tính khơng thực ra trong q trình nhận thức sựvật, hiện tượng kỳ lạ của toàn thế giới khách quan, nghĩa là thoát được lối tư duy trựcquan rõ ràng thì trong nhận thức mới từ từ hình thành nghĩa biểu niệm củatừ. Nghĩa này được hình thành trong quy trình tư duy trừu tượng. Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3Nghĩa biểu vật là thành phần ý nghĩa của thực từ khi mà những thực từthực hiện hiệu suất cao định danh nghĩa biểu vật của từ như một mảnh của hiệnthực ngồi ngơn ngữ được đưa vào khối mạng lưới hệ thống ngữ nghĩa của ngôn từ.Ý nghĩabiểu vật không phải là những sự vật, hiện tượng kỳ lạ, hành vi, tính chất…mà nóchỉ gợi ra những sự vật, hiện tượng kỳ lạ, hành vi, tính chất…Nghĩa biểu vật có tính khái qt (trừ những danh từ riêng với vai trò gọitên người, sự vật). Nghĩa biểu vật đều gọi tên cả một chủng loại, sự vật, hànhđộng, tính chất…của hiện thực ngồi ngơn ngữ.2.2. Nghĩa biểu niệmNghĩa biểu niệm là thành phần ý nghĩa của những thực từ để biểu thị nhữnghiểu biết của con người về những sự vật, hiện tượng kỳ lạ, hành vi, tính chất…đượcý nghĩa biểu vật của từ gợi ra. Nói cách khác, ý nghĩa biểu niệm biểu thị kháiniệm về yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ, hành vi, tính chất của hiện thực ngồi ngơnngữ.Nghĩa biểu niệm của từ trọn vẹn có thể phân định, chia tách được thành phần nhỏ.Mỗi phần nhỏ ấy là một nét nghĩa, tập hợp những nét nghĩa ấy lại ta có một cấutrúc biểu niệm của từ. Cách trình diễn miêu tả những nét trong một cấu trúc nghĩabiểu niệm của từ như sau (mỗi nét nghĩa được đặt trong một dấu ngoặc đơn):- đi: (hoạt động giải trí và sinh hoạt dời chỗ từ A đến B) (bằng chân) (vận tốc thường thì)(hai chân khơng đồng thời nhấc lên).- cứng: (chỉ tính chất vật lí) (khơng dễ biến dạng, phá vỡ trước tác độngcủa một lực bên phía ngoài).Để phân biệt nghĩa biểu vật, nghĩa biểu niệm của từ trọn vẹn có thể xem xét mộtsố thí dụ sau: Từ mẹ có nghĩa biểu vật chỉ người đàn bà có con, nói trong quanhệ với con.(Từ điển tiếng Việt – Hoàng Phê,1994, tr 604).Nghĩa biểu niệm của từ mẹ gồm những nét nghĩa sau: (người), (nữ), (trưởngthành), (có quan hệ hơn nhân), (đã có con, nói trong quan hệ với con).Trong câu “Trẻ con (1) là trẻ con (2), trẻ con (1) có nghĩa biểu vật là gọichung những con người được xã hội phân định là trẻ con để phân biệt vớingười lớn. Ở ví trí thứ (2), trẻ con có nghĩa biểu niệm: (độ tuổi), (đặc điểmtâm sinh lí).2.3.Nghĩa biểu thái ( nghĩa biểu cảm) Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3Nghĩa biểu thái phản ánh quan hệ của người tiêu dùng so với từ; nói cụthể hơn, phản ánh tình cảm, xúc cảm, thái độ của nguời sử dụng ngơn ngữ.Vídụ: Các từ chết, quyết tử, bỏ mạng, từ trần…giống nhau về nghĩa biểu vật,biểu niệm (biểu thị trạng thái khơng cịn sống nữa) nhưng rất khác nhau về nghĩabiểu thái (thái độ kính trọng khi sử dụng từ quyết tử với những người bỏ mình vì đấtnước, thái độ khinh thường, ghét bỏ khi sử dụng từ bỏ mạng…).II. Từ nhiều nghĩa1.Tính nhiều nghĩa của từTrong q trình tăng trưởng của