Mục lục bài viết
Mẹo Hướng dẫn Những yếu tố chung về nhân cách Chi Tiết
Cập Nhật: 2021-12-16 22:57:04,Bạn Cần tương hỗ về Những yếu tố chung về nhân cách. You trọn vẹn có thể lại Thảo luận ở cuối bài để Ad được tương hỗ.
Những yếu tố của tư tưởng học nhân cách
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản khá đầy đủ của tài liệu tại đây (498.42 KB, 10 trang )
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG – SỐ 4(39).2010
83
NHỮNG VẤN ĐỀ CỦA TÂM LÝ HỌC NHÂN CÁCH
PROBLEMS OF PERSONALITY PSYCHOLOGY
Lê Quang Sơn
Trường Đại học Sư phạm, Đại học Tp Thành Phố Đà Nẵng
TÓM TẮT
Nhân cách là nghành TT của những nghiên cứu và phân tích Tâm lý học (TLH). Tuy nhiên, TLH
nhân cách lại không được định hình với tư cách một ngành TLH. Nhiều tác giả khi bàn đến vấn
đề nhân cách thường khu trú vào khái niệm nhân cách chứ không tiếp cận nhân cách như một
nghành nghiên cứu và phân tích TLH nhân cách. Bài viết dưới đấy là một nỗ lực khái quát những yếu tố
đã được những nhà tư tưởng học nhiều thế hệ đưa ra và xử lý và xử lý trong nghành nghề nhân cách. Từ
những
nghiên cứu và phân tích về yếu tố nhân cách trong tư tưởng học trọn vẹn có thể chắt lọc ra những yếu tố trọng tâm mà
những nhà nhân cách học luôn đưa ra và đề xướng những hướng xử lý và xử lý. Đó là những yếu tố: 1) bản
chất và cấu trúc nhân cách; 2) động cơ hệ; 3) sự tăng trưởng nhân cách; 4) tâm bệnh lý; 5) sức
khỏe tư tưởng; và 6) thay đổi nhân cách dưới tác động của liệu pháp tư tưởng. Đó cũng là những
yếu tố trọng tâm nên phải tiếp tục nghiên cứ
u bởi những thế hệ những nhà tư tưởng học sau này.
ABSTRACT
Personality is the central issue of psychological researches. However, psychology of
personality has not yet been an independent branch of psychology. In discussing personality,
many authors localize it in the concept of personality, but they do not approach it as a
researching field psychology of personality. This article is concerned with an attempt to
discover problems which have been brought out and solved by many generations of
psychologists. It is possible to bring out central problems of psychology of personality by
analyzing objects examined in psychological researches. They are problems about 1) the
essence and structure of personality; 2) motivation; 3) the personality development; 4)
psychopathology; 5) psychological health; and 6) personality change under psychotherapy. And
they are also central issues for current researches in psychology.
1. Đặt yếu tố
Với tư cách một khoa học độc lập Tâm lý học (TLH) được thừa nhận Ra đời vào
năm 1879, gắn sát với tên tuổi của W.Wundt (1832-1920). Cho đến nay TLH đã phát
triển sâu vào hầu hết mọi nghành của đời sống xã hội với gần 50 ngành TLH rất phong
phú như: TLH Lứa tuổi, TLH So sánh, TLH Động vật, TLH Kỹ sư, TLH Vũ trụ, TLH Y
học, TLH Thần kinh, TLH Đại c
ương, Tâm bệnh học, TLH Sư phạm, TLH Di truyền,
TLH Chẩn đoán, Tâm lý Ngôn ngữ học, Trắc đạc tư tưởng, TLH Nghệ thuật, TLH Khoa
học, TLH Tuyên truyền, TLH Thể thao, TLH Sáng tạo, TLH Lao động,TLH Quản lý,
TLH Chính trị, TLH Trị liệu, Tâm vật lý, Tâm sinh lý, TLH Xã hội, TLH Sai biệt, TLH
Kinh tế, TLH Dân tộc, TLH Pháp luật …
Nhân cách là nghành TT của những nghiên cứu và phân tích TLH. Nói như
L.X.Vygotxky yếu tố nhân cách và tăng trưởng nhân cách là yếu tố triệu tập tốt nhất
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG – SỐ 4(39).2010
84
của toàn bộ tư tưởng học. Tuy nhiên, TLH nhân cách lại không được định hình với tư cách
một ngành TLH. Nhiều tác giả khi bàn đến yếu tố nhân cách thường khu trú vào khái
niệm nhân cách chứ không tiếp cận nhân cách như một nghành nghiên cứu và phân tích. Điều này
dẫn đến việc phạm vi nghiên cứu và phân tích bị thu hẹp và tính tổng hợp của yếu tố bị phá vỡ. Lĩnh
vực nhân cách khác với những nghành khác của TLH ở ch
ỗ, tại đây tổng hợp và hợp nhất
những yếu tố có tính nguyên tắc của hầu hết những nghành khác của tư tưởng học. Việc
nhìn nhận nhân cách như một nghành nghiên cứu và phân tích, và tiến tới phải nhìn nhận như một
ngành tư tưởng học TLH nhân cách, yên cầu phải chỉ ra được những yếu tố của nó những
yếu tố đã, đang và nên phải tiế
p. tục nghiên cứu và phân tích. Những việc đó là gì?
2. Nội dung
2.1. Khái quát về TLH nhân cách
Tên gọi TLH nhân cách do H. Murray đề xuất kiến nghị năm 1938. TLH nhân cách bao hàm
một diện rộng những quan điểm nghiên cứu và phân tích, và những quan điểm này đôi lúc trái ngược
nhau. TLH nhân cách hướng đa phần tới nghiên cứu và phân tích những hành vi thường thì của con
người hơn là những hành vi không bình thường. Mặt khác, điểm khác lạ của tư tưởng học nhân
cách so với những ngành tư tưởng học khác là ở đoạn
nó nhấn mạnh vấn đề đến việc khác lạ thành viên
giữa mọi người. Mặc dù những nhà tư tưởng học nhân cách thừa nhận trong hành vi của con
người dân có sự giống nhau, họ chú tâm tới việc lý giải con người rất khác nhau ra làm thế nào và
vì sao. Một điểm lưu ý khác lạ khác của TLH nhân cách là ý nghĩa đặc biệt quan trọng của những
phương pháp định hình và nhận định trong nghiên cứu và phân tích, lý giải, Dự kiến, đề xuất kiến nghị những giải pháp có cơ sở
trong những trường hợp rõ ràng
. Các phương pháp nghiên cứu và phân tích gồm có: phỏng vấn, test, quan
sát và ghi nhận hành vi, đo phản ứng sinh lý, phân tích những tài liệu thành viên và tiểu sử. Mỗi
hướng nghiên cứu và phân tích sử dụng những kỹ thuật định hình và nhận định rất rất khác nhau [9].
Mục đích cơ bản của tư tưởng học nhân cách tân tiến là lý giải từ góc nhìn khoa học
tại sao con người lại cư xử như vậy này mà không phải thế khác, khái quát những suy
đoán về bản ch
ất con người thành những luận thuyết trọn vẹn có thể kiểm chứng được bằng thực
nghiệm chứ không nhờ vào linh cảm, truyền thuyết hay khái quát hóa thông tục. Mục
đích khác của tư tưởng học nhân cách là giúp con người thỏa mãn thị hiếu hơn với môi trường sống đời thường tập
trung nghiên cứu và phân tích những liệu pháp tư tưởng, những chương trình dạy học, ứng xử …
Với tư cách một nghành nghiên cứu và phân tích, TLH nhân cách khác với những nghành khác
ở đoạn tại đây t
ổng hợp và hợp nhất những yếu tố có tính nguyên tắc của những nghành
khác của tư tưởng học. Ví dụ, tư tưởng học tri giác nghiên cứu và phân tích những cấu trúc và quy trình
cơ bản tạo nền tảng cho việc tri giác và hiểu toàn thế giới xung quanh. Việc nghiên cứu và phân tích tri giác
được tiến hành tuân thủ theo những nguyên tắc nền tảng chuẩn xác. Tình hình cũng
tương tự như trong những nghành khác của TLH dạy học, động cơ hóa, nh
ận thức.
Nhưng chính trong việc nghiên cứu và phân tích nhân cách những nhà nghiên cứu và phân tích phối hợp những bộ môn
nó lại trong nỗ lực hiểu con người với tư cách một thể trọn vẹn mang tính chất chất tổng hợp.
Chẳng hạn: thường thì những hành vi giống nhau của hai thành viên trong cùng thuở nào
gian hay của cùng một người trong những thời gian rất khác nhau được thúc đẩy bởi
những nguyên nhân rất khác nhau; cơ sở của hành vi là cả những nguyên nhân bên trong
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG – SỐ 4(39).2010
85
lẫn trường hợp trong số đó hành vi xẩy ra; con người đôi lúc còn không lý giải được tại sao
mình lại cư xử như vậy. Do đó, nhà nghiên cứu và phân tích cần tóm gọn toàn bộ những bộ môn của tâm
lý học đại cương, tính đến toàn bộ những tác động qua lại giữa chúng. Phải thấy được, ví
dụ, tri giác tùy từng dạy học ra làm thế nào, dạy học liên hệ với động cơ
ra sao, động
cơ tương quan thế nào với việc tăng trưởng, v.v…
Tóm lại, TLH nhân cách là vùng giao nhau của những nghiên cứu và phân tích về yếu tố tăng trưởng xã
hội và trí tuệ, tâm bệnh học và sự tự hiện thực hóa, học và những quan hệ liên nhân cách,
và nhiều nghành khác của TLH.