xã hội, con người luôn luôn tạo nên ra những sựvật mới, phát hiện ra những hiện tượng kỳ lạ điểm lưu ý, tính chất mới của tự nhiên vàxã hội. Do đó, bộ phận từ vựng của ngôn từ phải dùng đến những cách thứckhác nhau để biểu thị những sự vật, hiện tượng kỳ lạ, điểm lưu ý, tính chất, mới ấy.Bộ phận từ vựng của ngơn ngữ tăng trưởng kĩ năng biểu thị đó bằng hai cách:thứ nhất, tạo ra những từ mới hoàn tồn (với hình thức âm thanh mới để biểuthị nghĩa mới); thứ hai thêm nghĩa mới cho những từ có sẵn. Cách thứ hai nàycòn gọi là con phố chuyển nghĩa hoặc cịn gọi là con phố đa nghĩa hốcủa từ. Q. trình đa nghĩa hố của từ vựng đã tạo ra cho ngơn ngữ những từnhiều nghĩa (cịn gọi là từ đa nghĩa).2. Từ nhiều nghĩa trong tiếng Việt2.1. Khái niệmTừ nhiều nghĩa là từ biểu thị từ hai ý nghĩa trở lên mà những nghĩa đócó quan hệ với nhau, lập thành một kết cấu ngữ nghĩa của từ. Ví dụ:Từ chạy có 5 nghĩa, được sắp xếp theo trình tự sau:- Hoạt động dời chỗ bằng chân, với vận tốc cao: chạy việt dã, chạy thi.- Hành động trốn chạy sự nguy hiểm một cách gấp gáp: chạy giặc.- Hành động tìm kiếm một cách vất vả: chạy ăn, chạy việc.- Hoạt động điều khiển và tinh chỉnh, vận hành máy móc: Chị mai chạy 12 máy trongmột ca.- Sự vật hoạt động giải trí và sinh hoạt suôn sẻ: đồng hồ đeo tay chạy, máy chạy.Từ miệng có những nghĩa sau: Bộ phận hình lỗ trên mặt người hay ởphần trước của đầu thú hoang dã, vốn để làm ăn uống, nói hoặc kêu, hót (miệngngười, miệng trâu, miệng chim…).Từ nghĩa gốc đó, từ miệng có thêm nghĩa thứ hai: chỉ lời nói, dư luậnxa hội. Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3Ví dụ: – Bà ấy thật lắm miệng.- Miệng trần gian như làn sóng bể.Từ miệng ở nghĩa thứ 3 cũng tương quan đến nghĩa gốc nói trên: phầntrên cùng, chỗ thơng ra với bên ngồi của dụng cụ, có chiều sâu (miệng chén,miệng giếng…). Nghĩa thứ 4: Chỉ số nhân khẩu trong mái ấm gia đình (Nhà có bảymiệng ăn).Từ nhiều nghĩa thể hiện quy luật tiết kiệm ngân sách vô cùng kì diệu của ngơnngữ. Sự tồn tại của từ nhiều nghĩa góp thêm phần xử lý và xử lý mâu thuẩn giữa cái vôhạn những sự vật hiện tượng kỳ lạ trong thực tiễn khách quan nên phải ngôn ngữbiểu thị với cái hữu hạn của những phương tiện đi lại ngôn từ. Từ nhiều nghĩa lànhững từ có tần số xuất hiện cao, được sử dụng nhiều nhất trong đờisống.Trong tiếng Việt, từ nhiều nghĩa thường là những từ đơn âm, những từvốn có từ lâu lăm.Gắn liền với việc phân biệt những thành phần ý nghĩa trong nghĩa từ vựngcủa từ (nghĩa biểu vật, nghĩa biểu niệm, nghĩa biểu thái), trọn vẹn có thể phân biệt hiệntượng nhiều nghĩa thành nhiều nghĩa biểu vật, nhiều nghĩa biểu niệm như sau:* Hiện tượng nhiều nghĩa biểu vậtTừ mũi có nhiều nghĩa biểu vật:1- Bộ phận của cơ quan hô hấp ở thú hoang dã: mũi người, mũi thỏ…2- Phần nhọn của vũ khí: mũi dao, mũi súng…3- Phần trước của tàu thuyền: mũi thuyền, mũi tàu…4- Phần đất nhô ra ngoài biển: mũi Cà Mau, mũi Né…5- Đơn vị quân đội: mũi quân.Căn cứ để xác lập nhiều nghĩa biểu vật là những phạm vi sự vật, hiệntượng rất khác nhau được biểu thị. Ở đây cần lưa ý rằng việc tách những nghĩabiểu vật, xác lập ranh giới những nghĩa biểu vật của một từ chỉ mang tính chất chất tươngđối.* Hiện tượng nhiều nghĩa biểu niệm: Một từ có kĩ năng diễn đạtnhiều khái niệm, trọn vẹn có thể nói rằng rằng từ ấy có nhiều nghĩa biểu niệm.Ví dụ:Từ đứng có nhiều nghĩa biểu niệm sau:1. Chỉ tư thế,trạng thái, thân hình phẳng góc với mặt phẳng, trên hai chân.Ví dụ: Kẻ đứng người ngồi.2. Chỉ hoạt động giải trí và sinh hoạt, tự tác động, làm cho mình tạm ngưng.Ví dụ: Đang đi sao bỗng đứng lại thế? Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 33. Chỉ điểm lưu ý, thẳng góc, khơng nghiêng lệch.Ví dụ: Cây cột này chơn rất đứng.2.2. Phân loại những nghĩa trong từ nhiều nghĩaCó nhiều cách thức phân loại, ứng với những quan điểm, những tiêu chíphân loại rất khác nhau.a.Phân loại theo quan điểm lịch đại (phân loại theo quy trình tăng trưởng, biếnđổi của từ).Theo cách này, người ta chia những nghĩa rất khác nhau của từ nhiềunghĩa thành hai loại: nghĩa gốc và nghĩa phái sinh (nghĩa nhánh).* Nghĩa gốc: nghĩa thứ nhất của từ, là khái niệm thứ nhất mà từ biểu thị.Ví dụ:- Từ “đầu” có nghĩa gốc là: bộ phận trên hết hoặc trước hết của thânthể người hoặc thú hoang dã, trong số đó chứa “bộ não”.- Từ “ xuân” có nghĩa gốc: mùa thứ nhất của một năm.Có những từ đến nay vẫn không thay đổi nghĩa gốc: thẻ là mảnh tre dài, hẹp,mỏng dính vốn để làm viết chữ vào đó (khi chưa tồn tại giấy).* Nghĩa nhánh (nghĩa phái sinh) là nghĩa xuất hiện sau nghĩa gốc vàđược hình thành theo cơ sở nghĩa gốc. Ví dụ:- Từ “đầu” có nghĩa nhánh sau:+ Chỉ bộ phận trên cùng của sự việc vật (đầu súng, đầu van).+ Chỉ bộ phận trên cùng và trước hết (đầu đề, đầu bảng, câu mở đầu).+ Chỉ vị trí danh dự, điều khiển và tinh chỉnh (đầu đàn, đứng đầu, đứng đầu).+ Chỉ trí tuệ (đầu não, đầu óc, đương đầu).- Từ “thẻ ” có những nghĩa nhánh sau:+ Vật ghi nhận vị thế xã hội của một người (thẻ ngà: mảnh ngà cóghi chức tước phẩm hàm của quan lại phong kiến đeo trước ngực).+ Giấy ghi nhận cho những người dân (thẻ sinh viên, thẻ fan hâm mộ, thẻ đảng viên).b. Phân loại theo quan điểm đồng đạiCách phân loại này nhờ vào đặc trưng, tính chất của những nghĩa hiệnđang được sử dụng của từ về kĩ năng hoạt động giải trí và sinh hoạt tự do (hay hạn chế), khả năngkết hợp cao (hay thấp) phạm vi sử dụng rộng (hay hẹp) những nghĩa này. Theocách này, có ba loại nghĩa: nghĩa chính, nghĩa phụ và nghĩa tu từ.- Nghĩa chính: là nghĩa cơ bản, làm nền tảng cho việc tăng trưởng của từ,là nghĩa hoạt động giải trí và sinh hoạt tự do, có tính chất độc lập, khơng hoặc ít lệ thuộc vào văn Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3cảnh, có kĩ năng phối hợp rộng nhất trong thuở nào đại nhất định. (SGK TiếngViệt lớp 5 gọi đấy là nghĩa đen).Một số ví dụ về nghĩa gốc:+ chân: chỉ chi trước của người, thú hoang dã+ vàng: thứ sắt kẽm kim loại q, bền vững và kiên cố, có màu vàng.+ chín: chỉ trạng thái tốt của quả cây.