2.2. Những yếu tố của TLH nhân cách
2.2.1. Vấn đề thứ nhất: Bản chất và cấu trúc nhân cách
Sự nhìn nhận thực ra nhân cách là trọng tâm thứ nhất của những nghiên cứu và phân tích trong
l
ĩnh vực nhân cách. TLH đã nhanh gọn vượt ra ngoài khuôn mẫu cổ đại về nhân cách
như một hình ảnh xã hội hình thức bề ngoài mà thành viên mang khi đóng vai trong xã hội, một
khuôn mặt xã hội trở lại phía những người dân xung quanh. Nội hàm khái niệm nhân cách
trong những yếu tố của C. Rogers, G. Allport, E. Erikson, G. Kelly, R. Cattell, A.
Bandura, L.X. Vygotxky, X.L. Rubinstein hay A.N. Leontiev đã trở nên rất rộng, rộng
hơn nhiều nội dung khởi đầu hình ảnh xã hội bên phía ngoài. Nó tiềm ẩn những nội
dung quan trọng hơn, bản chấ
t hơn và cố định và thắt chặt hơn. Tuy nhiên những nhà nhân cách học sử
dụng những nội hàm rất khác nhau cho khái niệm nhân cách. Việc định nghĩa nhân cách
tùy từng kim chỉ nan lý luận của nhà nghiên cứu và phân tích. Các nhà nhân cách học có những
quan điểm rất khác nhau về thực ra con người. Chẳng hạn, một số trong những nhà lý luận tin tưởng
rằng nguồn gốc của những hành vi của con người nằm sâu trong những động cơ vô thức mà
thực ra thực sự củ
a nó thành viên không ý thức được, còn nguồn gốc sự động cơ hóa nằm ở vị trí
quá khứ xa xưa. Những người khác lại nhận định rằng con người ý thức được động cơ của
mình ở một mức độ tương đối cao, còn hành vi trước hết là kết quả của trường hợp trước
mắt. Như vậy những yếu tố xuất kiến nghị phát về thực ra con người của những nhà lý luận là khác
nhau và do
đó quan điểm của mình rất khác nhau. Nhà lý luận trọn vẹn có thể ý thức được và vạch rõ
được ý nghĩa của những yếu tố này nhưng cũng trọn vẹn có thể không, hoặc đơn thuần và giản dị chỉ khái
quát những luận cứ của tớ đến mức khó trọn vẹn có thể nhận ra yếu tố xuất kiến nghị phát.
Các yếu tố xuất kiến nghị phát tác động một cách thâm thúy và cơ bản đến quan điểm
của nhà nghiên cứu và phân tích v
ề thực ra nhân cách. Ví dụ, A.Maslow tin rằng hầu hết những hành vi
của toàn bộ chúng ta là kết quả của sự việc lựa chọn có ý thức và tự do. Do đó, lý thuyết của ông
hướng về phía những phương diện cấp cao của thực ra con người trong cách hiểu của ông –
hướng về phía chỗ con người trọn vẹn có thể trở thành ai. Lý thuyết nhân cách của ông được xây
dựng tương ứng với yếu tố xuất kiến nghị phát này. S.Freud nhận định rằng hành vi về cơ bả
n do những
yếu tố phi lý tính, không ý thức được quy định. Ý tưởng về việc hoạt động giải trí và sinh hoạt của con
người ngay từ trên đầu đã được tiền định được ông tăng trưởng trong lý thuyết trong số đó đặc
biệt nhấn mạnh vấn đề đến việc trấn áp mọi hình thức hành vi của con người từ phía cái vô
thức. Như vậy, A.Maslow và S.Freud đã đưa ra những quan điểm trái ngược nhau về
thực ra nhân cách.