- Nghĩa phụ: là nghĩa đã được cố định và thắt chặt hoá, được thể hiện trong cáctổ hợp có tính chất cố định và thắt chặt nằm trong khối mạng lưới hệ thống ngữ nghĩa của ngôn từ. (SGKTiếng Việt lớp 5 gọi đấy là nghĩa bóng).Một số ví dụ về nghĩa bóng:1) Từ “chân” có những nghĩa phụ sau:+ Bộ phận dưới của dụng cụ: chân bàn, chân ghế.+ Vị trí dưới cùng để định hình sự vật: chân núi, chân trời, chân mây.2) Từ “vàng” có những nghĩa phụ sau:+ Q., đáng trân trọng: tấm lịng vàng, bạn vàng.+ Lời thề: lời đá vàng.c. Nghĩa tu từ là nghĩa tồn tại nhất thời trong một câu nói rõ ràng nào đó, mangtính sáng tạo của người viết, được hình thành trên cơ sở nghĩa chính và nghĩaphụ (đa phần theo hai phương thức chuyển nghĩa là ẩn dụ và hoán dụ).Một số ví dụ về nghĩa tu từ:-Từ “hoa” trong Truyện Kiều, ngồi những nghĩa chính và nghĩa nhánh,cịn có nghĩa tu từ chỉ nàng Kiều trong câu thơ sau:- Thà rằng liều một thân conHoa dù rã cánh lá còn xanh cây.- Rộng thương cỏ nội hoa hènChút thân bèo bọt dám phiền tương lai.-Từ “xuân” trong câu thơ sau được Tố Hữu dùng với nghĩa tu từ “chỉchế độ xã hội chủ nghĩa, môi trường sống đời thường mới ”:“Xuân ơi xuân em mới đến dăm nămMà môi trường sống đời thường đã tưng bừng ngày hội ”Một nghĩa tu từ nào đó khi được nhiều người thừa nhận và sử dụng thìnó được xã hội hoá, dần trở thành nghĩa nhánh của từ và đi vào cấu trúc ngữnghĩa cố định và thắt chặt của từ trong ngôn từ.III. Các trường nghĩa Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 31. Khái niệmTheo lối chiết tự thì trường là một tập hợp những từ, nghĩa là quan hệ ngữnghĩa giữa những từ trong tập hợp từ ấy. Trường nghĩa là tập hợp những từ căncứ vào một trong những nét giống hệt nào đó về ngữ nghĩa. Mỗi trường nghĩa là một hệthống nhỏ, nằm trong khối mạng lưới hệ thống lớn là khối mạng lưới hệ thống từ vựng của một ngôn từ.2. Các loại trường nghĩaCó thể phân loại trường nghĩa theo hai bước. Trước hết nhờ vào haikiểu quan hệ cơ bản trong ngơn ngữ là quan hệ tuyến tính (quan hệ kết hợptheo chiều ngang) và quan hệ trực tuyến (quan hệ dọc), người ta chia cáctrường nghĩa thành hai loại: trường nghĩa ngang (trường nghĩa tuyến tính) vàtrường nghĩa dọc (trường ngữ trực tuyến). Thứ hai, trong trường nghĩa dọc cóhai trường nghĩa nhỏ là trường nghĩa biểu vật và trường nghĩa biểu niệm. Phốihợp trường nghĩa ngang và trường nghĩa dọc ta có trường nghĩa liên tưởng.2.1. Trường nghĩa biểu vật (trường sự vật, trường ý niệm)Trường nghĩa biểu vật là một tập hợp những từ cùng biểu thị một phạm visự vật, hiện tượng kỳ lạ trong thực tiễn khách quan. Cơ sở để xác lập trường nghĩabiểu vật là yếu tố giống hệt nào đó trong ý nghĩa biểu vật của những từ.Ví dụ 1: Trường nghĩa biểu vật về người. Đây là một trường nghĩa rấtlớn, gồm có trong nó nhiều trường nghĩa nhỏ hơn. Chẳng hạn:+ Tên gọi người theo lứa tuổi: trẻ con, thiếu niên, thanh niên, người caotuổi…+ Tên gọi người theo giới tính: phụ nữ, đàn ông, đàn bà, chị, anh, cô,chú, bác…+ Tên gọi người theo nghề nghiệp: nông dân, công nhân, bộ đội, vănnghệ sĩ…+ Tên gọi theo những bộ phận khung hình của người: đầu, thân, chân, tay, mặt…+ Tên gọi những hoạt động giải trí và sinh hoạt của người: ăn, nói, tâm lý, yêu, ghét…+ Tên gọi những phẩm chất của người: can đảm và mạnh mẽ, trung thực, nhân hậu, thậtthà…Ví dụ 2: Trường nghĩa biểu vật về thú hoang dã.+ Động vật nói chung:- Tên gọi những lồi: chó, gà, lợn, trâu, bị….- Về giống: đực, cái, trống, mái…+ Bộ phận khung hình: đầu, mõm, đuôi, nanh, vuốt… Giáo trình “Cơ sở ngơn ngữ học và tiếng Việt” – Chương 3+ Hoạt động của thú hoang dã:- Hoạt động của những giác quan: nhìn, ngửi, đánh hơi…- Hoạt động dời chỗ: chạy, phóng, lao, trườn, vồ…* Nhận xét về trường nghĩa biểu vật:- Trường nghĩa biểu vật mang tính chất chất dân tộc bản địa. (số lượng từ ngữ trong từngtrường nghĩa biểu vật và đặc trưng, tính chất của những từ ngữ mang đậm dấuấn dân tộc bản địa).- Có từ chỉ nằm trong một trường (Ví dụ: những từ nói, giảng, tư duy…chỉ nằm trong trường nghĩa con người; những từ hí, sủa, mõm… chỉ thuộc trườngnghĩa thú hoang dã). Nhưng cũng luôn có thể có những từ (nghĩa biểu vật) trọn vẹn có thể nằm trongnhiều loại trường nghĩa rất khác nhau (Ví dụ: những từ xấu, tốt, to, nhỏ… vừa nằmtrong trường nghĩa con người, vừa nằm trong trường nghĩa chỉ dụng cụ…). Từcàng có nhiều nghĩa biểu vật, càng có ý nghĩa khái quát, tức là phạm vi biểuvật càng rộng thì sẽ càng có kĩ năng xuất hiện trong nhiều loại trường nghĩabiểu vật rất khác nhau.2.2. Trường nghĩa biểu niệm (trường ngữ nghĩa, trường nghĩa vị)Trường nghĩa biểu niệm là tập hợp những từ có chung một cấu trúc biểuniệm. Cơ sở để xác lập trường nghĩa biểu niệm là yếu tố giống hệt về ý nghĩabiểu niệm của từ. Ví dụ:- Cấu trúc biểu niệm: (người), (thành viên của gia tộc), (nam), có thểxác lập được trường nghĩa biểu niệm gồm những từ: ông, cha, bác, chú, dượng,chồng, anh…- (hoạt động giải trí và sinh hoạt), (làm liền đối tượng người tiêu dùng): vá, nối, can, hàn, khâu…- (dụng cụ lao động), (cầm tay), (vốn để làm chia cắt): dao, kéo, liềm, hái…- (dụng cụ lao động), (cầm tay), (vốn để làm xoi, đục): đục, khoan, dùi…- (dụng cụ lao động), (cầm tay), (vốn để làm đánh bắt cá): lưới, chài, đó,đăng…* Nhận xét:- Giống như trường nghĩa biểu vật, những trường nghĩa biểu niệm lớn cóthể phân thành những nghĩa biểu niệm nhỏ.- Những từ có nhiều nghĩa biểu niệm, trọn vẹn có thể xuất hiện trong nhiều trườngnghĩa biểu niệm rất khác nhau.

Reply
3
0
Chia sẻ

Review Chia Sẻ Link Cập nhật Tại sao nói từ la cty chức năng cơ bản cty chức năng TT của ngôn từ ?

– Một số Keyword tìm kiếm nhiều : ” Video full hướng dẫn Tại sao nói từ la cty chức năng cơ bản cty chức năng TT của ngôn từ tiên tiến và phát triển nhất , Share Link Down Tại sao nói từ la cty chức năng cơ bản cty chức năng TT của ngôn từ “.

Hỏi đáp vướng mắc về Tại sao nói từ la cty chức năng cơ bản cty chức năng TT của ngôn từ

You trọn vẹn có thể để lại Comments nếu gặp yếu tố chưa hiểu nghen.
#Tại #sao #nói #từ #đơn #vị #cơ #bản #đơn #vị #trung #tâm #của #ngôn #ngữ Tại sao nói từ la cty chức năng cơ bản cty chức năng TT của ngôn từ