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG – SỐ 4(39).2010
86
Hiện nay, những nhà nhân cách học đang dừng ở việc thừa nhận nhân cách là một
khái niệm trừu tượng tập hợp nhiều phương diện rất khác nhau của con người: xúc cảm,
động cơ, suy tưởng, trải nghiệm, tri nhận và hành vi. Không thể quy nhân cách với tư
cách một khái niệm về bất kể một phương diện hiệu suất cao nào của thành viên. Nội hàm khái
niệm nhân cách rất rộng – nó bao trùm một phổ rộ
ng những quy trình tư tưởng bên trong, những
quy trình này quy định những điểm lưu ý hành vi của con người trong những trường hợp khác
nhau. Do vậy không thể diễn tả được khái niệm này bằng một nội hàm đơn thuần và giản dị nào đó.
Cấu trúc nhân cách cũng là yếu tố được tiếp cận từ nhiều góc nhìn (xem [4]). Luận
điểm về cấu trúc nhân cách, về thực ra, mang tính chất chất giả định ngặt. Mô hình cấu trúc
nhân cách là yếu tố giả định về những yếu tố tương
đối ổn định trong tư tưởng con người, về
cách mà những yếu tố này link với nhau, tác động qua lại với nhau và chi phối hành vi
của con người. Trong những lý thuyết tư tưởng học ngày này trọn vẹn có thể chỉ ra một số trong những kiểu xây
dựng quy mô cấu trúc nhân cách sau:
1) Mô hình tranh ghép: để mô tả nhân cách những nhà nghiên cứu và phân tích đề xuất kiến nghị một
kiểu tranh ghép từ những khái niệm những nét nhân cách. Gordon Allport, Raymond
Cattell, Hans Eysenck đi theo phía này.
2) Mô hình kiểu nhân cách: cấu trúc nhân cách được mô tả nhờ vào việc
kiểu nhân cách
. Kiểu nhân cách được mô tả dưới dạng một tập hợp nhiều nét rất khác nhau
tạo thành một phạm trù độc lập với những số lượng giới hạn phân định rõ ràng. W.H.Sheldom,
E.Kretschmer, C.G.Jung đi theo phía nghiên cứu và phân tích này.
3) Mô hình tầng bậc: một số trong những nhà lý luận đưa ra những cấu trúc được xây dựng đặc
biệt phức tạp và cặn kẽ trong số đó những bộ phận cấu trúc link với nhau bởi vô số con
đường. Cấu trúc nhân cách do S.Freud
đề xuất kiến nghị gồm 3 tầng: Id (cái Nó), Ego (cái Tôi) và
Super Ego (cái Siêu Tôi), là một ví dụ về kiểu cách mô tả cấu trúc nhân cách theo tầng bậc
đặc biệt quan trọng phức tạp [3]. Eric Berne, tương tự, phân biệt những tầng trong nhân cách gồm:
Cha mẹ (P) – Người lớn (A) – Trẻ con (E) [7].
4) Mô hình những thành phần nội dung: nhiều nhà lý luận đề xuất kiến nghị những khối mạng lưới hệ thống tổ
chức đơn thuần và giản dị, với một số trong những lượng số lượng giới hạn những bộ phận và chỉ một số trong những
những liên hệ giữa
chúng. Ví dụ: yếu tố về những cấu trúc nhân cách do đại điện của tư tưởng học nhận thức
George Kelly đề xuất kiến nghị [10]. A.G.Kovaliev đề xuất kiến nghị cấu trúc nhân cách gồm bốn thuộc
tính: Xu thế, khí chất, kĩ năng, tính cách. X.L.Rubinstein thì phân biệt: nhận thức
(tri thức và kĩ năng trí tuệ); tình cảm; ý chí, hành vi ý chí. K.K.Platonov nỗ lực
kiên kết quy mô tầng bậc và quy mô những thành phần nội dung trong một giả định khá
phức t
ạp.
Sự phong phú chủng loại của những cách tiếp cận và quy mô cấu trúc nhân cách phản ánh một
thực tiễn là nhân cách là một cấu trúc rất phức tạp. Các hình thức, phương pháp và con
đường làm thể hiện nhân cách rất phong phú chủng loại và trình làng trên nhiều bình diện. Mặt khác, nói
như E.V.Shorokhova, trình độ của những khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích tư tưởng học rõ ràng cho
đến nay còn không được cho phép mô tả có logic ngặt nghèo và có luận xác nhận tế về cấu trúc
của nhân cách [9].
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG – SỐ 4(39).2010
87
2.2.2. Vấn đề thứ hai: Động cơ hệ
Một trong số những vướng mắc TT so với những nhà nhân cách học là tại sao con
người lại cư xử như vậy này mà không phải thế khác? Các yếu tố động cơ hệ, hay
nói một cách khác, những phương diện quy trình của sự việc vận hành của thành viên, triệu tập vào
những điểm lưu ý động, thay đổi của hành vi con người. Ví dụ về câu h
ỏi nghiên cứu và phân tích
trong nghành nghề động cơ hệ: Tại sao con người lại đưa ra cho mình những mục tiêu này
hay khác và nỗ lực đạt được chúng ?, Những động lực đặc trưng nào buộc con người
phải hành vi và kim chỉ nan hành vi của mình ?.
Trong một số trong những lý thuyết người ta nhận định rằng toàn bộ những quy trình của nhân cách – từ sự
giải tỏa tình dục đến cảm hứng khôi hài đều bắt nguồn t
ừ nỗ lực của thành viên nhằm mục tiêu
giảm sút sự căng thẳng mệt mỏi. Mô hình động cơ hệ như vậy được gọi là quy mô động cơ hệ
giải tỏa. Mô hình này lần thứ nhất được S. Freud đề xướng. Ông giả định rằng những nhu
cầu sinh lý (sinh học) của thành viên tạo ra sự dồn nén và điều này buộc nó phải giải tỏa
bằng phương pháp thỏa mãn thị hiếu những nhu yếu trên. Nhiề
u loại nhu yếu sống cơ bản như đói, khát,
ngủ, quan hệ tình dục được vốn để làm lý giải động cơ hệ của con người từ góc nhìn giải tỏa
dồn nén. Ngược với những lý thuyết giải tỏa, những nhà lý luận khác chú trọng đến nỗ lực của
con người sở hữu môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên xung quanh và khát khao giành kinh nghiệm tay nghề mới với
mục tiêu khoái cảm. Các tác giả này xác lập cùng với s
ự lớn lên của con người
hành vi của nó ngày càng hướng về phía việc sở hữu những kỹ xảo và kỹ năng mới để
nâng cao sự thành thạo hoặc để tương tác hiệu suất cao hơn nữa với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên xung quanh, và
ngày càng hướng thấp hơn chỉ vào việc giảm thiểu những dồn nén.
Tất nhiên, với tư cách nhà nghiên cứu và phân tích đi sau, toàn bộ chúng ta không thể tự số lượng giới hạn chỉ
trong quy mô giải tỏa hay quy mô động cơ thành th
ạo. A.Maslow nhận định rằng một lúc
nào đó thành viên được thúc đẩy bởi sự thiếu vắng của nhu yếu và khi đó nó nỗ lực giải tỏa
căng thẳng mệt mỏi. Lúc khác những nhu yếu đang ngày càng tăng kéo con người theo và khi đó nó cố
gắng ngày càng tăng căng thẳng mệt mỏi và sử dụng điều này như phương tiện đi lại để hiện thực hóa tiềm
năng nhân cách của tớ. Mặc dù ý niệm khái quát như vậy có vẻ như
hợp lý tuy nhiên hầu hết
những nhà lý luận nghiêng về sử dụng một trong hai quy mô trên để lý giải động cơ hành
vi của con người.
2.2.3. Vấn đề thứ ba: Sự tăng trưởng nhân cách
Nếu xem xét nhân cách như tập hợp những điểm lưu ý ổn định, tồn tại lâu dài thì việc
hiểu những điểm lưu ý này tăng trưởng ra làm thế nào có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Các yếu tố
tăng trưởng t
ập trung vào việc xem xét xem những phương diện động cơ vận hành của nhân
cách thay đổi ra làm thế nào từ tuổi ấu thơ đến trưởng thành và đến tuổi già. Lý giải những
thay đổi này là yếu tố chìa khóa trong lý thuyết nhân cách.
Sự tăng trưởng nhân cách trình làng trong suốt đời sống. Do đó, một số trong những nhà nghiên cứu và phân tích
đề xuất kiến nghị quy mô quá trình để xem xét những pha tăng trưởng và tăng trưởng trong môi trường sống đời thường
con người. Một ví dụ củ
a cách tiếp cận này là lý thuyết của S.Freud, trong số đó sự hình
thành nhân cách được xem xét dưới dạng một chuỗi những thời kỳ tăng trưởng tâm sinh dục.
Một ví dụ khác là yếu tố về 8 quá trình tăng trưởng của E.Erickson. Ngược với những tác
– Một số Keywords tìm kiếm nhiều : ” Video full hướng dẫn Những yếu tố chung về nhân cách tiên tiến và phát triển nhất , Share Link Download Những yếu tố chung về nhân cách “.
Thảo Luận vướng mắc về Những yếu tố chung về nhân cách
You trọn vẹn có thể để lại Comments nếu gặp yếu tố chưa hiểu nhé.
#Những #vấn #đề #chung #về #nhân #cách
Bình luận gần đây